Tekst Hans van Noort
Sinds het berenvel als kledingstuk is afgezworen, wordt door de mensheid geweven. In de prehistorie weven de volkeren al met plantaardige (wortels/twijgen) of dierlijke (darmen/pezen) materialen. Weven is eigenlijk een soort van vlechten. Wie kent het niet van het vlechten in het haar van meisjes tot prachtige staarten? Weven kan heel eenvoudig met enkele draden of uiterst ingewikkeld met vele draden en complexe patronen. Het oude ambacht wordt door velen beoefend als hobby, voor anderen is het gedeeltelijk werk. Van dat laatste spreken we bij Paul en Tjitske Blaak aan de Talmastraat 11. Beide werken nog drie dagen, hij als fondsenwerver en projectleider bij een zorgcentrum, zij als medisch administratief medewerker bij het UMCG. De rest van de werkweek vullen ze in met weven en de verkoop van allerlei artikelen die bij het weven gebruikt worden. Hun bedrijf heet Patiss. Feitelijk bestaat het uit twee delen namelijk Patiss voor de verkoop van kant en klare producten zoals sjaals, stola’s en plaids, en het andere deel Patiss weefmaterialen. De naam zegt het al.
“Bij een zwager van mij,” vertelt Tjitske, “stond een oud weefgetouw van oma. Niemand had er interesse in. Het erfstuk werd door de houtwormen op- en aangevreten, zonde. Weet je wat, we halen het op want anders kan die bij het grof vuil. Zo gezegd, zo gedaan. Thuis gekomen hebben we het weefgetouw opgeknapt en houtworm-vrij gemaakt.” En dan? “Wederom zonde, als je er dan niets mee doet. Dus… op weefles.” Tjitske schrijft zich in bij het Kunstencentrum in Groningen, het is dan 2009. Tijdens de eerste les valt haar oog op een weefgetouw, verdraaid, hetzelfde als ze thuis hebben, een Toika! Wat in de les geleerd wordt, krijgt zijn vervolg op het oude weefgetouw van oma, mooi zo’n 1:1 situatie. Ook Paul wordt enthousiast voor het weven en krijgt via Tjitske de lessen aangeleerd. Langzaam maar zeker maken beide zich het weven meester. Al snel komt er een tweede weefgetouw, want samen aan een getouw werken is lastig. Ze krijgen er steeds meer (v)aardigheid aan en er volgen meerdere weefgetouwen tot maar liefst 1,50m breed! De zolder is hun ware weefparadijs. Van de mooiste en beste garens worden de meest fraaie sjaals, stola’s en plaids gemaakt, maar hun eigen voorkeur gaat uit naar alpacawol. Het is niet alleen lekker warm, maar verwerkt ook plezierig en je kunt door de grote verscheidenheid aan kleuren de prachtigste designs creëren. Nog een ander voordeel is dat mensen die allergisch zijn voor schapenwol (werkzame stof: lanoline) veelal weinig last ondervinden van alpacawol.
Maar… wat moeten we met al die gemaakte spullen? In 2011 starten ze hun eigen bedrijfje Patiss voor de verkoop van de kant en klare producten. Via internet – Etsy (PatissNL) - verkopen ze hun producten over de gehele wereld van Parijs tot in de VS aan toe. Etsy is een online wereldwijde community (marktplaats) voor handgemaakte ambachtelijke producten. Via dit medium kregen ze een bijzondere opdracht. Een man uit Santiago USA stuurde een foto van een soort Inca schoudermantel (Inca is een indianenvolk dat vanaf de 13e eeuw in Zuid Amerika – Peru leefde) met het verzoek of ze die konden namaken. Na het nodige heen en weer mailen hebben ze de opdracht aanvaard. Met speciale alpacawol zijn ze aan de slag gegaan en het heeft geresulteerd in een prachtig kleurrijke omslagdoek.
Naast internet verkopen ze de zelfgemaakte producten op exclusieve markten zoals: Wijngoedfeest in Balkburg; Kunstmarkten bijv. Montmartre in Sellingen of Zeldzaam Mooi Markt in Apeldoorn.
De vraag naar garens en andere weefmaterialen neemt toe. Voor hun eigen werk gebruiken ze al veel de garens en andere materialen van Toika. Dit is een Finse firma, die werkelijk alles op het gebied van weven verkoopt. Ze bestaan al sinds 1898 en staan bekend om hun solide en eerlijke weefgetouwen. De familiefabriek staat in Akaa - Finland dus. Dat ligt tussen Tampere en Hameenlinna voor de ingewijden.
Paul en Tjitske gaan ook deze materialen verkopen en doen dat sinds 2014 onder de naam Patiss weefmaterialen. Ze verwerven bij toeval het dealerschap én krijgen het alleenrecht voor Nederland van het merk Toika.
Garens o.a.:
- vissersgaren
uniek in Nederland in de meeste schitterende kleuren en diktes - heel sterk;
- poppana
een soort katoenen bandjes;
- moppilanka
een soort strenggaren, waardoor je verschillende diktes krijgt in je eindproduct;
- papiergaren
uniek en écht Fins. Ook wasbaar!
- jute
in verschillende kleuren.
Wat betreft de weefmaterialen voor de getouwen bieden ze aan: Gehele weefgetouwen, maar ook onderdelen als rieten, molens, weefschuitjes en hevels. Deze materialen zijn eveneens via internet te bestellen maar ook staan Paul en Tjitske op verschillende markten zoals: De jaarlijkse weversmarkt in Hoorn – 3e woensdag in juli. Er is dan een braderie plus 180 kramen met alleen maar creatieve dingen; Ook zijn ze gevraagd om acte de préséance te geven bij het weverscollectief in Oosterwolde. Deze was half september.
Steeds in november organiseert het Weefnetwerk een weefmarkt in Barneveld en wat dichterbij huis in december is de Midwinterwol in manege De Dollard in Winschoten. Deze tweedaagse beurs trekt bezoekers uit heel Nederland, maar ook uit Duitsland en België.
Als onderdeel van “Op weg naar Leeuwarden - Fryslân 2018” staan ze met hun bedrijf komend jaar op ”Wol in de Hoofdrol” een textiel- en materialenmarkt op 26 en 27 mei in Kollumerpomp.
Om zelf inspiratie op te doen bezoeken ze weefmarkten in het buitenland. Zo zijn ze laatst naar een markt geweest in Zuid Zweden.
“De trend is authenticiteit en bijzondere eigen dingen maken, dat merken we aan de vragen die op ons afkomen op de beurzen, markten en fairs,” memoreert Tjitske. “We spelen daar op in door unieke garens te verkopen. Ieder weefproduct dat je hiervan maakt, is dus écht en exclusief! Oude technieken komen weer terug.”
Bij de zelfgemaakte sjaals, stola’s en plaids is het onderscheid tussen ambacht en kunst maar moeilijk te maken. Je moet het zelf zien én voelen. Tjitske vindt, bescheiden als ze is, zichzelf meer als een ambachtsvrouw dan kunstenaar. Dat siert haar.
Meer informatie: www.patiss.nl of www.patissweefmaterialen.nl