Oud Veendam

Westerdiep - Prins Hendrikplein - Langeleegte



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@online.nl


Overzicht van het Westerdiep ter hoogte van de vroeger steenfabriek. Te zien is dat de brug die toegang geeft tot de Langeleegte door oorlogsgeweld is vernield. Daar het Westerdiep toen nog volledig doorliep was het verlies een forse aderlating. De brug werd vervangen door een noodbrug maar deze werd overbodig daar het Westerdiep na de 2de WO tot aan de brug werd gedempt.

Het Westerdiep in de nadagen van zijn bestaan. De brug was gelegen tegenover de steenfabriek, rechts, en gaf toegang tot de Langeleegte dat we op de achtergrond zien. Na de 2de WO was dit deel van het diep doodlopend daar het diep ter hoogte van de Kerkstraat werd gedempt. We zien hier een noodbrug daar de oorspronkelijke brug door oorlogsgeweld werd vernield.

Oude foto toont de situatie op de plek waar het boven Westerdiep rechts overgaat in het Beneden Westerdiep, het latere Prins Hendrikplein. De opname werd gemaakt vanaf het Boven Westerdiep. Rechts de schuren van de voormalige steenfabriek van Everts. Markant zijn de rolpalen in de bocht van het diep. De scheepsjager gebruikte da palen om het schip , dat met een jaaglijn aan het paard verbonden was, door de bocht te krijgen. Achter de bomen ligt de monumentale villa Carpe Diem van ds Sannes verborgen.

De monumentale villa Carpe Diem aan het begi van de Langeleegte. De villa werd in de negentiende eeuw bewoond door de bekende ds. Sannes. De villa werd helaas afgebroken vervangen door de Venneborg. Eén van de twee bomen is nog steeds aanwezig.

Zicht over het toekomstige Prins Hendrikplein dat op dat moment nog maar tot aan de kruising met de Kazemierstraat was gevorderd. Rechts maakt het Westerdiep een bocht om verder te gaan als Boven Westerdiep. Links de voormalige schuren van de steenfabriek van Everts.

Vanaf 1956 begon men met de demping van het Westerdiep richting Wildervank. Door de demping van het eerste deel ontstond er een groot plein dat de naam Prins Hendrikplein kreeg. Op de achtergrond de steenfabriek van Everts die in 1968 gesloten en afgebroken werd. De woonwagens rechts stonden op een braakliggend stuk grond op de hoek van het Boven Westerdiep het nieuwe Prins Hendrikplein. De schoorsteenpijp rechts is van de steennootknopenfabriek van Mulder. Het zou nog jaren duren voordat ook de rest van het Westerdiep definitief werd gedempt

Het Boven Westerdiep gezien vanaf de Langeleegte. Links maakt het diep een bocht via het toekomstige Prins Hendrikplein richting het centrum. Dit deel van het Westerdiep had geen functie meer voor de scheepvaart sinds een deel van het Westerdiep ter hoogte van de Kerkstraat na de 2de WO was gedempt. Alleen agrarische producten werden nog over het water vervoerd. Na 1956 werd het diep in zuidelijke richting per jaar steeds verder dichtgegooid. Rechts keek men over de landerijen uit richting Borgercompagnie

Zoals altijd ben ik op zoek naar beeldmateriaal in de vorm van foto's , dia's enz. Van het Prins Hendrikplein heb ik nog niet alle panden goed op de foto zoals bv. het voormalige café Haarlemmer. Wie heeft of kent iemand die foto's van dit pand zou kunnen hebben Laat het me weten via info@parkstadveendam.nl.

Oud Veendam

Kerklaan of Kerkstraat, deel 4



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@online.nl


Vanaf hier kijkt men vanuit de bocht de Verlengde Kerkstraat in. De tweede woning behoorde toe aan dr. Wichers en burgemeester van Beresteyn. De monumentale woning moest destijds wijken om een doorbraak te forceren voor het toenmalige stra-tenplan dat rond 1910 zijn begin vond. De gehele rij woningen waren stuk voor stuk monumenten die het zeker waard waren geweest om bewaard te worden voor het nageslacht. Helaas niet een is er blijven staan. Nu staat er fantasieloze nieuwbouw.

De Kerkstraatschool. Vele Veendammers zullen deze school hebben bezocht. De school had aan de voorkant een groot schoolplein en stond in de bocht van de toenmalige Kerklaan. Aan de linkerzijde stond de meesterwoning. De school en naastgelegen meesterswoning zijn allang geleden afgebroken om plaats te maken voor oa. de SNS bank.

Het was een prachtig klein huisje. Het stond in de nabijheid van de hervormde kerk en werd bewoond door de heer Bos die een functie had als plantsoenopzichter. Hij zorgde er voor dat elke avond de hekken van het plantsoen gesloten werden. Er achter het oudste gebouw van Veendam. De Nederlands Hervormde Kerk dateert uit 1662. Het is destijds A.G. Wildervank geweest die opdracht heeft gegeven voor de bouw. In 1767 is de kerk vergroot. In de kerk bevindt zich een prachtig orgel die de moeite is om te beluisteren.

Een foto uit de eind jaren zestig. De doorbraak richting plan zuid is door afbraak van de fietsenzaak van Stant gerealiseerd. Ze verhuisden naar de voormalige pastorie aan de overzijde. Alle huizen op de foto zijn verdwenen.

Een foto uit 1909 waarop de linkerzijde de fietsenzaak van Stant. Als tweede woning ziet men het meestershuis. De school is hier niet te zien daar deze een stukje achteruit stond.

Het is een schande dat dit ooit is afgebroken. Het gasthuis van Veendam dat vroeger dienst deed als armenhuis. Wanneer men hier terechtkwam was men veroordeeld tot bittere armoede en werd men door de rest van de bevolking volledig genegeerd. In de laatste jaren deed het dienst als gasthuis van de Nederlands Hervormde gemeente. Men had het destijds moeten restaureren dat had men nu een UNIEK monument gehad maar helaas is het zoals zoveel monumenten onder de slopershamer gevallen. De gemeente Veendam heeft niet altijd oog gehad voor zijn monumentale rijkdom.

Hier een foto uit 1922. Het toont het eind van de verlengde Kerkstraat. Aan de rechterzijde het café van Brommet dat later verbouwd is tot Gado garage. Naast het café het voormalige gasthuis.

Fogmaals de Gado garage in de jaren vijftig. Aan de rechter-zijde de winkel van de bekende winkelier Kip die hier een grote zaak opbouwde in huishoudelijke elektronica. Aan het einde links kan men nog net het voormalige hotel ‘Java' herkennen.

Met deze foto zijn we aan het eind van de Kerkstraat ge-komen. Vele ouderen zullen dit moeiteloos herkennen, het is de smederij van Dreesman. Naast smederij runde men er ook nog een klein cafeetje bij. Het was een geliefde plek bij de boderijders die zich hier te goed deden aan een borreltje terwijl de bazen in het naast gelegen hotel de contracten vastlegden.

Oud Veendam

Kerklaan of Kerkstraat, deel 3



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@online.nl


Deze foto uit 1948 is genomen ter hoogte van het bekende voormalige hotel De Vries, dat te zien is aan de linkerzijde. Het voormalige hotel is door brand volledig verwoest en vervangen door nieuwbouw.

Een zeer vroege foto van de Kerklaan aan het begin van de vorige eeuw. Aan de rechterzijde de Stoom-Schoenenfabriek van Daggers. Het zou heden ten dage niet meer denkbaar zijn dat er zich een fabriek in een winkelstraat zou bevinden. Het is een prachtig voorbeeld van een industrieel monument doch helaas het bestaat niet meer. Het hoge huis aan de linkerzijde behoorde toe aan de bekende arts dr. Tjabbes. Naast de woning bevond zich een grote tuin die tot ver in de vorige eeuw heeft bestaan.

Op de plaats waar zich eens de schoenenfabriek van Daggers bevond ziet men nu de bioscoop. Vele van de gebouwen die men hier ziet zijn onherkenbaar verbouwd of afgebroken.

Vele uren heeft menig Veendammer hier doorgebracht en vele liefdes zullen hier begonnen zijn in de voormalige bioscoop ‘city'. Het was een bioscoop met een prachtige grote filmzaal en het is nog steeds jammer dat het geheel niet meer ren-deerde en gesloten werd. Na de sluiting heeft het geheel nog een tijd leeg gestaan waarna het is afgebroken en vervangen is door nieuwbouw.

Een fantastisch mooi plaatje van de Kerklaan uit 1912. Duidelijk is de woning te zien van dr. Tjabbes met de naastgelegen tuin. De tweede woning behoorde toe aan de heer Mulder, toenmalig directeur van de knopenfabriek. De voerman met zijn paard en wagen geven het plaatje een prachtig gedateerd uiterlijk.

Hier een foto van de Kerklaan in de richting van het Bocht Oosterdiep. Op de foto zijn nog duidelijk de tramrails te zien van de stadstram. De lijn is destijds nauwelijks meer gebruikt daar de paardentram in die tijd in de nadagen van zijn bestaan was. Zie ook het prachtige winkeltje aan de rechterzijde, helaas u zult het niet meer aantreffen, het is verdwenen.

Een van de oudste foto's van de Kerklaan toont de situatie aan het eind van de 19e eeuw. De foto toont duidelijk de bocht die de Kerkstraat toentertijd maakte. In de toen nog niet verharde laan stonden prachtige mooie grote bomen. Niets op deze foto is heden ten dage nog terug te vinden in de huidige Kerkstraat. Zelfs de bocht is er grotendeels uit gehaald. Vanaf hier heet de straat, Verlengde kerkstraat.

Oud Veendam

Kerklaan of Kerkstraat - deel 2



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Na de tweede wereld oorlog verloor de straat langzaam maar zeker zijn rijke uitstraling. Notabelen en mensen van aanzien waren verhuist uit de straat daar alle woningen langzaam maar zeker omgezet werden in winkel panden. De monumentale woning werden onherkenbaar verbouwd of afgebroken. Deze verwoesting van de monumentale panden in de Kerkstraat zette zich in sneltrein vaart door in de jaren zestig en zeventig. Helaas verdween in de jaren tachtig één van de laatste redelijk gave panden door de slopershamer. Het betrof het winkelpand van Modderman. In de Kerkstraat is nu vrijwel geen enkel gaaf pand terug te vinden. En wat hebben we nu na al die jaren aan deze sloopwoede en vernieuwingdrang overgehouden. Een rommelige winkelstraat zonder allure met een saaiheid aan gevels zonder enige uitstraling waar je 's avonds een kanon kunt afschieten. Als Veendam destijds zuiniger was omgesprongen met de rijkdom die men in handen had wat hadden da een unieke winkelstraat met monumenten. Maar helaas heeft Veendam veel gemeenteraden gekend die het allemaal zo goed wisten en ons als bevolking hebben opgezadeld met een winkelstraat die iedere gezelligheid en uitstraling mist.

Hier ziet u het gemeentehuis na de ingrijpende verbouwing die plaatsvond in 1914. Het geheel werd onder leiding van de architect Stuivinga omgevormd tot een prachtig gebouw in de Hollandse renaissancestijl. Aan de rechterzijde de prachtige bomen die er voor zorgen dat het geheel een uniek plaatje opleverde. Op het plein mooie ingeplante perkjes.

Hier een foto van later datum getuige dat de grote bomen aan de rechterzijde zijn verdwenen. Het gemeentehuis baadde destijds nog rondom in het groen. Het laatste pand aan de linkerzijde herbergde toen de Amsterdam Bank de voorloper van de huidige ABN AMRO bank. Naast de bank stond de brandspuit van Veendam. Aan de rechterzijde de kledingzaak van Hensen.

Hier een foto van het gemeentehuis zoals velen het kennen. De foto is van voor de laatste reconstructie waarbij de auto weer van het plein is verbannen en het gemeentehuis weer iets meer van zijn rijke uitstraling teruggeeft. Aan de linkerzijde is nog net een deel te zien van de uitbreiding die het gemeentehuis eens heeft ondergaan. Het is jammer dat het oude gedeelte daarmee voor altijd verminkt is. De mooie bloemperkjes op de foto zijn destijds opgeofferd voor de auto.

Hier een prachtige interieurfoto, dat de burgemeesterskamer toont in het gemeentehuis. De foto is gemaakt door de bekende Veendammer fotograaf, Loman.

Deze foto toont de raadszaal van het gemeentehuis dat tevens dienst doet als
trouwzaal. Het mooie klassieke meubilair is helaas vervangen. In de ramen van de raadszaal treft men de familiewapens aan van bekende Veendammer families van weleer.

Een prachtige overzichtsfoto van het oudste gedeelte van het Plantsoen.Het blijft tot op de dag van vandaag moeilijk te begrijpen dat de gemeente dit unieke park opofferde aan het blik. Als men deze foto ziet van het prachtige park zou men toch willen dat het weer werd zo als voorheen. De gemeente had er beter aan gedaan het park groen te laten in plaats zich te laten chanteren door de Veendammer middenstand.

Hier een foto van de Plantsoenschool die in de volksmond schoentjesschool werd genoemd. De school werd bezocht door kinderen van de gegoede burgerij van Veendam. De bijnaam had het te danken aan het feit dat de kinderen van de elite schoenen droegen terwijl de armere bevolking meestal op klompen liep. Het gebouw heeft van 1960 tot 1985 nog dienst gedaan als politiebureau en is in 1986 vervangen door een nieuw gebouwde vleugel van het gemeentehuis

Oud Veendam

Kerklaan of Kerkstraat - deel 1



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


In elke stad, dorp of plaats vind je wel één of meerdere straten waar iedere bewoner je zo naar toe kans turen. Meestal is dit een straat in het oude centrum. Een straat die van oudsher het centrum vormde en waaromheen zicht de steden, dorpen en plaatsen zich in de loop van de decennia hebben gevormd. Zo ook in Veendam. De oudste dwarslaan tussen het Ooster- en westerdiep wordt gevormd door de Kerkstraat vroeger Kerklaan geheten. Hier werd in 1162 strategisch de hervormde kerk geopend daar de laan gelegen was tussen twee economische centra te weten het Beneden Verlaat in het Noorden en het Midden Verlaat in het zuiden. De Kerklaan was in de eerste eeuwen niet meet dan een onverharde boeren laan met een gemengd beeld qua bebouwing en gebruik. Dit veranderde in de tweede helft van de 19de eeuw toen de Kerklaan aan belangrijkheid toenam. Oude woninkjes en boerderijtje werden afgebroken en vervangen door grote woon- winkelpanden. De Kerklaan kende een voorspoedige economische bloei. Monumentale panden verrezen en de laan kreeg een rijke uitstraling. Notabelen en burgers met aanzien woonden oa. in de Kerkklaan. Bij de burgers kreeg de laan een belangrijke sociale functie. 's Avonds flaneerden jongeren door de straat om daar hun toekomstige geliefde te treffen. Volgende week vervolg

Hier een foto van de belangrijkste winkelstraat, de Kerk-straat. Bij veel ouderen is deze straat beter bekend onder de naam Kerklaan. Deze laan vormde de middelste verbinding tussen het Bocht Oosterdiep en het Beneden Westerdiep. De laan kreeg pas aan het eind van de negentiende eeuw zijn status als winkelstraat en de meeste grote winkelpanden, die hier staan en stonden, dateren van rond de eeuwwisseling. Deze foto geeft de situatie weer halverwege de jaren veertig.

Een foto van ± 1915. De Kerklaan was toen deels winkel- en deels woonstraat. Het tweede huis met de monumentale ingang behoorde toe aan de bekende arts, dokter Brongers, naar wie later een straat in Veendam vernoemd is. De auto in het midden van de foto is de eerste vrachtauto die in Veendam rondreed. Deze auto was door een aantal zakenlieden aangeschaft en fungeerde als bodewagen.

De Kerkstraat rond de eeuwwisseling. Veel van het transportverkeer vond nog plaats met handkarren zoals er een aantal op de foto te zien zijn. Het witte pand aan de linkerzijde tussen de twee donkere gebouwen was van de drukkerij De Lange. Het is deze man die een enorme hoeveelheid aan boeken, ansichtkaarten en ander beeldmateriaal heeft uitgegeven. Het is voor een groot gedeelte aan deze man te danken dat we heden ten dage kunnen genieten van deze oude foto's die een beeld geven van het Veendam van weleer.

Met deze foto lopen we iets verder de Kerkstraat in en zien duidelijk de monumentale entree van het huis van dr. Brongers Het karakteristieke torentje dat u links in het midden ziet heeft tientallen jaren het straatbeeld bepaald. Het is helaas afgebroken. De straat is reeds verhard want ook de kerkstraat was tot het begin van de 20e eeuw niet meer dan een zandweg.

Op deze foto de situatie van de kerkstraat in de jaren zestig. De laan van vroeger heeft zich ontwikkeld tot een volwaardige winkelstaat. Het tweede winkelpand van Modderman behoorde met zijn monumentale voorgevel tot de mooiste die er in de kerkstraat hebben gestaan. Het blijft dan tot op heden onbegrijpelijk en onvergefelijk dat de gemeente hier ooit een sloopvergunning vooraf heeft kunnen geven. Het is waarschijnlijk weer het grote geld wat de doorslag heeft gegeven.

Een foto daterend uit de eind jaren twintig. Aan de rechterzijde de voormalige leeszaal. Dit grote complex herbergde ooit de zeevaartschool en de Hoogere Burgerschool. De prachtige rij bomen hebben geen lang bestaan gehad en waren reeds voor de oorlog weer verdwenen. Ook toen was men niet altijd even zuinig op de bomen in de gemeente Veendam.

In het pand op de hoek zullen vele ouderen onder ons hun eerste afspraakje hebben gehad. Eens was hier de Eerste Veendammer Bioscoop gevestigd en in een tijd waarin er nog geen televisie bestond was dit voor velen een belevenis om de bewegende beelden te zien.

Hier een foto van het eerste gemeentehuis van Veendam. Dit gemeentehuis, dat gebouwd werd in 1879, kwam in de plaats voor de vergaderzaal, in het voormalige hotel De Leeuw aan het Bocht Oosterdiep. De stellage op het dak behoorde aan de telefooncentrale die in het gemeentehuis was gevestigd. Later is deze verhuisd naar het postkantoor aan de Postweg. Het onverharde plein gaf in die tijd een lege aanblik. Aan de linker- en rechterzijde was er toegang tot het achtergelegen Plantsoen. De hekken werden 's avonds gesloten.

Oud Veendam

Veenlusttuin



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


De volgende drie foto' tonen de Veenlusttuin. Een tuin die bij, vooral, ouderen vele dierbare herinneringen tevoorschijn roepen. Het moet een prachtige tuin zijn geweest waar het heerlijk wandelen was en waar vele feesten zijn gegeven. De tuin, een Engelse landschapstuin, was een tuin met heuvels, vijvers en een muziekkoepel. De tuin is in 1958 verkocht aan de gemeente om er een parkeerplaats van te maken. In 1962 kwam Veendam met de plannen om op de plaats van de oude tuin een nieuw winkelcentrum te laten verrijzen, de latere promenade. Niets herinnert nog aan de prachtige tuin die ooit het groene hart van Veendam vormde.

In 1908 werd op een deel van het voormalige landgoed van Veenlust een prachtig sportterrein ‘ Centrum' aangelegd. Het terrein bezat een overdekte tribune en een consumptietent. Op het terrein werden talloze sportdemonstraties, kinderfeesten tentoonstellingen, harddraverijen en grasbaanraces gehouden. In de winter werd het terrein omgevormd tot ijsbaan.

Twee foto's uit 1909 laten zien dat er zowel recreatief als wedstrijden werden verreden op de ijsbaan. Beide evenementen trokken altijd veel publiek.

Foto's uit de beginperiode van het sportterrein laten zien dat er op het gebied van paardensport veel te beleven was. Er werden harddraverijen, paardenraces en concoursen hippique gehouden.

Een foto uit 1923 tijdens een motorsportevenement laat zien dat er tijdens evenementen altijd veel publiek aanwezig was.

De volgende twee foto's geven een mooi beeld van het sportterrein dat zich ooit bevond op de plaats van de huidige parkeerplaats achter de promenade.

Op het terrein van de huidige promenade bevond zich jaren de tennisbaan van Veendam. Door de bouw van de promenade verdween deze baan naar het Beneden Westerdiep.

De laatste restanten van wat eens de mooiste tuin van Veendam heette te zijn, de Veenlusttuin. Deze strekte zich uit vanaf de voormalige sociëteit aan het Oosterdiep tot aan de Winkler Prinsstraat. Aan de zuidzijde begrensd door de Kerkstraat aan de noordzijde door het sportterrein. Na de teloorgang van de sociëteit werd de grond verkocht en geschrikt gemaakt voor de bouw van een winkelcentrum. Op het eind links de achterzijde van de Hema met bovenliggende woningen uit 1961. Een aantal bomen van de voormalige tuin hebben nog een tiental jaren op de promenade gestaan

Oud Veendam

Borg Veenlust en omgeving, deel 2



Deze foto is genomen vanaf de veranda van Veenlust. Het geeft het beeld weer dat men had vanuit Veenlust. Men kijkt hier richting Ommelanderwijk. Links ziet men de ophaalbrug met daarachter het hotel van Douwes. De pijp rechts van het midden is van de elektriciteitscentrale.

Deze foto geeft een beeld van Veenlust in de begin jaren veertig. Te zien is dat aan de linkerzijde een beheerderwoning is bijgebouwd. Ook ziet men dat de bewegwijzering in Veendam zijn intrede heeft gedaan. De veranda is dan dicht gemaakt met het plaatsen van grote glazen ruiten zodat men ook plaats kan nemen wanneer het weer wat slechter mocht zijn. De beheerderwoning is blijven bestaan tot aan de afbraak en kwam weer tevoorschijn toen het voorste gedeelte van het latere Veenlust werd gesloopt.

Een foto uit de beginjaren vijftig. Aan de linkerzijde staat nog een bunker als herinnering aan de tweede wereldoorlog. Op de foto een oude auto want de opmars van het autoverkeer gaat ook niet aan Veendam voorbij.

Hierbij nogmaals een foto uit de vijftiger jaren maar nu van bovenaf. Te zien is dat de decoratie van de veranda is verdwenen. Duidelijk ziet men de beheerderwoning achter de bunker. Rechts naast de bunker ziet men het reclamebord van Hilberdink deze beheerde een fietsenstalling onder het Veenlust en menig oud Veendammmer die naar de Veenlust ging of ging wandelen in het park heeft zijn fiets daar gestald.

Hier een foto genomen halverwege de jaren zestig. Het aanzien van Veenlust is rigoureus veranderd. In 1962/1963 werden de drie torentjes gesloopt en werd er een nieuw hotel voorlangs gebouwd. Hiermee verloor Veenlust voor het grootste deel haar uitstraling en charme. Het is een onvergefelijke fout geweest om Veenlust zo te verminken. De bioscoop werd in 1965 gesloten vanwege de grote verliezen die werden geleden. Nog is het kanaal open en is de Veenlustbrug aanwezig.

Veenlust verliest met de jaren steeds meer van zijn uitstraling. Het kanaal is er niet meer, deze is in 1967 gedempt, en de karakteristieke Veenlustbrug is verdwenen. Achter de Veenlust zijn nieuwe zalen en een nieuw theater bijgebouwd. Sinds 1969 bestaat de sociëteit niet meer en is het gebouw overgedragen aan de gemeente.

Hierbij een foto in de nadagen van Veenlust omstreeks de jaren tachtig. Nog bestaat het hotel en zalencentrum maar er pakken zich dreigende wolken samen boven het complex. Nogmaals gaat Veenlust over in andere handen, van der Valk werd de nieuwe uitbater maar ook deze kan het dreigende onheil niet keren. In 1999 ging men uiteindelijk over tot de sloop van het gebouw dat meer dan een eeuw heeft gedomineerd aan het Oosterdiep. Met het verdwijnen van Veenlust verdween een gebouw dat jaren achtereen het gezicht van Veendam is geweest. Op vele ansichtkaarten, promotiemateriaal en boeken stond Veenlust afgebeeld. Velen hebben Veenlust gekend en bezocht en hebben er dierbare herinneringen aan en het is heel erg jammer dat de gemeente niet wat meer zijn best heeft gedaan om Veenlust voor de Veendammers te behouden.

Het nieuwe Veenlust. Wie het mooi vindt mag het zeggen. Het is toch doodzonde dat dit op zo'n historische plek is gebouwd. Had hier niet wat beter over nagedacht moeten zijn en was er niets beter te bedenken geweest op deze plek. Dit gebouw zal nooit de allure en status krijgen die het oude Veenlust heeft gehad. Met het verdwijnen van het oude Veenlust werd een periode afgesloten van een van de markantste gebouwen die Veendam ooit gehad heeft.

Oud Veendam

Borg Veenlust en omgeving, deel 1



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Voor een aantal afleveringen terug toonde ik een aantal opnamen van de vele borgen die eens in het Veendammer straatbeeld stonden. Ze zijn reeds meer dan honderd jaar terug gesloopt en leven alleen nog voort in straatnamen. De bekendste naam bij veel Veendammers is de naam Veenlust. Hoewel de borg reeds in 1883 werd afgebroken leefde de naam voort in één van de mooiste gebouwen die Veendam rijk is geweest, het Duitsche restaurant dat stond op de wereldtentoonstelling van 1883 te Amsterdam, en onderdak zou gaan bieden aan de sociëteit Veenlust. De sociëteit Veenlust wordt door de oudere generatie niet allen herinnerd door het gebouw maar ook vooral vanwege de prachtige tuin die achter het gebouw gelegen was. Ook het naastgelegen sporterrein wordt vaak met Veenlust en de tuin geassocieerd. Om de jongere generatie een beeld te geven wat eens is geweest en wat Veendam in de loop van de jaren is kwijtgeraakt aan de vernieuwingsdrang in de jaren zestig wil ik in de komende drie afleveringen met beelden een indruk geven van datgene waar ouderen nog met weemoed en plezier aan terug denken.

Met deze collage van foto's wil ik een beeld geven van het oude centrum, met de nadruk op het oude Veenlust, de daarbijbehorende tuinen en het oude sportterrein. Van dit alles is tegenwoordig niets terug te vinden. Een van de oudste delen van Veendam is verworden tot een winkelcentrum en de daarbijbehorende parkeerplaatsen. De historie leeft slechts voort in oude beelden. De beelden geven de veranderende infrastructuur weer die heeft plaatsgevonden sinds het einde van negentiende eeuw tot aan nu. Nog altijd kijk ik graag naar de oude beelden en stel mij voor hoe mooi en groen het centrum van het oude Veendam er vroeger heeft uitgezien. Als er een tijdmachine zou bestaan, zou ik de eerste zijn die een kaartje kocht om af te reizen naar het Veendam aan het eind van de negentiende eeuw en dan een wandeling maken door het oude centrum in een tijd waarin het leven nog rustig verliep en het straatbeeld werd gedomineerd door voetgangers, koetsen en wagens getrokken door paarden en een eenzame fietser. Maar helaas dat is slechts een droom en we zullen het moeten doen met de beschikbare beelden, verhalen en een boel fantasie.

De borg Veenlust zoals deze stond op de plaats van het huidige Veenlust. De foto werd gemaakt vlak voor de afbraak. Nadat de laatste bewoner was overleden is het pand gekocht door enige burgers van aanzien in Veendam. Op de plaats van de oude borg werd het in 1883, op de wereldtentoonstelling in Amsterdam, ge-kochte Duitse restaurant opgebouwd.

Hierbij een zeer oude foto van Veenlust omstreeks de negentiger jaren van de negentiende eeuw, genomen vlak na de bouw van het Duitse restaurant.

Een foto van Veenlust uit 1903. In de voortuin is de rijke en weelderige beplanting te zien die het aanzien van Veenlust verfraaiden.

Een foto van Veenlust omstreeks 1910. De weg was nog onverhard en de kademuur is nog niet aanwezig. Aan de elektriciteitspaal kan men wel al opmaken dat Veendam over elektriciteit beschikte en dat er elektrische straatverlichting aanwezig was.

Een foto van voor 1920. De praam op de foto en het gat in de wal geeft aan dat er een begin wordt gemaakt met de aanleg van een kademuur. De weg is nog onverhard. De beide lindebomen aan weerszijden geven het oude Veenlust een prachtige aanblik.

Een foto omstreeks 1920. Op de foto ziet men stratenmakers die zorgen voor de verharding van het Oosterdiep. Ook de kademuur is reeds aangelegd. Voorbij zijn de tijden van stoffige of modderige wegen.

Een foto uit het eind van de twintiger jaren. Zie hoe idyllisch het oude Veenlust er bij ligt. De wegen zijn verhard en het geheel geeft een opgeruimde en nette aanblik.

Een prachtige historische foto genomen voor Veenlust. Het geeft een straatbeeld weer zoals men dat tegen kon komen in de jaren twintig. Op de foto rechts ziet men de strowagen van een stromenner, die hier zijn paarden voert. Op de foto poseren enkele burgers. De fiets is dan nog het voornaamste vervoermiddel. De foto als geheel geeft een prachtig straatbeeld uit de tijd van weleer.

Deze foto is genomen in het begin jaren dertig. Wat opvalt is de uitbreiding die Veenlust heeft ondergaan. Aan de rechterzijde werd er een nieuw gedeelte aangebouwd met daarin zalen, een schouwburg en de Veenlustbioscoop. Te zien is ook dat de omgeving van Veenlust, door de uitbreiding, minder groen is geworden. Een deel van de imposante balustrade heeft moeten wijken voor de uitbreiding. Ook de beplante voorzijde heeft danig moeten inboeten en geeft niet meer de rijke en sprookjesachtige uitstraling weer die Veenlust voorheen had.

Oud Veendam

Het station in Veendam - deel 2



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl




In antwoord op alle aanvallen op de NOLS antwoord de directeur, de heer Breuning, dat het traject Stadskanaal- Zuidbroek en Zuidbroek- delfzijl onafhankelijk van elkaar worden aangelegd. Als voornaamste oorzaak van alle vertragingen bij de aanleg van de lijn Stadskanaal- Zuidbroek worden de vele onteigeningsprocedures die moeten worden gevolgd. Hierbij wordt opgemerkt dat er bij de partijen die de onteigening traineren ook diverse ondertekenaars zijn van de petitie waarin opgeroepen wordt voortgang te maken met de aanleg. In 1906 besluit de NOLS om eerst te beginnen met de lijn Zuidbroek- Delfzijl en later met de lijn Stadskanaal- Zuidbroek. Eerstgenoemde lijn werd dan ook zeven maanden eerder, 5 januari 1910, in gebruik genomen. In de maanden juni en juli 1906 worden bij de rechtbanken in Winschoten en Groningen gezamenlijk voor 91 onteigeningsprocedures uitspraken gedaan voor het baanvak van Stadskanaal naar Zuidbroek. Hierna kan ook met de aanleg van het laatste deel van de spoorlijn Zwolle- Delfzijl worden begonnen. In 1907 werd begonnen met de onderbouw van drie draaibruggen met bijbehorende wachterwoningen die zich in het traject bevinden. Eén van deze bruggen bevind zich aan de Molenstreek in Veendam. Deze brug kwam gereed in 1909 en behoort tegenwoordig tot het industrieel erfgoed. De tweede brug bevind zich bij Bareveld terwijl de derde brug gelegen was bij Duurkenakker. Laatstgenoemde brug is verdwenen.



Zoals genoemd werd de lijn Stadskanaal op 1 augustus 1910 geopend maar de lijn was geen lang leven beschoren. Op 15 mei 1939 werd de lijn gesloten ten gunste van de van de buslijnen van de GADO die ook een rechtstreekse lijn op Assen hadden geopend. De lijn werd tijdens de oorlogsjaren tijdelijk heropend maar op 17 mei 1953 was het definitief gedaan met het personenvervoer. De lijn Stadskanaal- Zuidbroek heeft het langer volgehouden dan de STAR. De lijn Stadskanaal- Ter Apel Rijksgrens werd pas op 2 mei 1924 geopend. De Duitsers trokken de lijn echter niet door zodat het gedeelte Ter Apel- Rijksgrens reeds op 15 mei 1926 werd gesloten. Ook de rest van de lijn Stadskanaal- Ter Apel was geen lang leven beschoren en op 15 mei 1935 was het alweer gebeurt en werd de lijn alleen nog voor goederenvervoer gebruikt.



Het is maar goed dat de Star in 1992 begon met gebruik van het resterende spoor tussen Veendam en Musselkanaal. Nadat het goederenvervoer op de lijn Veendam Stadskanaal definitief stop was gezet was er geen noodzaak meer om de rails en de bijbehorende overwegen te laten liggen. Als het spoor dan ook niet voor de museumspoorlijn was gebruikt had het niet meer bestaan. Nadat Jonker het oude emplacement verruilde voor het Rail Service Centrum en ook het station verliet was dit gebouw ook overbodig. Veendam kennende was het station gesloopt er zijn tenslotte al genoeg monumentale panden verdwenen. Maar gelukkig hebben we het allemaal nog. Het zou alleen de Star wel sieren om ook iets meer rondom het station van Veendam te organiseren, we betalen als gemeente tenslotte in de vorm van subsidies genoeg mee aan het in stand houden van de museumspoorlijn. Waar de Star in Stadskanaal investeert in het aantrekkelijker maken van het emplacement ligt het perron van Veendam er maar armzalig bij. Terwijl in Stadskanaal alle gebouwen replica's zijn is het station van Veendam nog steeds origineel.

Oud Veendam

Het station in Veendam - deel 1



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Dit weekend viert de STAR haar twintigjarig bestaan met veel activiteiten die grotendeels in Stadskanaal zullen plaatsvinden. Het is jammer dat de STAR zo weinig in Veendam organiseert en het station slechts als aankomst- en vertrekplaats gebruikt.

Terwijl het station van Veendam het enige originele station is dat nog resteert aan de voormalige spoorlijn Zuidbroek- Ter Apel. Aan de andere kant reed de Star alleen het gedeelte Stadskanaal- Ter Apel. De dienstregeling op de lijn Zuidbroek-Stadkanaal en verder naar Emmen en Assen werd verzorgt door de NOLS. De Naam Star staat voor Groningsch-Drenthsche Spoorwegmaatschappij 'Stadskanaal-Ter Apel-Rijksgrens', terwijl de NOLS een afkorting is voor Noord Ooster Locaal Spoorweg. Reeds in 1905 was Stadskanaal bereikbaar per trein vanuit Emmen via Gasselternijveen maar ook vanuit Assen via Rolde en Gieten. De lijn vanuit Assen en Emmen kwamen tezamen in Gasselternijveen. De Star werd pas in 1924 geopend. Reeds op 5 januari 1910 kon men met de trein vanuit Zuidbroek naar Delfzijl. Ook deze lijn maakte deel uit van de lijn Zwolle- Delfzijl van de NOLS. Opvallend is dat het ontbrekende stuk van Stadskanaal naar Zuidbroek pas op 1 augustus 1910 werd geopend. Dus bijna een half jaar later.

Wat was hiervan de oorzaak. De aanleg van het ontbrekende stuk tussen Stadskanaal en Zuidbroek heeft nogal wat vertraging opgelopen. Waar de aanleg van de spoorlijn vanuit Zwolle voortvarend ging stuitten men op het gedeelte Bareveld- Zuidbroek op problemen. In 1900 werd een aanvang gemaakt met aankoop van de gronden die nodig waren voor de aanleg van het baanvak. Het grote probleem dat zich voordeed bij de aanleg van de spoorlijn in de Groninger Veenkoloniën was dat het baanvak dwars op de perceelrichting werd geprojecteerd, hierdoor werden vele percelen doorsneden en moesten er nogal wat kunstwerken in de vorm van bruggen aangelegd worden om de wijken en kanalen te overbruggen. In de Groninger Veenkoloniën was er de nodige weerstand en veel grond moest uiteindelijk via onteigeningsprocedures verworven worden.

In 1905 begint men in Veendam ongeduldig te worden. Nu Stadskanaal een aansluiting heeft, ook al is dat een jaar later dan de planning, wil ook Veendam dat er tempo gemaakt word met de lijn Stadskanaal- Zuidbroek die volgens de planning ook al in 1905 gereed zou zijn. Op zaterdag 16 september verschijnt er een artikel over de trage voortgang in de Nieuwe Veendammer Courant. Er gaan ook geruchten dat men eerst de lijn Zuidbroek- delfzijl wil aanleggen daar hier minder belemmeringen zijn. Op 27 september 1905 stuurt de kamer van koophandel van Veendam uit naam van notabelen en diverse industriëlen een petitie voorzien van handtekeningen naar de minister van Waterstaat waarin er op aangedrongen wordt om voorrang te verlenen aan de aanleg van de lijn Stadskanaal- Zuidbroek.

Ook Wildervank onderneemt een soortgelijke actie. Om wat gewicht in de strijd te leggen vraagt de burgemeester van Veendam, P.J.de Hoop, een persoonlijk onderhoud aan bij de minister om de wensen kracht bij te zetten aldus geschiedde op 9 oktober 1905.
Volgende week deel 2. Van het station en omgeving zijn naar verhouding weinig foto's te vinden. In de periode van het personenvervoer voor de tweede wereldoorlog werd er natuurlijk niet overdadig gefotografeerd maar ook van de periode na de oorlog zijn relatief weinig foto's beschikbaar. Ook uit de tijd van Jonker zijn de foto's die beschikbaar zijn meestal de bekende foto's. Mijn vraag aan u als lezer is wie kan mij helpen aan fotomateriaal rondom het station van voor 1990.

Pagina's

Abonneren op RSS - Oud Veendam