Dineke Martens uit Muntendam had tijdens een verveelmoment bedacht om wat oude schoolfoto’s op een nieuwe facebooksite te zetten. Het was de start van de site ‘Schoolherinneringen voormalige gemeente Menterwolde’. Met honderden schoolfoto’s van Muntendam, Meeden, Noordbroek en Zuidbroek.
Zelf vindt ze oude schoolfoto’s heel leuk. “Maar anderen blijkbaar ook”, zegt Dineke. “In een paar dagen tijd had ik al honderd leden op de site, een week later al duizend.” Ze was helemaal overdonderd. De leden gingen ook zelf foto’s plaatsen. En van informatie voorzien, welk ook door anderen werd aangevuld. Veel mensen hebben uit jeugdsentiment een hang naar het verleden.
Leerkrachten School A vlnr. juf Kramer, meester Blauw, juf Pepping, meester Slim, juf Mulder, juf (dochter) Slim, (zittend achter) meester Tronchet en meester Westerhof
Martin weet nu eindelijk waarvoor een optocht, die van de school voor zijn huis langs ging, geweest is. Het was voor de opening van de speeltuin in 1959 aan de Zuiderstraat.
Op 6 april 2018 was Dineke met ‘Schoolherinneringen’ begonnen, momenteel heeft ze 1856 leden. Naast de vele oude schoolfoto’s die ze al had zijn er nog veel meer bijgekomen. Foto’s krijgt ze van leden toegestuurd, maar ook gebracht. Die ze dan namens de eigenaren op de site plaatst. De site heeft geleid tot het plaatsvinden van een klassenreünie.
De site met schoolherinneringen heeft op 6 juni 2018 een vervolg gekregen met ‘Muntendammers op Facebook’. Met daarop foto’s van Oud Muntendam in meest brede zin. De schoolfoto’s blijven uitsluitend bedoeld voor de eerste site.
Hoek Kerklaan (Kerkstraat) met Bovenweg van voor de doorbraak Nieuweweg (waarvoor boerderij rechtsachter is afgebroken)
Dineke weet ook niet eens om hoeveel oude foto’s het gaat, het moet in de honderden lopen. Muntendammers op Facebook telt 2327 leden en is met vele bezoekers een ware trekpleister. Via deze site zijn bezoekers na jaren zonder contact weer bij elkaar op bezoek geweest.
“Elke dag komen er oude foto’s van leden bij, en dat gaat de hele dag door”, vertelt ze. “Zelf zet ik er dagelijks meestal twee foto’s op, anders ben ik te snel door mijn voorraad heen. Alles wat van vroeger is, ook oude dingen, vindt ik hartstikke mooi. Dat heb ik altijd al gehad en raak er nooit op uitgekeken. En dat wil ik ook delen met mensen.”
Dineke: “Sommigen komen elkaar weer tegen op de site, hoe mooi is dat. Ik heb ook bezoekers uit Canada en Australië. Mensen van de Van Oost familie uit Rotterdam zijn bijna allemaal lid geworden, en hebben al verscheidene foto’s van hun vader gevonden.”
In de supermarkt of op straat krijgt Dineke veel leuke reacties. Mensen kijken haar ook wel eens aan en vragen dan of ze van de site is. In het begin stuurde ze, wanneer ze niet zoveel tijd had, haar man Harm maar even naar de winkel. In de wachtkamer van de huisarts hoorde hij twee vrouwen het over de site hebben. Een van hen had een foto van zichzelf gevonden van het korfballen die ze zelf nog nooit had gezien.
Een gift van een schoenendoos vol met oude foto’s was voor haar een geweldige verrassing. Ze kon zich al helemaal verheugen op het doorstruinen van de doos. Ook heeft ze een mooi boek gekregen over 75 jaar v.v. Muntendam. En onlangs nog het prachtig boekje ‘Jeugdherinnerns van ‘n Muntendammer Kouvreter’, geschreven door K.J. Looijenga. Van de voetbalclub zijn onder andere foto’s te vinden van het kampioenschap uit 1994.
De vele middenstanders van vroeger heeft zij in aparte rubrieken onder gebracht. Melkventers die voorbijkomen zijn: Auke Timmer met zijn witte melkkar, melkboer Pelgrim, Leendert Lamain en Vasse. Bij melkboer Bakker mochten kinderen op de woensdag- en zaterdagmiddag voor een stuiver naar o.a. Pipo kijken op televisie (opbrengst was voor de NH Kerk).
Bakkerij van Bultena plm. 1930 (afgebroken in 1964)
Er is een bakkersrubriek met Van der Laan, Geertsema, Woortmeijer, Veenhuizen, Rademaker, Schipper en Bultena. De slagerijrubriek omvat o.a. Slager de Vries (Het Loeg), slager de Vries (Middenweg), Brinkman, Steenhuis, Schipper (later Jan Kroeze), Tepper (slager Puut) en paardenslager Levie.
In het pand van Slager Steenhuis in de Kerkstraat zat later supermarkt De Kroon in Muntendam. Op de hoek Wijde Blik met de Middenweg was vroeger een winkel van Wubbo Boiten (Klont) met half zelfbediening. Wollerich was de eerste volledige zelfbedieningswinkel. In 1936 had hij de winkel overgenomen van J. de Grooth. In de vijftiger jaren werd er voorzichtig overgegaan van bediening naar zelfbediening. De klanten moesten hier heel erg aan wennen, ze durfden de goederen bijna niet te pakken. Die goederen werden door de winkelier zelf voorverpakt, zoals koekjes, suiker, meel, erwten, enz.
Bakker Woortmeijer met zijn hondenkar
Melkboer Auke Timmer met zijn witte melkkar deelde met het geluid van de bel de lange middag in de klas van de Europaschool in tweeën. Naast melkboer Timmer woonde melkboer Wiering. Bij melkboer Fré Pelgrim waren de lekkere Friso ijsjes te halen. De bel was naast het witte loket die mevr. Pelgrim of dochter Greetje open schoof. Pelgrim had ook een patatkar waarmee hij in de jaren 60 ’s maandags in Veendam op de markt stond. Naast patat was er ook knakworst, ballen gehakt, kroketten en metworst verkrijgbaar.
In de Zuiderstraat woonden Tjakko, Janne en Elle Doddema. Bij hen kon haringen worden gehaald van goede kwaliteit. Verkoop was bij de achterdeur en zo uit het vat. Ze werden uit een houten ton gevist, die met een houten deksel weer gesloten werd met een kei erbovenop. Dat ze gewoon in krantenpapier werden verpakt kon toen nog. Hun broers Herman en Kobus Doddema woonden in dezelfde straat met hun gezin. Met hun groente- en fruitwagentje reden ze onder meer naar Ommelanderwijk. Het waren allemaal kinderen van Pieter Doddema en Lammechien Jager. De jongste broer Pieter woonde aan de Nieuweweg, hij was eveneens groenteboer. Janne Doddema was de vader van de voetballer Tonnie Doddema, speler bij v.v. Muntendam 1 in de jaren 60 en 70.
Veel Muntendammers hadden ook bijnamen. Mannie ventte met koffie en thee bij de weg, met de tassen vol aan het fietsstuur. Ze kon de ‘t’ niet uitspreken. “Mou’n joe ook ‘Niknak Nhee?” Zo kreeg ze al snel haar bijnaam. Janne ‘Movvidee’ haar zoon zat op de grote vaart. Haar buurman vroeg haar eens of ze weer iets over hem had gehoord. Ze vertelde dat hij in ‘Movvidee’ zat, hiermee bedoelend Montevideo.
Rieks Veendorp had een winkeltje met zuivelproducten, en ventte ook met tassen bij de weg. Hij werd ‘Rieks mit botter’ genoemd. “Ik wist niet eens hoe deze man in het echt heette.” In de jaren 60 nog ventte kiepkerel Hendrik Venema zijn borstels uit in de wijde omgeving. Hij had toen al een brommer.
Rechts op de foto café van J.S. Gruben
Naast het dorp van de venters was Muntendam ook het dorp van de scheepsjoagers. Ze stonden erom bekend nog wel eens een borreltje te lusten. Muntendam telde toentertijd 24 cafés. Na sluiting van De Munte en De Jachtwaide is Het Oude Gemeentehuis tegenwoordig het enigste café dat nog open is.
Muntendam had ook een bewaarschool die gevestigd was in School A. Niet zo verwonderlijk gezien de vele families die overdag aan het venten waren.
Van School A (ook wel Bovenwegschool genoemd) kan Dineke zich meester Perdok, meester Tronchet, juf Kramer en juf Mulder nog goed herinneren. Ook heeft ze halverwege de vijfde klas de verhuizing naar de toen pas gebouwde Europaschool (1962) meegemaakt. “Met alle leerlingen liepen we naar de nieuwe school. Ik zie het nog voor me”. Een aantal leerlingen had een nieuwe leraar zo gepest dat hij maar 2 weken was gebleven. Meester Slim (van de oude school) was tijdelijk weer van stal gehaald en wist er wel raad mee.
Leerkrachten Europaschool vlnr. Juf Kramer, meester De Vries, meester Tronchet, juf Mulder, meester Tillema, meester Ten Cate, meester Perdok en juf Lesterhuis (voor)
Later kwam meester Max de Vries voor de klas te staan. “Dat was een topper. We haalden hem altijd op van huis. De meisjes kregen ruzie over wie hem in de arm mocht nemen. In de zesde klas was ik bij meester Perdok in de klas gekomen.” Zijn buurvrouw in de school juf Kramer was al vanaf 1931 aan de school verbonden. Heel wat generaties kinderen hebben van haar het lezen en schrijven geleerd.
In 1974 was er door de groei van Muntendam in de nieuwbouwwijk Ruitershorn plaats gekomen voor de Burgemeester Verkruisenschool. Eind jaren 80 waren hier ook de kleuters van kleuterschool De Pelikaan naartoe verhuisd. In 2018 telde de Europaschool nog 70 leerlingen, het schoolbestuur vond dat onvoldoende voor het nog kunnen bieden van kwalitatief en betaalbaar onderwijs. En werd er in 2018 de fusie aangegaan met eerstgenoemde, waarbij de Europaschool na 56 jaar werd opgeheven.
Met de rubriek ‘Toen en Nu’ kan men met oude en nieuwe foto’s toen met nu gaan vergelijken. In de rubriek ‘Bettie haar memoires’ staan heel veel verhalen over de oorlog die Bettie (93) aan haar schoonzoon heeft vertelt. Een nieuwe reeks verhalen speelt zich voornamelijk af op de Wijde Blik. Door de schrijver Klaas Loots met een knipoog 'Muntendam Zuid' genoemd. Met elke dag een nieuwe deel.
Loeg, een oud woord voor dorp