ZWANEN RINGEN 2 - Jan Beekman van Avifauna Groningen vertelde dat deze organisatie sinds 1979 onderzoek doet naar de populatie van de knobbelzwanen in de provincie Groningen, en in een klein stukje van Drenthe. Van Drenthe zelf wordt er niet geringd. De locatie van deze reportage was in de polder achter Nieuwediep.
Elk jaar worden de jongen in de provincie geringd, met eventueel hun ouders wanneer deze nog niet geringd zijn. Het is een jaarlijks proces in de maand augustus en tijdens een stukje van september nog. Er wordt gekeken welke zwanen er nog zijn, waar ze vandaan komen, hoe oud ze zijn en hoeveel jongen ze groot brengen. En de jongen krijgen als het ware allemaal hun eigen sofi-nummer. Hun verdere leven kunnen ze gevolgd worden.
Het is geen erg grote zwanenpopulatie, het gaat een beetje op en neer. In koude winters kan er meer sterfte zijn. Nu zijn we er aardig wat kwijt, vertelde Jan. Maar het trekt ook wel weer aan, het is een natuurlijke fluctuatie. De meeste problemen geven de hoogspanningsmasten, waar ze tegen aan vliegen. En dan vooral de jonge vogels met name. Er worden wat zwanen geschoten voor landbouwschade en er worden wat nesten leeggehaald omdat landbouwers geen zwanen op het land willen hebben.
Het valt lang niet altijd mee om zwanen te ringen. Het is ook sterk afhankelijk van de omstandigheden ter plekke. De ouders zijn best slim, de meeste oudervogels die al eerder in handen zijn geweest van de ‘ringers' weten wat er staat te gebeuren. Zou was het vrouwtje in het Beneden Westerdiep ook heel alert. Als er zo veel mensen aan de kant staan om brood te voeren krijgen ze ineens door dat dit foute boel moet zijn. Ze maken een soort knorrende geluiden en roepen daarmee de jongen aan om weg te wezen hier, het is niet pluis. Ze gaan allemaal terug het water in en dan ben je ze kwijt. De mensen van Avifauna willen ook niet te veel onrust veroorzaken en dan is het beter om het later nog een keer te proberen.
Je moet desondanks blijven proberen om een band op te bouwen. De week erop komen de vrijwilligers van Avifauna weer terug en misschien dat ze het brood dan wel accepteren. Bij de zwanenfamilie aan het Westerdiep in Wildervank was het gemakkelijk om deze zwanen te kunnen gaan ringen. Ze worden daar regelmatig gevoerd, ook op de wal en een mevrouw kan ze tot vlak voor hun gaan voeren. De ouders waren totaal niet agressief omdat ze deze mevrouw kennen.
Deze beide ouderzwanen waren al geringd. Dat is niet altijd het geval, er zijn wel eens zwanen van buitenaf die zich hier komen vestigen. Aan de ringen is te zien waar ze vandaan komen. Er zijn wel eens zwanen uit Friesland, uit Overijssel, uit Duitsland en uit Denemarken gesignaleerd.
De meeste zwanen ouders weten dat het wegwezen is wanneer de ‘ringers' met hun lange vangstokken er weer aankomen. Zelf zouden ze nog wel weg kunnen vliegen, maar ze doen dat niet om hun jongen.
Zo ook in de polder achter Nieuwediep afgelopen zaterdag. Het hele kanaal was al bijna langsgereden voor men rechtsomkeert maakte. Er moeten zich twee families ophouden. Soms zitten ze bij de weg, maar deze keer zaten ze midden tussen de landerijen. Door de onoverzichtelijkheid was het niet gemakkelijk om ze te vinden. En soms lukt dit ook niet.
In een wijk in het veld werd een populatie gezien. Na toestemming te hebben gevraagd aan de boer van het perceel mocht men met de twee auto's het perceel op. Langs een wijk ging het hobbelend en stotend de polder in tot aan een brede wijk. De wijk werd afgelopen en na enig speurwerk werd een van de families van twee ouders met zes jongen in een lange sloot gevonden.
Bij alle onoverzichtelijkheid in het veld is het voordeel wel dat het smalle wijken zijn zodat ze gemakkelijk naar een bepaald punt zijn te drijven. De wijk liep dood tegen een dam waar ze werden gevangen. Daarom was het hier ook niet zo moeilijk. Met speciale vangstokken werden ze reroutineerd uit het water gehaald.
In Wildervanksterdallen werd ook een familie gevangen die er in een van de wijken zit. En de beide ouders waren nog niet geringd. Die kenden dat nog niet en wisten dan ook niet wat hun zou overkomen. Desondanks was er hier ook een klus aan, een van de vrijwilligers is met zijn bovenbroek uit voor de helft in de wijk geweest. Tegen een dam aan konden ze er voorzichtig een voor een uitgehaald worden. Dit was dan wel gemakkelijk gelukt omdat ze het ringen nog niet kenden.
In de polder van Nieuwediep zijn 3 mannetjes en 2 vrouwtjes geringd. Van een jong was het geslacht moeilijk vast te stellen. Er is nog een paar weken werk te gaan. Er zijn nu dik 137 jongen geringd en er wordt gehoopt dat er dit jaar vier tot vijfhonderd kunnen worden geringd. Ook op zondag zijn de vrijwilligers van Avifauna op pad geweest en zijn er 37 zwanen geringd.
