Tekst Hans van Noort [ hansvannoort@parkstadveendam.nl ]
Foto's Henk Gibcus
Metersdikke lagen veen zijn er afgegraven voor de turfwinning in deze dertiende zijwijk, Numero Dertien, van de Ommelander-wijk. Dat begon al omstreeks 1600. De Stad (Groningen) speelde een belangrijke rol bij de ontginning van het veen. Anno nu is Numero Dertien een prachtig agrarisch gebied waar rust en ruimte voelbaar zijn. De weg is min of meer doodlopend en alleen met de fiets kun je er mooie tochtjes maken richting Wildervanksterdallen (John Smitbrug) en Nieuwe Pekela.
Wat je ziet in dit Veenkoloniale landschap zijn natuurlijk de gewassen als aardappelen, bieten, soms hennep en graan. Een van de graansoorten is gerst. Gerst is een van de belangrijkste grondstoffen van Wieke Distillers B.V. Daar begint het mee.
Gerst
Het gerst komt van het akkerbouwbedrijf van Jaap Nieboer, één van de eigenaren/oprichters van Wieke Distillers B.V. De boerderij staat in Ommelanderwijk 164. Zijn land loopt parallel aan Numero Dertien. Ten tijde van ons
interview staat de gerst er goed bij. “Door het vochtige voorjaar is dit goed aangeslagen,” vertelt Jaap als kenner. Het is nu zo’n 30 cm hoog. “Op andere percelen is het iets minder, maar we mogen beslist niet klagen dit jaar. Glimlachend: De whisky groeit hier op het land – wijzend naar het perceel.” Het boerenbedrijf is al vanaf 1830 in handen van de nazaten van de familie, bijna 200 jaar!
Andere eigenaren/oprichters zijn Arend van Nieuwland senior en Arend junior. Met elkaar hebben ze in 2019 hun bedrijf ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. In 2020 hebben ze hun distilleerketel aangeschaft en zijn ze op cursus geweest. Maar dan ben je er nog niet. Er is een vergunning nodig, de douane moet op de hoogte zijn én er moet een aanzienlijk bedrag op tafel gelegd worden. Pas dan mag je starten! In 2021 wordt het eerste vat afgevuld. Toch wel een bijzonder moment.
Ja, hoe kom je tot elkaar? Jaap is getrouwd met de tweelingzus van Arend junior. Arend senior(1946) is de whisky-kenner/liefhebber. Hij stookte zelf, als Moonshiner, al af en toe alcohol toen hij jaren geleden in ht buitenland woonde en werkte. Hij ging met pensioen en wilde niet in een zwart gat vallen. Wat is er dan mooier om je oude hobby weer op te pakken en dat ook nog eens met je zoon en schoonzoon?
Proces, heel kort
Gerst, ras Irina, is één van de grondstoffen om whisky te maken. Deze brouwgerst wordt geweld met water, ontkiemt gedeeltelijk, daarna eesten (drogen), er ontstaat mout. Voor een rum wordt de mout gemalen en samen met water in de ketel gebracht. Door dit zogenaamde maishen wordt het zetmeel omgezet in vergistbare suikers. Daarna gist toevoegen en fermenteren. Gist zet de suikers om in alcohol en koolzuurgas. Hier bereik je ca. 8% alcoholgehalte mee. Dan volgt het distilleren en krijg je een alcoholpercentage van ca. 68 %. Dit is de basis voor de verschillende distillaten.
Overigens voor rum wordt géén gerst gebruikt, maar rietsuikermelasse uit Paraguay!
Om het juiste alcoholpercentage te verkrijgen wordt de alcohol vermengd met osmose-water. Al deze stappen zijn belangrijk voor de uiteindelijke smaak van het eindproduct.
Numero Dertien, Kapitein Jonker en Veil Wiefke zal de meesten onder ons weinig zeggen. Het zijn de namen van de distillaten, die Wieke Distillers B.V. op de markt brengt. Kapitein Jonker is de fruitige en kruidenvolle rum. Veil Wiefke de pittige gin met tonen van citrusvruchten, een weinig anijs en hete pepers. De naam Numero Dertien staat voor de whisky, hoe toepasselijk kan het zijn!
De eerste 2 distillaten zijn al in omloop, terwijl de whisky nog op vaten ligt te rijpen. Die is pas in 2024 op dronk. Om whisky te mogen verkopen als single malt whisky is vatlagering van 3 jaar + één dag wettelijk voorgeschreven, maar… de tekenen wijzen op een perfecte kwaliteit en een onovertroffen smaak.
Het unieke van deze ambachtelijke whisky: het is een exclusief Gronings product. Eén écht streekproduct! Niet voor niets hanteren ze bij Wieke Distillers B.V. de slogan: “Van gewas tot in het glas.”
In de distilleerderij liggen verscheidene vaatjes en vaten opgeslagen. Die variëren van 10 tot wel 220 liter. Hierop de datum van afvullen én wat er voordien ingezeten heeft. Dit bepaalt mede, wel 60%, de smaak van de whisky. Is het een nieuw vat van Amerikaans eiken of heeft het al (meerdere keren) dienst gedaan voor sherry of port? Dat komt beslist de smaak ten goede! Verscheidene particulieren, vriendenclubs, studentenverenigingen, verzamelaars, whisky-clubs én bedrijven hebben al een vaatje gereserveerd. Jaarlijks mogen ze langskomen om hun whisky te proeven. De respons is verrassend enthousiast.
Er is een eerste samenwerking met Bogdike Bier van HCR Parkzicht opgezet. Dit kan leiden tot mooie nieuwe (streek)producten.
Wieke Distillers B.V. als jong en dynamisch bedrijf werkt ook al duurzaam.
De zonnepanelen leveren voldoende energie om het productieproces van stroom te kunnen voorzien. Diezelfde zon laat het gerst groeien en rijpen. Door de korte lijnen, alles van eigen bedrijf, is de ecologische voetafdruk minimaal.
Dat kan lang niet ieder startend bedrijf ze nadoen!
Soms wordt de gerst voor gebruik gerookt. Wat zou het geweldig zijn als dat gebeurt met de brandstof turf. Dan is het gehele plaatje rond. De vroegere turfwinning in dit gebied, eigen gerst, vaten met turf gerookt – het zal uitmonden in een specifieke échte Veenkoloniale smaak. Maar dat is nog toekomstmuziek. Een eigen proeflokaal in de boerderij annex distilleerderij is ook een wens van het driemanschap.
Nog een bijzonderheid. Bij het bottelen worden de flessen voorzien van een uniek etiket. Hierop staan de coördinaten van het perceel waarvan de gerst geoogst is, bijvoorbeeld: 53°4' NB en 6° 55' OL. Op deze manier wordt Numero Dertien nog eens wereldberoemd!
De gin - Veil Wiefke en de rum - Kapitein Jonker zijn verkrijgbaar bij verschillende slijterijen zoals: d’r Bij op het Museumplein hier in Veendam en bij drankenzaken in Vlagtwedde, Musselkanaal en Hoogeveen. Rechtstreeks bestellen via internet kan ook.
Ja… op de whisky moeten we nog even wachten, maar ook hier geldt het spreekwoord heel letterlijk: Wat in ‘t vat zit, verzuurt niet.
Toch alvast maar Proost op Wieke Distillers B.V.
Meer informatie:
info@wiekedistillers.nl
06 41553815
www.wiekedistillers.nl
