Ik wou dat ik twee hondjes was
Aardewerken hondjes - Staffordshire dogs
10 februari 2019 t/m 26 mei 2019
Je zou haast zeggen wie kent ze niet? Dat aardige stelletje hondjes: lief, aardig, soms ook boos. Kwaadsprekers zeggen dat ze ooit in de tijd van koningin Victoria in het bordeel terecht kwamen. Victoria verbood immer de meisjes van plezier, maar diezelfde meisjes wisten maar al te goed dat een stelletje hondjes een geliefd souvenir was dat gretig door matrozen op hun eerste reis naar Engeland werd gekocht. Wat nu als we de etalage vol zetten met hondjes? Komt er een klant, dan geven we een stel hondjes mee en vraagt een Engelse bobby ‘What you have done sir?’, dan hoeft de klant alleen maar te antwoorden:’ I only bought these two dogs’. Een leuk verhaal maar we laten de waarheid graag in het midden.
Zeker is dat deze hondjes al vanaf het begin van de 19de eeuw tot het midden van de 20ste eeuw in Staffordshire werden gemaakt en je ze als toerist ze in alle havensteden van Europa en zelfs ver daarbuiten tegen kan komen. Duizenden zijn er gemaakt. Keramische hondjes. Officieel moeten het altijd twee hondjes zijn, maar velen bezitten er maar één. De hondjes raakten door breuk, boedelscheiding of erfenissen uit elkaar. Maar ook als je de koppels bekijkt zijn het vaak geen echte stelletjes. Soms verschillen ze van hoogte en in kleine details in decor. Hondjes die op het eerste gezicht bij elkaar horen, maar bij nader inzien bij elkaar gezocht zoals de strandjutter bij de ene linker schoen een rechter zoekt. ‘Ik wou dat ik twee hondjes was’.
In de jaren zestig schreef de Oostenrijkse dichter Friederich Torberg (1908-1978) het volgende gedicht:
'Ik zit mij voor het vensterglas
onnoemelijk te vervelen.
Ik wou dat ik twee hondjes was,
dan kon ik samen spelen'
In de jaren zeventig werd dit gedicht in een Prisma pocket ten onrechte toegeschreven aan Godfried Bomans, maar de tekst van Torberg past als gegoten bij de Staffordshire dogs. Want zeg nu zelf, één hondje, één persoon, is toch ook maar alleen. De hondjes stonden niet alleen op de schoorsteenmantel, maar nog vaker voor het raam. Wachtende op de thuiskomst van een geliefde zoon, vader of grootvader. De zee was verraderlijk en de hondjes wachten trouw. Trouw op de zeeman waar ook ter wereld.
Kunstenares Eline Janssens gaf aan de hondjes een eigentijdse draai en maakte er een kunst- en educatief project van. Twee jaar geleden was de aftrap in het Fries Scheepvaartmuseum te Sneek, waar het, hoe kan het ook anders met zo’n maritiem verleden, ook vergeven is van de hondjes. Nu volgt Veendam, want de Groninger Veenkoloniën, het gebied waar de Groninger kustvaart haar oorsprong vond, staat vol hondjes. Samen met leerlingen van het Alfa Collega te Groningen en de Winkler Prins Scholengemeenschap te Veendam ging ze aan de slag. In de tentoonstelling zien we een inspirerende mix van ouderwetse, en soms zeer kostbare hondjes, tot moderne varianten. Net als in de tentoonstelling in Sneek (2017) gaat het om ‘de wil om niet vergeten te worden’. Ze zijn immers aan een (geliefde) thuisblijver geschonken met de wens niet vergeten te worden tijdens lange tochten op zee.
Veenkoloniaal Museum
www.veenkoloniaalmuseum.nl