Oud Veendam

Veendam, verdwijnen en verrijzen (deel 1)



Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@wanadoo.nl


Onlangs ging de gemeenteraad akkoord met de plannen voor de grootse verandering van de Kerkstraat West. Met deze verandering die zullen gaan plaatsvinden zal een straatbeeld van Veendam wederom gaan veranderen. Zo blijft de geschiedenis zich herhalen. Telkenmale veranderd het uiterlijk van een plaats. Oude gebouwen verdwijnen om plaats te maken voor nieuwbouw die beter past bij de behoeften van die tijd. Maar ook deze nieuwbouw zal te zijner tijd weer plaats moeten maken. Zo kent iedere generatie zijn woonplaats op een ander manier. Ook ik heb veel dingen zien verdwijnen en verrijzen. Soms blijft iets decennia lang bestaan soms is het na een aantal jaren al weer achterhaald. De komende weken zal ik straatbeelden tonen die voor velen moeilijk te traceren zullen zijn, soms zijn straatbeelden nog steeds goed herkenbaar naar de huidige tijd.

Een zeer vroege opname rond 1900 toont ons de plaats waar het Boven Oosterdiep overgaat in het Bocht Oosterdiep. Links de boerderij van J. Doornbosch. De boerderij zal afgebroken worden in 1928/1929 en herbouwd in de Schippersstraat waar de gemeentewerken er tot eind negentiger jaren gebruik van maakt. Naast de boerderij de tuin waar later Volgert J.A.Wilkens zijn monumentale woning zal laten verrijzen. Het zal dan komen te staan naast de monumentale woning van Ubbo Wilkens burgemeester van 1907- 1910 en van 1920 tot zijn overlijden in 1921, die dan al aanwezig is. In de weg zien we de rails van de voormalige paardentram. De ophaalbrug geeft toegang oa. toegang tot het achtergelegen straatje, de Schippersstraat.

De fotograaf stond vol in de belangstelling toen hij deze foto maakte van de dames- heerenconfectie en modeartikelenzaak van de familie Doornbosch op de hoek van de vroegere Kerklaan. Deze kledingzaak bezat een goede reputatie en was tot ver in de omtrek bekend. Het naastgelegen winkelpand zou later bij de zaak van Doornbosch getrokken worden. De grote mast in het midden is een elektriciteitsmast. Op dit punt was er een aansluiting van de elektriciteitskabels uit de Kerklaan.

Aan het begin van de vorige eeuw vonden we langs het Oosterdiep diverse zijstraatjes. De Remiselaan, waarvan we hier een doorkijkje zien, was er één van. Het straatje met arbeiderswoningen werd aan het begin van de vorige eeuw gebouwd. Het straatje gaf tevens toegang tot de weg langs het Beneden Dwarsdiep landzijde. De arbeiders waren oa. werkzaam bij de nabijgelegen aardappelmeelfabriek van Wolda. Het straatje kreeg zijn naam van de paardentramremise die links om de hoek stond. De remise werd halverwege de jaren twintig afgebroken en vervangen door de winkel van manufactuur Bruns. De woningen aan de Remiselaan werden aan het begin van de jaren zeventig afgebroken.

Dit was het beeld aan het Beneden Verlaat begin 1900. In die tijd was het één en al bedrijvigheid. Het was in die tijd een komen en gaan van schepen die geschut moesten worden voordat men de reis kon voortzetten. We kijken hier vanaf het verlaat in de richting van Veendam. Naast het huis rechts lag aan de rechterzijde het Sinnigeslaantje. Nadat het diep in 1968 werd gesloten voor de scheepvaart werd het verlaat overbodig. Heden ten dage rest slechts de kolk van het verlaat. Niets wijst nog op de belangrijke plaats die het Beneden Verlaat ooit innam.

Dit was het beeld dat men zag aan het begin van de vorige eeuw wanneer men Veendam binnenkwam vanaf het Egypteneinde. De brug in het midden lag over het Beneden Dwarsdiep. Rechts de voormalige christelijke meisjesschool. De woning rechts aan de andere zijde van de brug was van Lucas Suk die hier een café had. Alleen de woningen links, die tot de fabriek van Wolda behoorden, staan er nog voor de rest is alles weg, inclusief het water.

Een blik op het Beneden Oosterdiep iets ten noorden van de Kerkstraat. De Veenlustbrug gaf toegang tot de Molenstreek. Hotel ‘De Wildeman' van de gebroeders Doewes aan de overzijde van de brug is reeds afgebroken. Hier zou later het bankgebouw van de Rotterdamse Bank verschijnen. Naast het voormalige hotel het kantoorpand van de Veenkoloniale Levensverzekerings Maatschappij. De bomen links behoren tot de voortuin van Veenlust. Het tweede pand links werd verbouwd tot winkel waar we oa. de boekwinkel van de familie Dijkhuis vonden.

Een opname van het Prins Hendrikplein van na de tweede wereldoorlog. Ter hoogte van de lantaarnpaal lag de brug die toegang gaf tot de Langeleegte. Deze brug werd aan het einde van de oorlog opgeblazen en niet herbouwd. Dit gedeelte van het Westerdiep werd direct na het beëindigen van de oorlog gedempt. Links de Kazemierstraat en rechts de droogschuren van de steenfabriek. Het grote huis achter de bomen is de villa ‘Carpe Diem'. Op de achtergrond de Langeleegte. Halverwege de jaren zestig werd het Westerdiep in richting Wildervank in zijn geheel gedempt.

Een prachtige sfeervolle opname toont ons het Beneden Westerdiep te hoogte van de vroegere Hofmansbrug. Rechts een deel van de bewuste brug genoemd naar schilder Hofman die aan de overzijde van het diep woonde. De woning links werd bewoond door petroleumventer Max Nanninga. Van een verharde weg was in die tijd nog geen sprake en in tijden van regenachtig weer veranderden de wegen in modderpoelen.

De Burgemeester de Hoopstraat getoond vanaf de Verlengde van Beresteynstraat. Langs deze straat werden voornamelijk vrijstaande middenstandswoningen gebouwd. Opvallend detail is de boom op de achtergrond die in de rand van het trottoir staat. Let ook eens op de prachtige straatverlichting in die tijd. De hoge bomen op de achtergrond behoorden toe aan de Veenlusttuin.