Lees ik vandaag op de site van RTV Noord dat Veendam het duizendste bootje heeft verwelkomt. Ooit waren het duizenden boten die Veendam aandeden. Daar waar het nu voornamelijk plezierboten zijn bestond het vroeger uit beroepsvaart. Voor dat het vrachtvervoer op de weg de overhand nam werden veel producten in de Veenkoloniën voornamelijk over het water vervoerd. Vooral agrarische producten vonden hun weg naar de afnemer over het water.
Na de oogsttijd werden de fabrieksaardappelen en het stro voor de kartonnagefabriek vanaf de landerijen rechtstreeks in de schepen geladen want de landerijen in de veenkoloniën waren via het water goed bereikbaar. Via het ingenieuze systeem van kanalen en wijken was het vervoer per schip de uitgelezen mogelijkheid om de agrarische producten over het water te vervoeren. Vooral in natte tijden was dit een uitkomst daar niet alle wegen zoals nu verhard waren en in natte tijden konden nogal eens veranderen in modderpoelen.
Veel van deze kanalen en wijken zijn verdwenen nadat het vrachtvervoer steeds meer over de weg ging. Vooral in de jaren zestig werd er veel gedempt daar het water in de weg lag en plaats moest maken voor asfalt. Om de kanalen open te houden voor andere doeleinden zoals de pleziervaart was geen optie daar de pleziervaart slechts voor een enkeling was weggelegd. Daar waar de kanalen nodig waren voor de afwatering bleven ze open, de rest ging dicht. Het had niet veel gescheeld of ook het Boven Oosterdiep was in de jaren 70 dichtgegooid maar de financiële middelen waren er niet en er moest een afwateringskanaal blijven bestaan.
Zo goed als het nu geregeld is met de bruggen voor de pleziervaart was het in de jaren zeventig niet. De pioniers die in de jaren zeventig met hun plezierjacht het Oosterdiep doorvoer moest maar zien hoe hij aan de ander kant kwam. Een aantal bruggen van de gemeente kenden nog een brugwachter maar de ander bruggen moest men zelf bedienen of laten bedienen. Ik heb zelf geld verdient door mee te fietsen met, vooral Duitse booteigenaren, door bruggen te draaien. Wij waren als jonge jongens op de hoogte van wie de brug was, wie hem bediende of hoe hij bedient moest worden. Dit viel niet altijd mee daar het onderhoud van de bruggen veel te wensen overliet. Daar het kanaal niet meer professioneel bevaren was zag men ook niet meer de noodzaak om alle kunstwerken goed te onderhouden.
Hoe anders is het nu. Waar men toen van de kanalen af wilde worden ze tegenwoordig gepromoot om toeristen te trekken en bieden we begeleid vervoer aan. Ook de bedieningstijden worden volledig aangepast om de veeleisende toerist ten goede te zijn. Misschien was het beter geweest wanneer men in Veendam vijfenveertig jaar geleden iets minder voortvarend tewerk was gegaan en men het Beneden Oosterdiep en Beneden Dwarsdiep had behouden zoals men in de Pekela's wel heeft gedaan. Dan konden de plezierboten dwars door Veendam varen en via Het Beneden Dwarsdiep en het Beneden Verlaat richting Muntendam varen.
Maar helaas de ‘foute' beslissingen van destijds zijn realistisch gezien niet meer terug te draaien. Maar wie had in jaren zestig kunnen voorspellen dat de pleziervaart zo'n succes zou worden dat men vijftig jaar later blij is en feestelijk de duizendste boot verwelkomt.
