Door Jacob Kuipers
VOETBAL - Voordat ik het over de scheidsrechters loopbaan van Chieljan Veen wil hebben even terug hoe het allemaal begon. Hij was 17 jaar toen hij bij de voetbalvereniging Wildervank een wedstrijd floot. Hij wilde eerst zijn rijbewijs halen voordat hij de stap maakte naar de KNVB. Chieljan: “Ik kon natuurlijk niet van mijn ouders niet verlangen dat je op je 18e of 19e jaar door Nederland wordt gereden”, zegt de in de stad Groningen woonachtige Veen. Maar de in Veendam werkzame fysiotherapeut blijft met beide benen op de grond staan en bleef kijken waar zijn 'plafond' lag. De 28-jarige Veen wil graag het hoogste bereiken in de wereld van de fluitisten. “En dan is een rol als als assistent-scheidsrechter meer voor mij weggelegd”. Maar er zijn ook ontwikkelingen gaande bij KNVB. De KNVB wil zeker 80 procent van de eerste klassers gaan bezetten met assistent-scheidsrechters. Veen: “Dat is een goede ontwikkeling met name in de hoofd en topklasse.
Chieljan is het meest in de 'wieg' gelegd voor assistent-scheidsrechter. “Beide discipline's vind ik hartstikke leuk om te doen. Maar als ik kijk naar het hoogste dan zie ik dat assistent-scheidsrechter meer voor mij is weg gelegd. Want de pyramide bovenin wordt steeds smaller. Daardoor zal de kans op scheidsrechteren afnemen op het hoogste amateurniveau. Dat noem ik de tweede divisie. Dat zit tegenwoordig beneden de jupiler leaque, komend seizoen. Ik denk dat ik als assistent-scheidsrechter meer kans maak omdat er in de toekomst wat meer voor nodig zijn”.
Je kunt tegenwoordig binnen no time zitten op landelijk jeugdniveau. Maar sport fysiotherapeut Veen nam de geleidelijke weg en ging eerst twee seizoenen fluiten bij vv Wildervank. Veen: “Als ik mijn rijbewijs heb dan ga ik de overstap maken naar de KNVB. En kijken waar mijn 'plafond' is”. Binnen 3,5 seizoenen is Veen gepromoveerd naar de landelijke / betaalde jeugd. “Dan moet je denken aan Ajax, Feyenoord, FC Groningen , PSV, Vitesse en FC Twente. Die weten ook, als je commentaar hebt op de leiding, dan vlieg je er gewoon uit, dat wordt niet getolereerd”.
Waar let je zoal op als scheidsrechter? Veen: “Ik volg het spelletje wat completer, dan menig toeschouwer. Ik leg dat zo aan mensen uit. Ik kijk niet wanneer de scheidsrechter fluit. Dus wanneer hij beslist. Maar ik kijk ietsje daarvoor, waar staat hij, hoe kijkt hij in de situatie. Voordat hij überhaupt een beslissing maakt”. Tot op heden vindt Veen dat de arbitrage op het Europeeskampioenschap in Frankrijk van een hoog niveau is. Droom jezelf nog weleens op zo'n toneel te mogen acteren? Veen: “Ik denk dat je dromen moet blijven houden. Om je zelf scherp te houden en veel van je zelf te eisen. Dan bereik je vanzelf je persoonlijk plafond”.
Scheidsrechter Chieljan Veen is dit seizoen door de KNVB geplaatst in de nieuw te vormen C-groep. Dat houdt in dat hij standaard in de hoofdklasse actief is. “Maar ik zal wat meer actief zijn in de eredivisie voor beloften elftallen. Daarnaast hoop ik mijn debuut te maken in de derde divisie. Voorheen heette dat de top-klasse”. Heb je wel eens periodes gehad dat het huilen je nader stond dan het lachen? “Ja, ik begon niet te huilen. Ik vroeg mij wel af, wat doe ik hier in godsnaam. Als het iemand kan overnemen dan doe ik dat. Gelukkig zijn die wedstrijden minimaal. Ze zijn niet op één hand te tellen in ieder geval”.
Chieljan Veen legt ongeveer 10 á 11 kilometer per wedstrijd af. Met uitzondering naar boven wanneer de echte topwedstrijden komen. Wanneer dat gevraagd wordt, dan gaat het wel richting de 12 á 14 kilometer. Gaat je voorkeur uit naar assistent-scheidsrechter of scheidsrechter? Veen: “Beide discipline's vind ik hartstikke leuk om te doen. Maar als ik kijk naar het hoogste platvorm dan zie ik als assistent-scheidsrechter meer voor mij weg gelegd. Want de piramide bovenin wordt steeds smaller. Daardoor zal de kans op arbitreren afnemen op het hoogste amateurniveau. Dat noem ik de tweede divisie”.
De tweede divisie zit komend seizoen seizoen beneden de Jupiler league.Veen vindt dat hij als assistent-scheidsrechter meer kans maakt omdat er in de toekomst meer arbiters nodig zijn. Als arbiter is Veen tevreden over het niveau wat hij heeft gehad.Veen wil jonge fluitisten aanraden-als je als arbiter je persoonlijke top bereikt hebt-je nog verder moet kijken. “Dan zou ik zeker een stap als assistent-scheidsrechter overwegen. Als scheidsrechter was het voor mij mogelijk om de hoofdklasse te halen. Ga ik het doen en hoe lang doe ik daarover. En als assistent-scheidsrechter weet ik zeker dat ik direct in de hoofdklasse terecht zal komen”.
Met de ontwikkeling van de top-klasse en de nieuwe tweede divisie had Veen het idee dat zoiets mogelijk was. “Dat zijn zo en zo wedstrijden waar je als assistent-scheidsrechter zeker ongeacht leeftijd nog op kan acteren. Dan moet je tevreden zijn als je het hoogste amateurniveau gehaald hebt. Dan zit je bij de beste 20 assistenten van Nederland. En de beste twee van Noord-Nederland. Dan mag je niet klagen, denk ik.” Als je scheidsrechter Veen ziet fluiten dan ontkom je er niet aan dat daar een parmantig mannetje loopt, die voor de 'duvel' niet benauwd is. Zelfverzekerd komt hij over en hij straalt ook wat uit, al is hij klein van stuk.
Tegenwoordig zie je veel dat de arbiters de kaarten niet meer in de zak houden. Ze pakken hun mapje en dan twijfelen ze tussen een rode of een gele kaart. Veen: “Als ze op een afstand van 20 meter staan, daar hou ik niet van. De scheidsrechter heeft de eind verantwoording over zo'n duel en dan vind ik dat je er dicht op moet zitten. Het zijn allemaal KNVB-assistenten langs de lijn. Geen club grensrechters”. Het mooiste is dat de arbiter een afstand van 10 á 15 meter in acht moet nemen. Zodat hij wat bedenktijd heeft. Veen: “Maar persoonlijk hou ik er nog meer van om er dichter op te staan. Zodat de speler het eerder accepteert.
Maar er zijn nog ontwikkelingen gaande bij De KNVB. De bond wil zeker 80 procent van de eerste klassers gaan bezetten met assistent-scheidsrechters. Dat is een goede ontwikkeling met name in de hoofd en topklasse. De scheidsrechter heeft het dan gemakkelijker. Als assistent-scheidsrechter heb je maar één beslissing die je kan maken en dat kun je niet meer recht breien. Beslis je een keer dat het geen buitenspel is en het is goed, dan is het prima. Maar je weet nooit of er daarna nog momenten komen waarbij je er wel eens naast kan zitten. Je gaat zo'n wedstrijd minder lekker in als je net wel buitenspel door laat gaan.
Veen: “Je hebt als assistent dan geen ruimte meer om dat een beetje recht te trekken. Als je als scheidsrechter overal bij bent dan kun je een clubgrensrechter laten staan. Klinkt wat oneerbiedig. Heel af en toe hanteer ik de fluit nog wel eens. Maar vaker wil ik als assistent nog heel graag het hoogste amateurniveau halen. En dat is de tweede divisie. Dat komt wel (jk). Dat zou kunnen. Tweede divisie dan, je moet denken aan IJsselmeervogels en Spakenburg.
Veen: “Ik hoorde verhalen als je jong bent, je hebt het fluiten in de vingers dan kun je binnen no time op landerlijk jeugdniveau zitten. Ik heb gezegd dat ik eerst twee seizoenen bij Wildervank ga fluiten. Als ik mijn rijbewijs heb dan ga ik de overstap maken naar de KNVB. En kijken waar mijn 'plafond' is”.Daarna ging het in een stroomversnelling bij Chieljan Veen. Binnen 3,5 seizoenen is Veen gepromoveerd naar de landerlijke / betaalde jeugd. Dan moet je denken aan Ajax, Feyenoord, Groningen , PSV, Vitesse en FC Twente. Veen: “Het zijn mooie en pittige wedstrijden. Qwa gezeur valt het mee, de jongens zijn proffesionals. Die weten ook als je commentaar hebt op de leiding, dan vlieg je er gewoon uit, dat wordt niet getollereerd. Maar je moet je wel bewijzen tegenover de jongens”. Maar de mooiste herinnering die Veen als jeugdscheidsrechter beleefde was een ontmoeting met Mickel van Ginkel. Op dat moment speelde hij bij Stoke Cyty.
Veen: “Hij heeft bij Vitesse zijn debuut gemaakt. Dat is hartstikke leuk als je zo'n jongen nog in een jeugdelftal gefloten hebt. Verder zijn er nog een aantal jongens die door gebroken zijn onder mijn leiding. Ik was toen 20 jaar”. Verder heeft Chieljan 2 seizoenen groep 1 van de jeugd gefloten. Dus betaald voetbal. Verder ere- en eerste visie en A en B-junioren. “Dat zijn jongens van 17 jaar. Dat is een hartstikke moeilijke leeftijdscategorie. Dat heb ik nooit als problemen ervaren. Mijn manier van leiding geven werd vrij snel geaccepteerd”. En Chieljan is in het bezit van een goede babbel. Hij is dus niet 'op zijn mondje gevallen'.
Na het seizoen bij de betaalde jeugd – hij was toen 24 jaar – kwam Chieljan in een talentenpoel van de KNVB om te kijken wat zijn persoonlijke plafond was. Vervolgens is Chieljan door gestoomd naar de eerste en tweede klasse. Dat was groep 2 uit vroegere tijden. “Ik was toen 26 jaar. Toen had ik zoiets, wat ga ik nu doen. Blijf ik gewoon nog een jaar in groep 2, met de kans dat ik ooit nog mjn debuut maak in de hoofdklasse. Of dat ik eens ga kijken als assistent-scheidsrechter. En dat ik zeker weet dat ik de hoofdklasse krijg”.
Daarna is het eigenlijk heel spontaan verlopen. “Ik kreeg in 2012 via oud-betaald assistent scheidsrechter Inia op Euro voetbal de uitnodiging om hem al als assistent te mogen assisteren. Dan moet je denken aan wedstrijden tegen Atletco Madrid-Unines. FC Groningen tegen Hamburg. Ajax Capetown tegen Rosenborg heb ik nog gehad. Het waren hele mooie potjes. En er zaten ook wel eerste elftal spelers in. Daarna is het balletje als assistent scheidsrechter gaan rollen. Ik ben nu 2 a 3 seizoenen assistent scheidsrechter”.
“Ik vlag de hoofdklasse, eredivisie beloften elftallen en ik heb kans op derde divisie wedstrijden. Scheidsrechteren heb ik op een laag pitje gezet”. Dus over een paar jaar sta je langs de lijn bij een WK als assistent scheidsrechter. “Ik hoop het. Daar heb ik mijn focus ook meer op opgelegd op het assisteren van wedstrijden in plaats van fluiten en vlaggen tegelijk. Dat is een zeer goede combi". Stel dat je in groep 1 van de jeugd komt, dat je betaald voetbalploegen hebt die je moet fluiten en een dag later als assistent de wei in. "Die combinatie gaat niet".
"Dat gaat tenkoste van je eigen scherpte. Daarom zet ik het scheidsrechteren op een laag pitje en ga me volledig focussen op het vlaggen. Chieljan houdt zijn conditie op peil bij COVS Groningen. En traint twee keer in de praktijk. Hij traint niet bij de COVS in Wildervank, omdat hij dan in de knoop komt met zijn werk als fisiotherapeut. In Groningen beginnen ze iets later en dat past allemaal beter in zijn 'straatje'.
In de voorbereiding van een seizoen fluit ik nog bij vv Wildervank. De junioren en jeugd wil ik wel als vaste prik houden. Betonboor Bleeker toernooi ben ik dit jaar niet geweest maar volgend jaar wil ik daar wel fluiten. Omdat ik ook bij Wildervank als scheidsrechter ben begonnen zegt sportfysiotherapeut Veen.