Tekst Hans van Noort [ hansvannoort@parkstadveendam.nl ]
Zo’n 35 jaar geleden start Doornbosch in Borgercompagnie, als eerste in Groningen, met het kweken van asperges. Eerst op beperkte schaal, een 0,75 ha. Daarna is het telkens uitgebreid tot de huidige omvang van ca. 8 ha. Na een lange reeks van jaren experimenteren met verschillende soorten groenten, maakt de familie Doornbosch de overstap naar deze bijzondere teelt – asperges. Dit seizoensproduct wordt naast de “gewone” teelt van fabrieksaardappelen, suikerbieten, verschillende graansoorten en energiemaïs verbouwd. Het maïs is voor de biogasinstallatie/biovergister. Verder heeft dit akkerbouwbedrijf nog de teelt van aardbeien. De asperges en aardbeien, vers van het land, worden in de eigen boerderijwinkel verkocht. Daar vind je overigens nog meerdere producten zoals: jamsoorten met als specialiteit de eigengemaakte aardbeienjam, verschillende soorten wijn, vruchtensappen, zacht fruit, chutney’s en andere streekproducten.
Wat ook leuk gevonden is, is dat Doornbosch het bedrijf is met de 3 A’s - Asperges, aardbeien en akkerbouw. Het slaat de spijker precies op z’n kop. Wij beperken ons echter tot de asperges.
Doornbosch is een écht familiebedrijf. Opa hield zich o.a. bezig met het kweken van onderstammen voor rozen. Vader startte dus met de asperges en zoon Frank (49 jaar) staat nu aan het roer. Het gehele bedrijf omvat ca. 48 ha, waarvan er 40 bestemd zijn voor de akkerbouw en op de overige grond ruimte biedt voor asperges en aardbeien. Het aspergeseizoen loopt van grofweg 1 april tot de absolute einddatum 24 juni. Om het seizoen wat langer te maken zijn ze bij Doornbosch in 2006 begonnen met de zogenaamde “verwarmde teelt.” Dit houdt in dat door een systeem van warmwaterbuizen de grond verwarmd wordt. Per hectare is daarvoor 8 km aan leidingen nodig! De warmte wordt gewonnen uit de restwarmte van de biogasinstallatie. Deze wordt gevoed door de eigen geteelde energiemaïs. De ideale grondtemperatuur ligt op zo’n 17 °C en de watertemperatuur ± 35 °C. Het leidingensysteem ligt 8 cm onder de planten. Frank Doornbosch vol trots: “We waren de eerste in Nederland met deze manier van telen! Hierdoor hebben we de oogst van de asperges twee tot 4 weken naar voren kunnen halen.”
De aspergeteelt is bijzonder. De planten gaan ongeveer 8 à 10 jaar mee. “We kopen de planten van een kweker en poten die op een stuk land. Het 1e jaar is er géén oogst. Het loof blijft staan om het wortelgestel te laten groeien. Aan het einde van het seizoen maaien we het loof eraf. De teelt is op ruggen, je ziet het weleens als je door Borgercompagnie fietst. De hoogte van de ruggen is afhankelijk van de lengte van de stelen en kan oplopen tot wel 45 cm. Het 2e jaar wordt wél geoogst, maar beperkt. Maximaal 2 weken. De opbrengst ligt dan op 2000 kg/ha. (één ha is een stuk land van 100 x 100 m = 10.000 m²). De planten moeten écht nog volwassen worden. Het 3e jaar wordt er geoogst tot 1 juni en pas het 4e jaar kan er het volledige seizoen geoogst worden. De opbrengst kan oplopen tot 10 ton/ha. Met het verwarmen van de grond, het afdekken met folie, zwarte kant boven of witte kant, kan een beetje gespeeld worden. ”Je moet dus wel degelijk vooruitzien en er komt veel gevoel en vakmanschap bij kijken,” aldus Frank Doornbosch.
Bij Doornbosch hebben ze verschillende rassen asperges. Deze worden uitgezocht, rekening houdend met de stengeldikte, de oogsttijd (vroeg of wat later), de vorm, de productiviteit, de ziekte bestendigheid en de kopsluiting. Dan begint het oogsten. Op de verwarmde grond steken de eerste asperges hun kopje boven de grond medio maart. Langzaam worden dat er steeds meer en wordt 1 x per 2 dagen geoogst – ‘s morgens. Ook in het weekend gaat dit door, want de asperges groeien wel 3 cm per dag! Op veel bedrijven wordt éénmaal per dag geoogst en soms wel tweemaal. Door een ingenieus systeem met wederom de afdekfolie steken ze bij Doornbosch 1x per 2 dagen! Waarom zo vaak vragen we. “Zodra de asperges hun kopje boven de grond uitsteken gaan die verkleuren én dat willen we niet.”
De oogst, het steken van de asperges, is nog immer handwerk en vraagt veel tijd. In veel gevallen kan Frank rekenen op jaarlijks terugkerende “stekers” als schooljeugd, huisvrouwen en –mannen uit de omgeving. In het seizoen staan er wel 30 man/vrouw op de loonlijst! De asperges gaan naar de winkel, waar ze onmiddellijk worden gekoeld in water van 4 °C, zodat de warmte eruit is. Dan volgt het machinaal sorteren op kleur, dikte, vorm, rechtheid, lengte, beschadigingen, vuil, holle stengel e.d. Deze hypermoderne sorteermachine maakt van iedere asperge 6 foto’s en gaat dan aan het sorteren. Ze komen dan in kistjes bestemd voor de verkoop. Er zijn verschillende klassen zoals klasse 1 en klasse 2 en extra wit, wit en violet. Veel van de asperges volgen hun weg nog langs een schilmachine. Resultaat: een prachtige asperge die zo de pan in kan (90% verlaat geschild de boerderijwinkel).
De klanten komen uit de gehele omgeving hier hun asperges kopen. Die klanten zijn particulieren 50%, horeca 20% en de rest, 30%, gaat naar de veiling. Deze veiling is in Breda! Daar koopt o.a. Poiesz supermarktketen onze asperges.
De asperge staat bekend als een duur product. Maar wat is duur? Als je ziet hoeveel werk erin gaat zitten én dat je rekening moet houden met jaren zonder oogst dan is duur relatief. We eten in Nederland per jaar ongeveer 780 gram asperges p.p. Bij onze Oosterburen ligt dit vele malen hoger.
Asperges zijn bijna met van alles te combineren. Klassiek met hardgekookte eieren, ham en sauce Hollandaise. Maar ook met zalm, met andere vis of vleessoorten. Het is een delicatesse én aan te bevelen. Mogelijkheden onbegrensd voor iedere (amateur)kok.
De boerderijwinkel van Doornbosch is in het aardbeien-/aspergeseizoen veel geopend, maar lang niet altijd. Kijk even op facebook of bel even. Bezoekje aan de boerderijwinkel is zeker de moeite waard. En…. de aardbeien zijn eveneens vurrukkuluk.
Doornbosch
Borgercompagnie 189 / 191 onder aan de afslag kruising Borgercompagnie/Veendammerweg.
06-29506036 / 0598-612816.