Hoe een Praatplaat en Babbelmat kunnen leiden tot fijne gesprekken met mensen met dementie en andere niet aangeboren hersenaandoeningen.
Het kan! Ria Bouma van vakfotografie Riafragma uit Veendam ontwikkelt allerlei materiaal met herkenbare beelden, waardoor mensen met dementie geprikkeld worden om herinneringen op te halen en hierover in gesprek te gaan.
Praatplaat
Als voorbeeld noemt ze een grote Praatplaat met veel herkenbare foto’s uit het verleden en meer recent. Van de Praatplaat zijn twee varianten: één met persoonlijke foto’s van vroeger en nu en één met foto’s van oude voorwerpen. De eerste variant wordt samen met familie/mantelzorgers “op maat” gemaakt. Bij iedere foto staat een korte toelichting, dit om steun te kunnen bieden in het gesprek over de foto’s, zo voorkomt men bij de persoon met dementie “prestatiestress” . Beide praatplaten geven gesprekshandvatten voor de persoon met dementie en zijn/haar omgeving , om op een ontspannen manier met elkaar in gesprek te gaan.
De Praatplaat is door zijn afmeting ( ongeveer 135 breed) van afstand en in het voorbijgaan zichtbaar en uitnodigend, waardoor het laagdrempeliger is dan het bekende levensboek. Zelfs vanaf de bank kan men de foto’s bekijken en bespreken.
Babbelmat
Een kleine variant op de praatplaat is de “Babbelmat”: een placemat vol herinneringen en gespreksonderwerpen. De praktijk heeft laten zien dat bij het gebruik van de Babbelmat regelmatig het bord opzij gaat en er spontaan allerlei gesprekken op gang komen. Er zijn al verschillende zorginstellingen die met veel enthousiasme de Babbelmat bij elke maaltijd gebruiken. Ook heeft de Praatplaat met oude voorwerpen en met herkenbare foto’s uit een stad en omgeving bij zorginstellingen een plek in algemene ruimtes gekregen.
Voor elk wat wils
De Praatplaat en Babbelmat zijn er in het Nederlands, Gronings, Drents en Fries en binnenkort in het Moluks. Uiteraard gaat dit in overleg met betreffende bevolkingsgroepen en komen er voor de doelgroep herkenbare afbeeldingen op te staan. In principe kunnen de Praatplaat en Babbelmat in elke taal worden gemaakt. Ook Turks en Surinaams staan op het ontwikkelprogramma.
“Een ontroerend voorbeeld is een mevrouw die zeer diep in haar dementie was gezonken en al een hele tijd niet meer sprak. Toen ze oude afbeeldingen uit haar vroegere omgeving zag, begon ze honderduit te praten”, aldus Ria.
Ook zorgpersoneel heeft inmiddels goede ervaringen met de Praatplaat en leert hierdoor de persoon achter de dementie beter kennen. De ervaring leert hen ook dat de Praatplaat en Babbelmat houvast en weer rust kunnen geven op onrustige momenten.
Met de steeds verdergaande vergrijzing en toename van het aantal mensen met dementie, wil Ria een bijdrage leveren aan de mogelijkheid om toch met elkaar te kunnen blijven communiceren.
Voor meer informatie: E-mail: ria@riafragma.nl www.riafragma.nl