Tekst Hans van Noort
Foto's Henk Gibcus
Wat is je beginsituatie? Ga je sporten/bewegen/fitnessen omdat je het leuk vindt of “moet” je het doen omdat je wilt herstellen van een blessure, operatie, overgewicht (obesitas) of anderszins. Eén beginsituatie is voor allen gelijk namelijk dat ze ouder zijn. Ja, wat zijn dan ouderen? Soms hoor je bij sollicitaties dat je te oud bent – ben je amper 25 jaar. Bij ontslag en opnieuw aan het werk komen is soms de grens 45, misschien 48? Wij gaan gemakshalve uit van personen met een leeftijd van boven de 55 jaar, die wellicht met pensioen zijn of minder werken en wat meer vrije tijd hebben. Calixto Brouwn instructeur van Sport- en Gezondheidscentrum Oxygym en teamleider RealFit Veendam doet zijn verhaal.
Nog zo’n moeilijk begrip: sporten/bewegen/fitnessen. Hebben we het over volleyballen, tennissen, golfen, de hond uitlaten of sporten op de sportschool? Het is allemaal bewegen en het is allemaal goed voor je en niet alléén als je ouder wordt... We noemen het vanaf nu in dit artikel “bewegen.” De gezondheidsraad geeft als advies: minimaal 5 dagen per week 30 minuten matig intensief bewegen. Dat is dus dat de hartslag een beetje omhoog gaat en dat er gerust een paar zweetdruppeltjes geproduceerd mogen worden. Dat kan ook al bij het huishouden doen (stofzuigen), de hond uitlaten, tuinwerk verrichten of “gewoon” lekker fietsen. Hoewel de ondersteuning dan niet ingeschakeld hoeft te staan…
Het aloude gezegde “Rust, roest” is nog steeds actueel. Calixto: “Door te bewegen, blijkt uit allerlei wetenschappelijk onderzoek, blijf je langer gezond, voel je je fitter, leef je langer én last but not least sta je met meer plezier in het leven. Natuurlijk kunnen er géén garanties af gegeven worden, maar toch.” Na je 30e levensjaar nemen je krachten jaarlijks met 1% af. Dus bij je 60e ben je al 30 procent kwijt! Door te bewegen kun je die achteruitgang een beetje stagneren. Tegenhouden is onmogelijk zoals eenieder weet. Spieren, pezen, gewrichten gehoor, gezichtsvermogen en noem maar op, alles gaat achteruit. Iets minder negatief geformuleerd: wordt wat minder… Gelukkig kun je daar zelf wat aan doen. Juist, bewegen. Je ziet wel eens filmpjes van ouderen die op hoge leeftijd (>90) nog skiën, diepzee duiken, een marathon lopen of allerlei extreme prestaties leveren. Laten we ons daar niet te veel aan spiegelen. Dat zijn uitzonderingen. Als je bereikt dat je langer gezond bent en je fitter voelt, zijn we al een heel eind. Neem nou fietsen. Bij het fietsen gebeuren veel ongelukken met ouderen. “Door een functionele training kun je veel voorkomen. Denk aan balans-, lenigheids-, val- en beenspieroefeningen in combinatie met coördinatie- en reflextrainingen.” Fietsen, ook als je met ondersteuning 25 km/uur rijdt, wordt dan een stuk veiliger en je zit lekkerder op je fietsje! Alleen trainen is eigenlijk niet voldoende. Het is ook belangrijk om met regelmaat je vorderingen na te gaan. “Een maandelijkse of zes wekelijkse test/check met metingen van bloeddruk, hartslag, gewicht, conditie en vetpercentages e.d. geeft een redelijk betrouwbaar beeld van de stand van zaken.” Indien nodig wordt je trainingsprogramma iets aangepast. Voor iedereen wordt een persoonlijk trainingsplan opgesteld en voor de categorie met de beginsituatie “moeten” een aangepast programma. Deze laatste groep, je wordt niet beschouwd als patiënt maar als gast/klant, kan gevolgd worden op de computer, waarbij de hartslag in de gaten wordt gehouden. Calixto: “ Ook zijn we een luisterend oor en geven we adviezen m.b.t. voeding en lifestyle.”
Het sociale aspect van het alléén en toch gezamenlijk bewegen is ook heel belangrijk. Een voorbeeld. “Jacob, hoe is het ermee? Nou, niet best. Ik verveel me dood. Ga dan eens mee naar de sportschool, morgenochtend sta ik om 08.30 uur bij je voor de deur. Neem maar wat gemakkelijke kleding en dito schoenen mee. Joh, dat is niets voor mij, ik ben helemaal niet zo sportief. Toch heb ik het gedaan.” Het is nu 13 jaar geleden, dat Jacob Meins na een werkzaam leven van vele, vele jaren met pensioen ging. Onwennig was hij en wist zich met de tijd geen raad. Bewegen bracht uitkomst. ”Het heeft de regelmaat in mijn leven teruggebracht. Bovendien is het gezellig en ben onder de mensen. Ik ga 4 x per week lekker sporten, het is een prachtige invulling van de dag.” Hij is nu 78 jaar en voelt zich nog steeds fit en vitaal én staat positief in het leven. “Na afloop van het bewegingsuurtje zie je veel groepen gezamenlijk koffie drinken en de gasten kletsen bij over alles wat ze beleefd hebben,” aldus Brouwn. “Het beeld dat velen hebben dat het een onpersoonlijke boel is klopt zeker niet. Het wordt gezien als een dagelijks uitje en het is een ontmoetingspunt, een klein dorp op zich! Deze 3e helft, om met voetbaltermen te spreken, is soms belangrijker dan het bewegingsuurtje zelf. En daar is niets mis mee.”
Voordelen
Van het bewegen, zeker als we het hebben over functioneel bewegen, krijg je meer energie en spierkracht. En wat dacht je van je uithoudingsvermogen? Zelfs bij een zéér hoge leeftijd is dit aangetoond. Door te bewegen blijft ook je brein actief. Ouderen, die bewegen volgens de norm, hebben 36% minder kans dat hun geheugen achteruit gaat, blijkt uit verschillende studies. Zelfs bewegen in een heel rustig tempo heeft al een positief effect. Allerlei kwalen zoals obesitas, diabetes type 2, hart- en vaatziektes, botontkalking en zelfs kanker kunnen misschien niet voorkomen worden, maar verkleinen de kans wel degelijk. Ook mentaal heeft bewegen nut. Je humeur wordt verbeterd en depressiviteit komt minder voor. Bovendien… en dat mogen we niet uit het oog verliezen, kun je met een betere gezondheid langer zelfstandig blijven (wonen). Nog een ander facet. Door het matig intensief bewegen wordt door het lichaam het gelukshormoon endorfine aangemaakt. Dit hormoon geeft na het bewegen een voldaan gevoel, een welbevinden. Als je dan na het douchen of sauna naar huis gaat voel je je een ander mens.
Nog een paar reacties
Een dame, die inmiddels de leeftijd der sterken heeft bereikt, vertelt enthousiast dat ze al bijna 20 jaar naar een sportschool gaat. Ze ervaart niet dat het haar moeilijker afgaat. Nu scheelt het wel dat ze altijd aan sport gedaan heeft. Ze fietst ook nog heel regelmatig. “Ik zit lekkerder in mijn vel. Na de vakanties is het vaak wel wat lastiger om mijn conditie weer op peil te krijgen. Dus als ik een advies mag geven: houdt de regelmaat erin en blijf bewegen.” Bovendien vindt ze het reuze gezellig en fietst ze altijd fitter naar huis dan dat ze erheen gaat. Een andere dame, 68 jaar, doet 3 x per week aan fitness. “Door het sporten is mijn bloeddruk, die een beetje te hoog was, weer op peil. Maar dan moet ik wel trouw mijn oefeningen blijven doen.” Nog een andere. “Ik heb er helemaal niets mee al die oefeningen. Het is omdat ik het moet doen i.v.m. mijn hartklachten, maar anders zag je mij hier niet… Nou, dat is niet helemaal eerlijk. Ik voel wel dat het goed voor me is en de social talk is een mooie toevoeging.
Conclusie
Bewegen voor ouderen is een fijne bezigheid. Eigenlijk noodzakelijk met toch al zijn positieve kanten. Dus…. gewoon doen.
Meer informatie: www.oxygym.nl