Verslag informateur K.F. Schuiling
Inleiding en voorgeschiedenis
Na de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014 heeft de fractievoorzitter van de grootste partij (GemeenteBelangen) besprekingen gevoerd met de overige vertegenwoordigers van de zeven fracties in de gemeenteraad.
Medio april 2014 ontstond een patstelling: GemeenteBelangen wilde een coalitie van GemeenteBelangen met óf PvdA óf SP, aangevuld met CDA (en gedoogsteun van CU). Een alternatief voor GemeenteBelangen was een coalitie van GemeenteBelangen, PvdA, SP en CDA (en gedoogsteun van CU). PvdA en SP wilden samen met GemeenteBelangen in een college plaatsnemen. Met deze patstelling waren de onderhandelingen vastgelopen. Om de onderhandelingen weer op gang te brengen is gekozen voor het benoemen van een externe informateur.
1. Lostrekken onderhandelingsproces
In de eerste gesprekken (op woensdag 30 april met CDA, VUK, D66, VVD en GemeenteBelangen en maandagavond 5 mei 2014 met SP en PvdA) heb ik met alle acht fracties vier onderwerpen besproken:
• een terugblik op het functioneren van de gemeenteraad in de afgelopen vier jaren;
• hoe heeft men de verkiezingen van 19 maart 2014 ervaren;
• wat is er gebeurd tijdens de onderhandelingen na 19 maart 2014 tot medio april 2014;
• wat verwacht men van de komende vier jaren
Aan de hand van de uitkomsten zijn verdiepende gesprekken gevoerd met de vier fracties GemeenteBelangen (op maandagavond 5 mei, woensdagavond 7 mei, zaterdagochtend 10 mei, donderdagavond 15 mei), PvdA (woensdagavond 7 mei, dinsdagavond 13 mei), SP (zaterdagochtend 10 mei) en CDA (zaterdagochtend 10 mei). Daarnaast is door mij een gezamenlijk gesprek gevoerd met GemeenteBelangen en PvdA op woensdagavond 7 mei. Ook zijn door mij nog twee bilaterale gesprekken gevoerd met de heren K. Steenhuis (woensdagmiddag 13 mei) en H.J. Schmaal (woensdagmiddag 13 mei).
Een opdracht aan mij was het herstellen van vertrouwen tussen partijen en/of personen waar dat geschonden is. Na het voeren van deze gesprekken stel ik vast dat er tussen twee partijen, GemeenteBelangen en de PvdA, (nog steeds) sprake is van een geschonden vertrouwen.
2. Inhoudelijk
In mijn gesprekken heb ik een verkenning uitgevoerd naar de onderwerpen waar overeenkomsten en verschillen voor deze coalitie te verwachten zijn. Hier kan ik kort over zijn. Inhoudelijk is er algemene overeenstemming; op accenten zijn er verschillen tussen de acht partijen, die overbrugbaar zijn. Inhoudelijk zijn er nagenoeg geen belemmeringen om welke coalitie dan ook te vormen.
3. Conclusie
In al mijn gesprekken was de leidraad te komen tot een brede coalitie. Dit met het oog op in ieder geval vijf belangrijke dossiers waar de gemeenteraad van Veendam de komende vier jaren een beslissing over moet nemen:
1. De drie decentralisaties in het sociale domein;
2. De realisatie van het project Kerkstraat-West;
3. De gemeentelijke herindeling;
4. De toekomstige bestemming van het stadion aan de Langeleegte;
5. De invulling van het Lloydsterras.
Alle partijen gaven aan dat de verkiezingsuitslag gerespecteerd moest worden. Dat betekende concreet dat de grote winnaar van de verkiezingen (de SP) een plaats zou moeten krijgen in de coalitie. De PvdA en SP hebben als standpunt dat zij alleen gezamenlijk in een college willen plaatsnemen. GemeenteBelangen daarentegen heeft het standpunt ingenomen dat met de PvdA geen vruchtbare samenwerking mogelijk is. Daarmee is de weg voor SP en PvdA geblokkeerd. De overige fracties worden daarmee genoodzaakt zich uit te spreken voor een bepaalde coalitie.
4. Advies
De fracties CDA, VVD, D66 en CU accepteren deze uitkomst en hebben hun bereidheid uitgesproken samen te werken met GemeenteBelangen. Gezamenlijk telt deze coalitie 11 van de 21 raadszetels. Op grond hiervan kan een door deze partijen aan te stellen formateur het collegeprogramma gaan schrijven.