Oud Veendam

Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@online.nl

Ik zit vanavond wat mappen met foto's door te kijken gewoon omdat het leuk is om oude foto's van weleer te bekijken. Vanavond kijk ik wat foto's door van de Molenstreek en wat opvalt dat deze straat zo in uiterlijk is veranderd.

Lange tijd was de Molenstreek één van de belangrijkste uitvalswegen van Veendam. Alle verkeer in de richting van de Pekela's en indirect naar Stadskanaal en Winschoten verliet Veendam via de Molenstreek. Deze functie als uitvalsweg werd eind jaren vijftig overgenomen door de van Stolbergweg. Vooral de beroemde Veenlustbrug werd gezien als belangrijk verkeersopstakel.

Naast hoofdader als verkeersweg lag ernaast het kanaal dat de scheepvaart mogelijk maakte via het Ommelanderwijk naar Zuidwending en de Pekela's. In de jaren zestig werd het AGW kanaal gegraven als alternatief voor het te dempen Beneden Oosterdiep.

De Molenstreek werd hierdoor doorgraven en om naar Ommelanderwijk te reizen werd er een nieuwe brug aangelegd bij het nieuwe Loydsplein. Het Ommelanderwijk verloor zijn scheepvaartfunctie en werd eind jaren zestig gedempt.

Langzaam maar zeker veranderde het straatbeeld aan de Molenstreek. De bedrijven die zich aan de straat bevonden verdwenen en werden vervangen door nieuwbouw. Open ruimten die zich aan de landzijde bevonden werden bebouwd en oude bebouwing werd vervangen door appartementen complexen.

Door de laatste vrij recente reconstructie van de Molenstreek verdween de doorgaande functie van de molenstreek en dat was bij de aanleg van de Blauwe loper waarbij nieuwe aanlegplaatsen werden aangelegd voor de pleziervaart.

Veel van de oude gebouwen heb ik nog zien staan aan de Molenstreek en veel heb ik zien verdwijnen. Er zijn echter nog een aantal gebouwen waarvan ik geen beeldmateriaal bezit onder andere het voormalige brugwachterhuis bij de spoorbrug, de directeurswoning bij de Vrijheid, woningen gelegen tussen de huidige van Stolbergweg en de huidige N33.

Ook Borgercompagnie behoort tot mijn verzamelgebied en voor de verandering wil ik wat sfeerbeelden tonen van Borgercompagnie.

Borgercompagnie is een langgerekt dorp dat voor 1949 toebehoorde aan vier gemeenten. Te weten Wildervank, Veendam, Muntendam en Sappemeer. In 1949 werd Sappemeer samengevoegd met Hoogezand tot de gemeente Hoogezand-Sappemeer.

Het gedeelte van Wildervank werd in 1969 ondergebracht bij de gemeente Veendam toen Wildervank zijn zelfstandigheid verloor. Muntendam werd in 1990 ondergebracht bij de gemeente Menterwolde.

Borgercompagnie ontstond reeds in 1647 toen het diep werd gegraven voor de ontginning van het veen. Het dorp groeide uit tot een langgerekt lintdorp maar verkreeg nooit zelfstandigheid.

Een kerk kreeg Borgercompagnie ook niet, men ging naar de naastgelegen dorpen te kerke. Doordat er geen kerk is is er ook geen begraafplaats te vinden in Borgercompagnie.

Helaas is in Borgercompagnie ook een groot deel van het karakteristieke kanaal verloren gegaan nadat de kanalen hun functie als transportweg waren verloren. Het deel dat vroeger tot Wildervank behoorde behield zijn water net als het deel dat behoort tot de gemeente Hoogezand- Sappemeer.

Tijdens een recente reconstructie is nog wel geopperd om Borgercompagnie zijn water terug te geven doch dit stuitte op teveel problemen en de plannen verdwenen in de diepvries waar ze voorlopig niet meer uitkomen.

Lees ik vandaag op de site van RTV Noord dat Veendam het duizendste bootje heeft verwelkomt. Ooit waren het duizenden boten die Veendam aandeden. Daar waar het nu voornamelijk plezierboten zijn bestond het vroeger uit beroepsvaart. Voor dat het vrachtvervoer op de weg de overhand nam werden veel producten in de Veenkoloniën voornamelijk over het water vervoerd. Vooral agrarische producten vonden hun weg naar de afnemer over het water.

Na de oogsttijd werden de fabrieksaardappelen en het stro voor de kartonnagefabriek vanaf de landerijen rechtstreeks in de schepen geladen want de landerijen in de veenkoloniën waren via het water goed bereikbaar. Via het ingenieuze systeem van kanalen en wijken was het vervoer per schip de uitgelezen mogelijkheid om de agrarische producten over het water te vervoeren. Vooral in natte tijden was dit een uitkomst daar niet alle wegen zoals nu verhard waren en in natte tijden konden nogal eens veranderen in modderpoelen.

Veel van deze kanalen en wijken zijn verdwenen nadat het vrachtvervoer steeds meer over de weg ging. Vooral in de jaren zestig werd er veel gedempt daar het water in de weg lag en plaats moest maken voor asfalt. Om de kanalen open te houden voor andere doeleinden zoals de pleziervaart was geen optie daar de pleziervaart slechts voor een enkeling was weggelegd. Daar waar de kanalen nodig waren voor de afwatering bleven ze open, de rest ging dicht. Het had niet veel gescheeld of ook het Boven Oosterdiep was in de jaren 70 dichtgegooid maar de financiële middelen waren er niet en er moest een afwateringskanaal blijven bestaan.

Zo goed als het nu geregeld is met de bruggen voor de pleziervaart was het in de jaren zeventig niet. De pioniers die in de jaren zeventig met hun plezierjacht het Oosterdiep doorvoer moest maar zien hoe hij aan de ander kant kwam. Een aantal bruggen van de gemeente kenden nog een brugwachter maar de ander bruggen moest men zelf bedienen of laten bedienen. Ik heb zelf geld verdient door mee te fietsen met, vooral Duitse booteigenaren, door bruggen te draaien. Wij waren als jonge jongens op de hoogte van wie de brug was, wie hem bediende of hoe hij bedient moest worden. Dit viel niet altijd mee daar het onderhoud van de bruggen veel te wensen overliet. Daar het kanaal niet meer professioneel bevaren was zag men ook niet meer de noodzaak om alle kunstwerken goed te onderhouden.

Hoe anders is het nu. Waar men toen van de kanalen af wilde worden ze tegenwoordig gepromoot om toeristen te trekken en bieden we begeleid vervoer aan. Ook de bedieningstijden worden volledig aangepast om de veeleisende toerist ten goede te zijn. Misschien was het beter geweest wanneer men in Veendam vijfenveertig jaar geleden iets minder voortvarend tewerk was gegaan en men het Beneden Oosterdiep en Beneden Dwarsdiep had behouden zoals men in de Pekela's wel heeft gedaan. Dan konden de plezierboten dwars door Veendam varen en via Het Beneden Dwarsdiep en het Beneden Verlaat richting Muntendam varen.

Maar helaas de ‘foute' beslissingen van destijds zijn realistisch gezien niet meer terug te draaien. Maar wie had in jaren zestig kunnen voorspellen dat de pleziervaart zo'n succes zou worden dat men vijftig jaar later blij is en feestelijk de duizendste boot verwelkomt.

Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@online.nl

Naast Veendam, Wildervank, Bareveld, Ommelanderwijk, Zuidwending en Borgercompagnie bezit ik ook een groot aantal foto's en kaarten van Muntendam. Vandaag deel 4 van foto's van oud Muntendam.