Tekst Hans van Noort [ hansvannoort@parkstadveendam.nl ]
Het is weer januari. De feestdagen liggen achter ons. Goede voornemens zijn gemaakt. Eén daarvan is misschien wel een strak lijf voor van de zomer aan de Costa del Sol? We blijven tenslotte niet eeuwig in quarantaine. Tijd om wat voeding betreft een stapje terug te doen. De extra kilootjes van de appelflappen, oliebollen, bier, frisdranken en ander lekkers moeten er af. Zeker weten dat we overspoeld worden met diëten op internet, in maand- en weekbladen en in folders van zogenaamde gezondheidswinkels.
Maar wat komt van al die diëten terecht? Is het wel verstandig om daaraan mee te doen? Is de teleurstelling na pak weg 6 weken niet groot, omdat het toch niet helpt? Kun je niet beter een deskundige in de arm nemen? We zijn in gesprek met Klarie Nijenhuis. Zij is al meer dan 25 jaar diëtiste en deelt graag haar kennis en ervaring.
In het nieuwe gezondheidscentrum aan het Lloyd’s Terras zijn allerlei praktijken gehuisvest, die alles te maken hebben met onze gezondheid. Je vindt er o.a. een huisartsenpraktijk, Certe (weet je wel van het bloedprikken), een apotheek, een praktijk voor fysiotherapie én een diëtistenpraktijk. Klarie Nijenhuis houdt hier op woensdag en vrijdag zitting. De andere dagen oefent ze haar praktijk uit in Wildervank – gezondheidscentrum Wildervank op de maandag en in Noordbroek en Zuidbroek de overige dagen van de week. Daarnaast bezoekt ze ook wel cliënten thuis, maar dat alleen als het niet anders kan.
Obesitas en zwaarlijvigheid zijn momenteel hot items. Het grootste deel van haar cliënten, ze zegt bewust geen patiënten, heeft daarbij te maken met andere klachten. Dat zijn bijvoorbeeld gewrichtsklachten, het disfunctioneren van de nieren of de darmen, een intolerantie voor bepaalde voedingsstoffen, de naweeën van kanker of diabetes. Ook stress, hart- en vaatziektes, een te hoog cholesterolgehalte of te hoge bloeddruk staan als kwalen geregistreerd en komen met grote regelmaat voor. Alles kan te maken hebben met de voeding én met voeding kunnen de klachten vaak verminderd worden. Ook cliënten met ondergewicht, hoe paradoxaal dit ook klinkt, ziet Klarie op haar spreekuur of huisbezoeken. “Dat percentage ligt wel op 10%,” vertelt ze. “In verpleeg- en/of verzorgingshuizen komt dit nog frequenter voor, maar ook bij jongeren en ouderen in de thuissituatie. Door samenwerking met huisartsen, fysiotherapeuten en thuiszorgorganisaties proberen we dit probleem sneller op te sporen en te behandelen. De mensen vallen ongemerkt af. De oorzaken kunnen heel complex en divers zijn. Stress, onregelmatig en onvolwaardig eten, slecht voor zichzelf zorgen, verschillende ziektes (zoals COPD en kanker) en alléén “snelle” maaltijden nuttigen zijn mogelijke voortekenen.”
Hoe werkt zoiets?
Je wordt door de huisarts of specialist doorverwezen naar Klarie of je hebt klachten en maakt zelf een telefonische afspraak. Dan volgt een eerste gesprek. Daar trekt ze maar liefst 1 uur voor uit! Klarie kijkt naar haar cliënt en stelt allerlei vragen (intake) zoals: Wat is jouw hulpvraag? Wat zijn jouw klachten en motivatie? Wat is jouw dieetgeschiedenis? Wat wil je bereiken? Hoe ziet jouw eetpatroon, je eetgedrag en slaapgedrag eruit? Hoeveel beweeg je? Hoe is het op ’t werk? De thuissituatie komt natuurlijk ook aanbod. Medische geschiedenis? Hoe zit het met de lichamelijke en psychische conditie? Ze berekent zo nodig de BMI. BMI staat voor Body Mass Index en geeft aan hoe je gewicht zich verhoudt tot je lichaamslengte. Hieraan kun je aflezen of je ondergewicht, een gezond gewicht of overgewicht hebt.
Bij een BMI:
- lager dan 18,5 : Ondergewicht
- 18,5-24,9 : Gezond gewicht
- 25-29,9 : Overgewicht
- hoger dan 30 : Ernstig overgewicht (obesitas).
Leeftijd en geslacht zijn bij de berekening ook van belang. Bron: Hartstichting
Dan volgt wellicht uitleg over de richtlijnen van een dieet. Dat kan van alles zijn, afhankelijk van de klachten. We sommen een aantal diëten op:
- Energiebeperkt dieet;
- Lactose beperkt dieet;
- Eiwit beperkt;
- Natrium beperkt;
- en zo kunnen we nog wel even doorgaan.
Het kan ook zijn dat je juist een dieetadvies krijgt waarin extra voedingsstoffen nodig zijn. Denk hierbij aan:
- Eiwit verrijkt dieet;
- Energieverrijkt dieet.
Als diëtiste moet je weten in welke voedingsmiddelen al die voedingsstoffen zitten én wat de reacties zijn in en op het lichaam. Een pittige HBO-studie van 4 jaar ligt hieraan ten grondslag!
Goed, je hebt een advies op maat gekregen gericht op het kunnen toepassen in de dagelijkse praktijk. Klarie: “We bespreken daarbij realistische doelen en haalbare veranderstappen, anders is de effectiviteit gering. De cliënt gaat ermee aan de slag. Het is dan soms verstandig om een eetverslag of voedingsapp bij te houden. Hierin tekent de cliënt bijvoorbeeld op wat hij/zij zo over de dag eet. Dat geeft inzicht bijvoorbeeld inzicht in de hoeveelheid vezels of calorieën die hij/zij gebruikt. Of inzicht in het eigen eetgedrag en de valkuilen daarbij.
Veel afvaldiëten zijn erop gericht om zo snel mogelijk gewicht kwijt te raken. Maar leiden vaak uiteindelijk tot stijging in het oude gewicht, het zogenoemde Jojo-effect. Begeleiding van een diëtist richt zich juist op het op lange termijn veranderen van de eetgewoonten zodat je blijvend effect bereikt. Gedragsverandering, want dat is het in de meeste gevallen, is moeilijk. Een steuntje in de rug van de diëtiste helpt je. Bij een 2e consult en verdere vervolgconsulten wordt gekeken naar het resultaat en geëvalueerd hoe alles is gegaan. Is er nog voldoende motivatie? Eventueel bijsturen, aanvullende adviezen en weer aan de slag.
Klarie is lid van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten en het Kwaliteitsregister Paramedici. Bij- en nascholing staan hoog in het vaandel. “Dan blijf je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.” Nijenhuis heeft zich gespecialiseerd in voeding en zorg. “Ik heb altijd de zorg als meest aantrekkelijke vorm van de diëtetiek gevonden en vind dat nog steeds. In 1991 studeerde ik af in Groningen. Werkte eerst als invalkracht en trad een paar jaar later in dienst van Thuiszorg Groningen. In 2013 ben ik een eigen praktijk begonnen. De eerstelijns zorg spreekt me het meeste aan vanwege de hulp kunnen bieden aan diverse groepen cliënten bij het verbeteren van het eetpatroon in de thuissituatie.
Voor de toekomst verwacht ze dat minder vlees eten standaard wordt. Voor groenten en fruit is de richtlijn van het Voedingscentrum: 2 stuks fruit p.p.p.d. en minimaal 250 gram groenten. 95% van de bevolking haalt dat niet. “Het zou mooi zijn als deze voedingsmiddelen goedkoper zouden worden.” Over voeding als medicijn gaan we de komende tijd meer horen. Het aandachtsgebied Voeding is behoorlijk in beweging. Er komt steeds meer geld vrij voor onderzoek en research. Een goede zaak.
Bij klachten schakel altijd een deskundige in. Ga niet zelf experimenteren. Neem indien gewenst contact met haar op:
www.dietistenpraktijknijenhuis.nl
of via de mail : info@dietistenpraktijknijenhuis.nl
of bel : 06 19208582