Door Gert Brouwer
POLITIEK - Veendam stuurt aan op een broos college met een hele magere meerderheid in de gemeenteraad. En een gefrustreerde linkse oppositie.
De partijen GemeenteBelangen, CDA, VVD, ChristenUnie en D66 gaan samen proberen het nieuwe college van Veendam te vormen melden TV Noord en De Veendammer.
De PvdA moet voor het eerst in de Veendammer geschiedenis tandenknarsend toekijken.
De SP, de grote winnaar in Veendam, staat ook buitenspel. Omdat de nieuwkomer in de Veendammer politiek een sterk links blok wilde vormen met de PvdA.
De PvdA verloor flink in Veendam. Toch meent de partij dat links heeft gewonnen. Het is maar hoe je het bekijkt natuurlijk. De SP won... De PvdA niet... Samen hebben ze 8 zetels. Ieder vier.
Strategisch leek de zet van PvdA en SP slim. Beide linkse partijen dachten samen een blok te kunnen vormen in een nieuw college met Gemeentebelangen. Dat de grootste partij in de raad daar weinig voor voelde is eveneens politiek strategisch niet meer dan logisch. Gemeentebelangen zou een minderheidsbelang krijgen in een links bestuur.
De PvdA speelde hoog spel. De verliezer van de verkiezingen zette, waar nederigheid gepast was, de eerste harde toon en verloor.
Daarmee gaat Gemeentebelangen overigens niet geheel vrijuit. Maar daarvoor moeten we naar de geschiedenis van de partij kijken.
Gemeentebelangen is ooit opgericht met als doel de macht van de PvdA in Veendam te breken. Dat heeft de partij nooit onder stoelen of banken gestoken. De PvdA, traditioneel bijna altijd de grootste partij, werd arrogantie verweten.
Toen de eenmansfractie van Gemeentebelangen begin jaren negentig plots groot werd omdat ze zich tegen de komst van een asielzoekerscentrum aan de Greidhoek uitsprak hadden de socialisten het helemaal gehad met de in hun ogen rechtse partij.
De PvdA brak de onverwachte macht van Gemeentebelangen door het politieke jonge talent Bert Feiken te verleiden over te lopen naar de PvdA. Dat deed pijn bij Gemeentebelangen.
De PvdA kreeg vorig jaar een koekje van eigen deeg toen Gemeentebelangen met steun van de rest van de raad PvdA-burgemeester Ab Meijerman naar huis stuurde en daarmee de macht van de PvdA in het college brak. De PvdA was woest.
Je zag het kortom ver voor de verkiezingen al aankomen dat Veendam een moeilijke politieke tijd tegemoet gaat. Een kwestie van geschiedenis, principes, machtsstrijd en botsende karakters.
Gemeentebelangen en PvdA regeerden de afgelopen vier jaar samen met de VVD. Ook dat huwelijk was niet uit liefde. Er was ook toen al een serieuze alternatieve optie van een college met Gemeentebelangen en kleinere partijen, maar daar zag Gemeentebelangen op het laatste moment van af.
Dit keer lijkt er dan toch een 'brede' coalitie met meerdere partijen in Veendam te komen. Met een minimale meerderheid van 1 stem. De gemeenteraad in Veendam telt 21 zetels. Het beoogde college heeft 11 zetels. Er hoeft maar 1 raadslid van de coalitie afwezig te zijn en de stemmen staken al.
Ondertussen zijn de belangen van de inwoners van Veendam de komende vier jaar groter dan ooit. De provincie Groningen stuurt aan op een gemeentelijke herindeling. En er ligt een kostbaar maar omstreden miljoenenplan voor renovatie van het centrum.
Voor Veendam zou het beter zijn geweest als PvdA en Gemeentebelangen vrede hadden gesloten.
Voor Veendam zou het beter zijn dat er een echte brede coalitie komt. Niemand is gebaat bij gefrustreerde gespannen verhoudingen in de raad.
Maar gelet op de emotionele vinnige harde toon van SP en PvdA op hun sites is er geen ontkomen aan.
Beide partijen verwijten Gemeentebelangen nu dat er een rechts college komt dat slecht zou zijn voor het minimabeleid. Gemeentebelangen voelde weinig voor een te sterk links college.
Het is nu aan de kleine partijen om voor een evenwichtig collegeprogramma te zorgen. Voor sterke wethouders en een slimme portefeuilleverdeling, waarbij Gemeentebelangen een sterke stem krijgt maar niet, zoals in het vorige college, te veel invloed op alle belangrijke onderdelen van het beleid.
Als de partijen er de komende weken niet uitkomen dreigt een Belgische formatie die lang kan gaan duren.