Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl
Nog staan er hekken rondom de Ubbo Wilkensfontein maar deze zullen op korte termijn weer verdwijnen zodat de monumentale fontein weer in volle glorie te bewonderen is. De restauratie was nodig nadat de fontein in juli 2011beschadigd werd door een eenzijdige aanrijding door een personenauto. De fontein werd zwaar beschadigd o.a. het waterreservoir en het sierlijke hekwerk werden vernield. Intussen is de waterbak gerestaureerd en is het hekwerk opnieuw gesmeed door Fred Bos die in de oude turfcentrale een smederij drijft.
Wat maakt deze fontein nu zo bijzonder en waarom bezit Veendam de monumentale fontein.
Hiervoor moeten we terug naar de tijd dat Ubbo Wilkens burgemeester was van Veendam. Ubbo Wilkens, nazaat van de roemrijke Veendammer fabrikantenfamilie was twee maal burgemeester van Veendam. Hij was dit van 1907 tot 1910 en van 1920 tot zijn overlijden in 1921. Hij liet het ambt in 1910 schieten om lid te worden van Gedeputeerde Staten in Groningen. Zijn taak als burgemeester werd overgenomen door de bekende burgemeester van Beresteijn, in 1920. Na beëindiging van zijn lidmaatschap van de Provinciale Staten werd hij wederom burgemeester van Veendam.
Tijdens zijn werkzame leven was hij een groot voorvechter van het aansluiten van Veendam op het provinciale waterleiding netwerk. Maar ook in die tijd draaiden ambtelijke molens bijster langzaam en voor dat de aansluiting was gerealiseerd was Ubbo Wilkens reeds overleden. Maar hij bezat blijkbaar een vooruitziende blik en liet een legaat na dat kon worden gebruikt op het moment dat de aansluiting was gerealiseerd.
In 1927 was het dan eindelijk zover en was Veendam aangesloten op het provinciale waterleiding netwerk. Daarna duurde het nog enkele jaren voordat iedereen in Veendam kon beschikken over schoon drinkwater uit de kraan.
Het legaat dat was nagelaten werd gebruikt voor de realisatie van een monumentale fontein waarmee de aansluiting werd gemarkeerd. De fontein werd ontworpen door C.L. Huguenoth-van der Linden en het beeldhouwwerk door G. Marree. Het werd een monumentale fontein met veel symboliek en ornamenten.
Op zaterdag 2 november 1934 was het zover en kon de fontein onthuld en in werking worden gezet. De fontein werd in werking gezet door toenmalig burgemeester van der Zee onder de muzikale tonen te gehore gebracht door een muziekkorps. De Veendammer bevolking was gevraagd de vlag uit te steken. Onder de toeziende genodigden waren oa. de zoon Nico en diens vrouw Corry Koops en dochter Mies van Ubbo Wilkens aanwezig. Tijdens de onthulling kwam het water niet alleen uit de fontein maar ook met bakken uit de lucht. Na de onthulling en ingebruikname van de fontein werden de verdere receptie in het gemeentehuis voortgezet.
De fontein had een markante plek gekregen midden op het kruispunt. Bij de aanleg van de Van Beresteijnstraat, Winkler Prinsstraat en Ubbo Wilkensstraat was er in het midden van het kruispunt een ‘lege' driehoek ontstaan. Deze driehoek werd gebruikt voor het plaatsen van de fontein.
Men had destijds nog niet het besef dat met de massale opkomst van het gemotoriseerde verkeer de fontein in de weg zou komen te staan. In de jaren zestig vond men het genoeg en besloot de fontein de verplaatsen. Op 3 juli 1968 werd de gewichtige fontein door twee kranen van Lommerts uit Delfzijl opgepakt en teruggeplaatst op de kop van de vijver aan de Ae kade. Het voormalige kruispunt verdween door de verlegging van de wegen. De fontein kreeg zijn water uit de vijver van de Ae kade dat echter het grote nadeel had dat dit veenwater betrof. Hierdoor werden de beeldhouwwerken vuil en verloor de fontein zijn zandstenen kleur. Ook de plek was niet denderend gekozen, men had het idee dat de fontein een beetje weggestopt was onder de platanen aan de vijver.
En zo stond de fontein er jaren. In de zomer spoot hij dag en nacht dit naar een idee van de gemeente. Als excuus had de gemeente de reden dat het erg lastig was om de fontein 's avonds uit te doen en 's morgens weer aan. De ware reden was volgens een laconieke medewerker van gemeentewerken dat je er zo nat van werd, de schakelaar zat namelijk in de fontein.
In begin 2000 werd begin gemaakt met de opstelling van het Masterplan Veendam, Herinrichting Centrum. Als onderdeel hiervan zou ook de Ubbo Wilkensfontein weer ‘tevoorschijn' gehaald worden en een markante plek terug krijgen. Niet precies op de oude plek maar iets dichter naar het hertenkamp maar desondanks een ideale plek om de monumentale fontein weer te tonen. Tijdens een indrukwekkende hijssessie waarbij men bijna de gehele dag nodig had gelukte het om de zware fontein op zijn nieuwe plaats te krijgen. Om te voorkomen dat hij weer zo snel smerig werd kreeg de fontein zijn eigen water voorraad gelegen in een ondergrondse kelder. Op 6 juni 2008 werd de fontein officieel onthult en een fout uit 1968 weer goed gemaakt.
Naar aanleiding van het verhaal van vorige week zondag kreeg ik de volgende reactie van Geert de Vries,
Hallo,
Het pand is niet afgebrand tijdens de sloop, maar gesloopt na een brand. Bij deze brand is nog een bewoonster omgekomen. Mijn vader was toen brandweerman en heeft deze vrouw gevonden.
Hierna is het pand gesloopt.
Groet,
G. de Vries
die ik hierop de volgende reactie heb gestuurd:
Hallo Geert,
Allereerst bedankt voor de reactie
Het klopt inderdaad dat er eerder een brand is geweest dit was op 19 september 1964.
Bij deze brand kwam de negentigjarige mevr Grietje Pijbes-Lemminga om het leven.
In september 1972 ging men over tot sloop van het voormalige gasthuis, ik was destijds tien jaar. Iets zegt mij dat ik destijds op de fiets met mijn vader naar de Kerkstraat ben geweest omdat er tijdens de sloop een kleine brand zou zijn geweest. Nu ben ik afgelopen dinsdagmiddag naar het Veenkoloniaal Museum geweest om daar de kranten van 1972 te lezen maar kan alleen vinden dat het werd afgebroken. Nu staat in de Noord Ooster weinig nieuws over Veendam en zou de Veendammer van die tijd beter zijn. Het is echter de vraag of deze niet zijn verbrand bij de brand van de Noord Ooster in de Kerkstraat. Het kan echter ook zo zijn dat de herinneringen mij voor de gek houden en dan zit ik fout.
Ik heb voor de zekerheid Wim Schuitema gebeld die de Veendammer brandweer als hobby heeft maar deze kon niet direct een vermelding van een uitruk vinden. Maar hij vertelde mij dat er destijds zeven groepen waren en dat hij niet alle uitrukken van alle groepen heeft. Misschien dat ik het verhaal rond de afbraak van het gasthuis helder krijg maar vooralsnog ga ik er vanuit dat ik fout zit tot ik de bevestiging vind.
Ik zal dit ook komende zondag melden nb De brand van Hotel de vries is mij bijgebleven, ik heb er bijgestaan toen het afbrandde. Nogmaals bedankt voor de reactie
Wie weet hier meer over te vertellen?