Voorstellingen Vanhier maken indruk op bezoekers
‘Het raakte me diep’, ‘genoten van de eerste tot de laatste minuut’ en ‘wat een bijzondere voorstelling’. Een greep uit de reacties op de voorstellingenreeks Vanhier, die afgelopen weekend werd gespeeld op drie locaties in de Veenkoloniën.
Daar ging een heel traject aan vooraf. Dat begon in november 2023, met het ophalen van verhalen bij inwoners van de Veendam, Stadskanaal en Pekela. Ook worden er in samenwerking met Museum aan de A en de genealogische vereniging Groningen een aantal Verhalencafés georganiseerd.
Geschiedenis is belangrijk
De geschiedenis is belangrijk voor de mensen die hier wonen, zo blijkt snel. De peilstok wordt hier wel eens diep in het gebied gestoken. De Veenkoloniën komen hierdoor slecht in het nieuws. Onterecht volgens de mensen die hier wonen. Hier woont een krachtig volk. Ook nu zijn er weer voldoende pioniers in de landbouw, gezondheid, natuur en toerisme.
Theatercollectief Ploech en eide kreeg de opdracht om met deze verhalen een voorstelling te maken voor publiek in mei 2024. Dat werd een prachtig drieluik. Iedere gemeente ‘kreeg’ één voorstelling. Drie voorstellingen zijn gemaakt op drie locaties: de rijdende STAR-trein van Veendam naar Stadskanaal, bij de watertoren in Stadskanaal en Siep&Co in Oude Pekela.
Veendam- Feij
Waar je vandaan komt, daar word je door gevormd. Is dat zo? En is dat ook bepalend voor je toekomst? In de trein van Veendam naar Stadskanaal horen we het verhaal van Feij, een arbeider uit de strokartonfabriek. Hij staat voor de keuze: gaat hij zijn broer achterna naar Brazilië, of blijft hij om de omstandigheden van hem en zijn medearbeiders hier te verbeteren.
De jongeren van nu (vijf leerlingen van Winkler Prins in Veendam) laten ook van zich horen. Wat opvalt dat de meeste jongeren willen blijven in dit gebied. De audiovertelling – hier te beluisteren - komt goed tot zijn recht als je in deze in de STAR-trein beluistert. De stem van Feij wordt mooi vertolkt door Joeso Peters, geboren in Wildervank.
Stadskanaal – Torf
De tweede voorstelling wordt geopend met een samengestelde band Vanhier. Ze stemmen voorzichtig af met elkaar en dan verschijnt Torf hoog vanaf de watertoren in Stadskanaal. Torf is het moeras, het veen dat in de loop der tijd door mensen gevormd is naar het landschap van nu. De mens heeft aan het moeras geknabbeld om hier geld aan te verdienen. De band zet het geheel kracht bij.
Torf concludeert dat het landschap en de mens op elkaar lijken: schraal, stug en rechtlijnig. Torf is van deze mens is gaan houden. Met Iranese liefdesliederen wordt hij toegezongen. Torf roept op om nu voor elkaar te zorgen: het landschap en de mens. ‘We hebben elkaar nodig! Help mij! En ik help u..’ Menigeen uit het publiek krijgt het te kwaad en laat tranen lopen. Een vrouw uit het publiek loopt naar Torf toe en omarmt de acteur Wouter van Oord, die hier een uitmuntend staaltje acteurswerk laat zien.
Alda
Bij de voorstelling Alda komt het scheepsvrouwenkoor Vanhier een voor een in kledij van vroeger het toneel op. De industriële omgeving van Siep&Co in Oude Pekela vormt het decor. Onder het koor een baby en jong meisje. Het koor zet in en zingt prachtig, meerstemmig. Dan volgt een ijzersterke opening van actrice Anna Raadsveld. Hierin verbeeldt ze, smijtend met water uit keukenteiltjes, de wilde zeeën die scheepsvrouw Alda uit Pekel bevoer. De achter-, achter-, achterkleindochter van Alda vertelt het verhaal over haar moeder die te vroeg het leven liet. Ook hier pinkt menigeen een traantje weg. Regisseur Tamara Schoppert vertelt na afloop dat de meest koorleden nog nooit hadden gezongen. Dat lokt nog een groot applaus uit van publiek.
‘Trots’
Gea Smidt, algemeen en artistiek leider van Gronings Vuur, blikt terug op het weekend: ,,Ik ben zo trots op de voorstellingreeks Vanhier, die is neergezet door theatercollectief Ploech en eide. De voorstellingen zijn door publiek zeer goed ontvangen. Publiek was ontroerd, het raakte het diepst van hun zijn. Dat is wat we willen met Gronings Vuur; een herkenbaar verhaal presenteren wat mensen tot nadenken zet over hun eigen omgeving. Dat dit gelukt is blijkt uit de gesprekken na afloop van de voorstellingen”, zegt ze tevreden.
Het vervolg
Als het aan Gronings Vuur ligt, blijft het vuurtje voor de toekomst van Groningen branden in de Veenkoloniën, en wel zo lokaal mogelijk. Gea: ,,Het moet een traditie worden in elke gemeente om met regelmaat vanuit verhalen van de inwoners een ‘voorstelling’ te maken. Om zo het gesprek met kunst en cultuur op gang te houden, en mensen hun eigen toekomst te laten ontdekken.”
Daarom gaat Gronings Vuur verder in de Veenkoloniën. ,,We gaan net als in Oldambt en Westerwolde ook hier met enthousiastelingen het vervolg van Gronings Vuur in deze gemeenten vormgeven. De twee theaters vanBeresteyn en Geert Teis denken hierin mee.”
Volgende gemeente
Gronings Vuur ontwikkelt op dit moment de voorstelling ‘Hooge tonen. Dat niets in stilte achterblijft’. in de gemeente Het Hogeland. Een muzikale vertelling over de toekomst van Het Hogeland. Gespeeld op Landgoed Verhildersum in Leens. De voorstelling is het laatste weekend van september te zien. Kaarten kopen kan vanaf begin juli via https://groningsvuur.nl/