Vrijdag heeft Alian Spelde in de bibliotheek afscheid genomen. Het afscheid was in de Bibliotheek Veendam, waar ze 47 jaar geleden met een dienst was begonnen. Alian heeft in de bibliotheken in Groningen gewerkt met heel veel verschillende functies. Met als laatste regiomanager. Daarin heeft ze altijd de blik vooruit gehad. Hoe moeten de bibliotheken eruit zien, en welke functies moeten de bibliotheken vervullen.

Alian Spelde is beoogt projectleider van de doorontwikkeling Bibliotheek Bonaire voor drie maanden. Het is nog niet helemaal zeker. “Ik ben er al geweest en heb de bibliotheek bekeken. Daar is heel veel te doen. De bibliotheken daar zijn zoals ze hier in 1950 waren. Het is heel erg ouderwets.”

Ze verwacht er heel veel te kunnen veranderen. “Het is alleen een ouderwetse uitleenbibliotheek op dit moment. Met afgeschreven boeken in de kast. Het moet een ontmoettingsplek worden. Een centrum, een huiskamer.”

De bibliotheek van Veendam gaat hierbij als voorbeeld dienen. Gedeputeerde Nina den Heyer van Bonaire is in de bibliotheek van Veendam op bezoek geweest. En heeft Alian Spelde gevraagd om de bibliotheken op Bonaire te moderniseren.

Wethouder Annelies Kleve vertelde tijdens haar toespraak dat ze erg opzag tegen haar pensioen. “En haar pensioenleeftijd werd ook nog wat verkort. Maar uiteindelijk blijkt dat het afsluiten een nieuwe route richting Bonaire met zich meebrengt.”

Kleve sloot haar toespraak af met een voor Alian Spelde aangepast gedicht ‘De steen’. “Alian heeft een steen gelegd van onze bibliotheken. Het is er nu zo anders dan voorheen. Misschien eens gevuld alleen met boeken, neemt de bieb nu haar afdruk met zich mee.”

Directeur van Biblionet Groningen Rachel van den Hoogen heeft haar handgeschreven sollicitatiebrief van maart 1974 overhandigd. Ook haar personeelskaart uit hetzelfde jaar mag ze hebben.

Op haar achttiende was Alian bij de bibliotheek in dienst gekomen. Ze wilde met haar middelbare schooldiploma een heel andere studie gaan doen. Omdat deze niet beviel meldde ze zich aan voor de Bibliotheek- en Documentatieacademie. Vervolgens kwam er een vacature als administratief medewerkster voor veertig uur bij Bibliotheek Veendam. Ze solliciteerde erop en kreeg de baan.

Na voltooiing van haar opleiding in 1977 was ze in een van de filialen in de stad Groningen aan het werk gekomen. Tot 2001 werkte ze in verschillende functies in de kleinere vestigingen, en later in de grotere. In het jaar 2000 ging de stadsbibliotheek (de Openbare Bibliotheek) en de Provinciale Bibliotheekcentrale in de provincie Groningen samen. En omgedoopt tot Biblionet Groningen. Alian Spelde werd gevraagd om in Stadskanaal directeur te worden.

“Binnen Biblionet heb ik heel veel verschillende gemeenten gedaan”, vertelt Alian. “Begonnen in Stadskanaal kwam daar het cluster Veendam, Pekela en Menterwolde bij. Vervolgens werd Eemsdelta toegevoegd, waarin Appingedam, Delfzijl, Loppersum, Bedum en Ten Boer. Als kleine gemeentes bestonden die nog. Hoogezand heb ik ook nog een poosje gedaan. Op een gegeven moment had ik tien gemeentes.”

Directeur Rachel van den Hoogen: “Alian is heel inventief bezig geweest. Ze heeft ook landelijk meegedaan aan de Route 2020 om vooruit te kijken naar hoe de bibliotheek eruit moet zien. Hoe vervullen we in de nieuwe tijd ook onze informatiefunctie goed. Geven we mensen een plek om zich ook te ontwikkelen met alle vaardigheden die op dit moment belangrijk zijn.”

“Bijvoorbeeld met de corona checkapp. Daarvoor kun je bij de bibliotheek terecht. Dat geld ook voor cursussen op dat vlak. En wat er voor de jeugd met eLAB® te doen is. Van 3D-printen tot LEGO en van Stopmotion tot Green Screens. We hebben de Bibliotheek ook op scholen voor de taalvaardigheid.”

“We gaan ook steeds meer buiten de muren van de bibliotheek. We hebben ’s zomers ook de voorleestent en buiten de wijk in.”   

“In 2015 is er een nieuwe wet gekomen voor de nieuwe bibliotheken. Mede naar aanleiding van een landelijk rapport van Job Cohen. Toen is ook landelijk de trend ingezet om naar een maatschappelijke educatieve bibliotheek te gaan. Op al die manieren zijn we als bibliotheek bezig om mensen op een informele wijze verder te helpen op die belangrijke dingen. Zodat je kunt blijven meedoen met de samenleving.”

De maatschappelijke educatieve bibliotheek is nu het allerbelangrijkste. Er zijn nu drie heel belangrijke maatschappelijke opgaven voor de bibliotheken. Een geletterde samenleving, dus goed kunnen lezen en schrijven. Participeren in een informatiesamenleving, om daarmee goed om te kunnen gaan. En een leven lang kunnen leren en ontwikkelen.  

“De bibliotheek in Veendam is het mooie voorbeeld met een maatschappelijke educatieve functies. In de landelijke verkiezingen hebben wij zelfs landelijk de tweede plaats behaald. Jolanda Robben is in 2018 bibliothecaris van het jaar geweest. Wat hier gebeurd is, is wel een voorbeeld. En het mooie is dat er in die nieuw ingerichte bibliotheek een nieuwe manier van werken is met een goed team. We hebben er 50% meer bezoekers door gekregen.”

Gerelateerd artikel:
Alian Spelde neemt afscheid van Biblionet Groningen