Dit is het eerste deel uit een verhalenreeks over de geschiedenis van de drogisterij van Johan en Siem Eekhof en hun gezin. Elke zondag zal er een nieuw deel in deze rubriek verschijnen over de oudste drogisterij van Veendam.
EIGENHEID - Al 91 jaar is aan het Beneden Oosterdiep op de hoek van de Jacob Bruggemalaan drogisterij Eekhof gevestigd. In 1923 waren Johan zijn ouders Hendrik Jans Eekhof en Johanna Eekhof-Wieringa in de Nieuwe Laan (het huidige Jacob Bruggemalaan) een klein winkeltje begonnen. Het stond schuin aan de overkant van de huidige drogisterij dat in 1925 nieuw werd gebouwd. In 1958, 33 jaar later, had Johan Eekhof en zijn vrouw Siem Eekhof-Siekman de drogisterij van zijn ouders overgenomen.
Het interieur van de winkel heeft al die jaren zijn eigen authentieke karakter behouden waarin de klant zich jaren terug waant. Het karakteristieke winkelpand valt zeker op, maar doet dat niet door deze uitstraling alleen. Beroemd, en vaak ook spraakmakend, zijn de eigengemaakte reclameborden van een van de bekendste middenstanders in Veendam. Johan Eekhof schrijft in niet te missen teksten zijn reclameboodschappen op rijm. Het zijn eigenzinnige teksten, en vaak met een humoristische kwinkslag. Ze zijn nog steeds het onmiskenbaar wervende handelsmerk van Eekhof.
Het pand staat al een hele tijd te koop. Johan en Siem vinden het na zoveel jaren zo langzamerhand wel welletjes geworden om te gaan stoppen. Wij mogen een terugblik geven op die veelbewogen jaren met de prachtige verhalen.
Drogist en schilder
Johan zijn ouders waren allebei geboren Veendammers en ook allebei kinderen uit een ondernemersfamilie. Moeder Johanna was een zuster van Hendrik Wieringa, de oprichter van Wieringa Knappertjes in Wildervank. Vader Hendrik had aan de Nieuwe Laan, schuin tegenover de huidige drogisterij, samen met neef Wilto al een autospuiterij inrichting in bedrijf. Nu is op die plek een doorgang naar Autorama. Moeder Johanna begon in dat vorige pand een drogisterij, met tevens verf en behang. Het was het begin van drogisterij Eekhof, dat in 1925 in een nieuw huis met winkel huidige plek werd voortgezet. Omdat zijn moeder ook graag wat wilde blijven doen was zij mee gaan helpen in de winkel. Vader was aan de overkant blijven schilderen in de zaak dat zijn andere zoon Jacob had overgenomen.
Het geheim van het kwartje
Bij Johan zijn ouders thuis waren ze met drie kinderen. Het was niet altijd gemakkelijk om ze in ’t gareel te houden, maar het was luisteren naar wat moeder zei. Zij was een schat van een mens, maar achter de deur stond een rol behang als “mepper”. Zijn vader liet wat meer toe, maar naar moeder luisterde ook hij wel. Vader rookte graag een pijpje. Moeder speelde regelmatig met de kinderen een raadspelletje met drie bekers en een kwartje. De bekers werden verschoven en de drie kinderen, Harm Jan, Jacob en Johan moesten dan raden waar het kwartje was gebleven. Vader deed zelf niet mee. Maar tegen de oudste broer had hij een keer gezegd dat hij naar hem moest kijken. De pijp draaide telkens in de richting waar het kwartje lag, naar links, naar rechts en in het midden. De oudste had het steeds goed, en de anderen steeds verkeerd. Later werd het geheim verteld.
Johan zijn ouders hadden nooit op de kinderen bezuinigd, maar kwamen altijd op de eerste plaats. Dat heeft hij ook voor zijn kinderen van zijn ouders overgenomen.
Veur de klazze of achter de toonbank
In 1961 is Johan met Siem getrouwd. De drogisterij van Jacob en Siem Eekhof bestaat inmiddels 91 jaar. Waarvan Johan al 58 jaar achter de toonbank staat. Aan de inrichting is door al die jaren heen niet veel veranderd.
Eigenlijk is Johan van origine onderwijzer. Voor zijn opleiding heeft hij vier jaar op de christelijke kweekschool voor onderwijzers in Doetinchem gezeten. En was in die periode drie jaar in de kost bij een jong gezin van de conciërge van de school. Hij kwam alleen thuis tijdens Pinksteren, Pasen, de “grote vakantie” en “mit de kerstdaog’n”. Zijn diploma heeft Johan in 1953 gehaald, en was hij klaar voor meester. Hij heeft nog wel drie jaar in dienst gezeten, maar Johan vond het “ain schiere tied”. Bij een antitankgeschut was hij de commandant over zes jongens. Na zijn dienstperiode was Johan drie jaar onderwijzer op een Protestants lagere school in Limburg.
Het was eigenlijk ook niet de bedoeling dat Johan de drogisterij van zijn ouders zou overnemen. Dat was eigenlijk voorbestemd voor zijn broer Harm Jan. Maar die was voor stage naar het Westen gegaan, en had daar een meisje getroffen waar hij mee wilde trouwen. Eigenlijk wilde ook Johan niet weer terug komen, het liefst stond hij “veur de klazze”. Maar tegen Pasen was hij weer thuis en stond weer in de winkel achter de toonbank. Zijn vader had hem al gevraagd, “hestoe d’r gain belang bie”? Na een week had hij tegen zijn vader gezegd dat hij de zaak over ging nemen, en werd Johan zelf drogist.
Siem Siekman werkte toentertijd al 2 jaar in de drogisterij. “Ik heb met de winkel haar ook overgenomen”, verteld Johan lachend. Zij woonde met haar ouders Ebel en Annechien Siekman maar honderd meter van de drogisterij vandaan. Siem haar vader Ebel was koperslager bij de firma Haan in Hoogezand dat op de scheepswerven opdrachten uitvoerde. Koperslagen is een oud ambacht om platen koper en andere zachte metalen te bewerken. Na een verbouwing van de winkel hebben Johan en Siem in 1961 als getrouwd stel de zaak voortgezet. De woning ernaast was er later bijgetrokken.
Het echtpaar Eekhof is nog een van de laatste kleine zelfstandigen. Eekhof is de oudste drogisterij van Veendam, Johan denkt zelfs van de provincie Groningen. “Het groeit ook zo”, verteld hij. “Je neemt het over van je ouders. Het loopt maar door, en het loopt maar door. Maar dan komt er een Gamma, een Praxis, Welkoop, de Kruidvat en een Trekpleister. En dan wordt je als kleine zelfstandige door al deze zaken steeds meer verdrongen”. Zij hanteren het “één plus één” concept”. Als lokkertjes voor het verkopen van hun eigen waar, dat vindt Johan geen eerlijke handel drijven. Voor henzelf is het natuurlijk wel gunstig, maar een kleine drogist kan daar nooit tegenin bolwerken. Eekhof hekelde de branchevervuiling. Hij heeft drie jaar voor drogist moeten studeren op het gebied van sommige geneesmiddelen. Nu wordt het overal neergezet, zoals de paracetamol, zelfs bij de pompstations. Johan vindt dat minister Schippers het gebruik van de veiligheid van de geneesmiddelen uit het oog heeft verloren. De farmaceutische groothandel heeft enorm veel macht, en Eekhof denkt dat mevrouw Schippers daar aan toegeeft.
De vier poten
De verf en behang heeft was al weggedaan, omdat hij de zware rollen niet meer in de vakken kon krijgen. Ook daarvoor is Johan gediplomeerd om het te verkopen. De drogisterij is alleen overgebleven, met nog een paar aanverwante artikelen. Deze aanverwante artikelen worden ook nog afgenomen. Formaline werd veel verkocht, maar vier jaar geleden werd dat verboden. Het werd gebruikt tegen groene aanslag op bestrating, en tegen onkruid, algen en mos. Rattenkruid en Roundup zijn per januari verboden. Van een stoel met 4 poten was er al een afgezaagd. Nu is ook de tweede poot nog weg. Alles is scheef komen te hangen en is de lol er eigenlijk wel af. In vier jaar tijd is er veel afgenomen.
Maar op wat vroeger zo leuk was teert hij nog steeds. Het is niet alleen de handel. Hij mag ook heel graag met de mensen praten.
Tegen kalknagels en fatale druppel
Johan Eekhof heeft ook om zijn vele slogans veel bekendheid gekregen. Hij schreef ze op borden en plaatste deze rondom de winkel. Met de slogans geeft hij aan een middel in huis te hebben voor veel ongemakken en ongerief. Zijn teksten zijn kenmerkend voor zijn humor en voor de dikke vette knipoog erin. Johan bracht een kleine bloemlezing van zijn teksten. “Een kalknagel op je teen ontsiert je been”. Tegen de ontsiering is een middel voorhanden. “Snurkers opgelet, gun uw vrouw behalve pret, ook rust in bed”. Deze slogan heeft zeer wervend gewerkt. Het bord heeft er lang gestaan. Na het weghalen werd er niet veel meer tegen snurken verkocht, de wervende werking was bewezen. Ook bracht hij met teksten mensen aan het denken. “Wij verkopen geen vuurwerk, maar wel verbandmiddelen”. Met “Wespen, wij halen u uit de nesten” werd een geschikt middel aangeprezen.
Taboe doorbrekend
Zijn meest spraakmakende teksten betrof de reclame voor het merk Durex. Drogisterij Eekhof was taboedoorbrekend. Als een van de eersten hadden zij een condoomautomaat aan de muur. “Tussen kruis en kruis voelt Durex zich prima thuis”. Er zijn ook wel eens borden gestolen. De slogan, “Meisjes denk om de fatale druppel, jongens rol een Durex om je knuppel” is inmiddels van 16 jaar geleden, en de meest bekende. Eigenlijk duidde Eekhof daarmee op de vakantiegevaren. Er was wel eerst overleg of het wel geplaatst kon worden, en of het niet te schunnig was. Van klanten zijn er veel reacties op geweest. Maar geen negatieve, ze vroegen juist wanneer er weer een nieuwe kwam.
Vroeger was de verkoop met schroom en besmuikt, dankzij de borden met de spreuken kwamen ze er gewoon voor naar binnen. Op een avond was er een auto gestopt waar een jongeman in pyjama uitstapte. Hij rende naar de automaat, trok er een pakje uit, en rende weer naar de wagen terug. Vermoedelijk wilde hij zijn vriendin niet laten afkoelen. Johan en Siem kunnen er nog steeds om lachen.
SBS6 was getipt dat er in Veendam een drogist is met zulke mooie borden. Voor het programma Hart van Nederland waren ze op pad gegaan. De tekst op het bord tegen de “vakantiegevaren” was zojuist weggeveegd, maar voor de opnamen was op verzoek er zo weer een nieuwe gemaakt.
Varkensgras en klitwortel
Johan Eekhof zit nog vol humor. Tijdens het interview voor ParkstadVeendam werd hij gebeld door een mevrouw die vroeg of hij antiekwas heeft. “Ja”, zei Eekhof, “het ligt in het donker”. “Ook dat nog”, antwoordde de mevrouw. Het was dus precies goed, en ze had het diezelfde middag nog opgehaald. “Er komen vaker klanten om iets te halen dat ze elders niet konden vinden”, verteld Johan. “Dan denken ze aan Eekhof, die zou het nog kunnen hebben”. Maar wat Eekhof zo jammer vindt is dat ze ook de andere artikelen bij hem hadden kunnen kopen.
Oudste dochter Agnes heeft in het verleden vaak achter de toonbank gestaan. Vaak vragen klanten naar bijzondere middelen. Zo ook een meneer die naar Varkensgras vroeg. Het is al lang niet meer in de handel, en Johan weet “waarachtig” niet meer waar het voor diende. En Agnes dacht, dit is vast Bananasplit. Ze vroeg aan de klant, “als u dit zou vragen aan mijn vader, waar zou het dan staan”. De klant antwoordde, “onder de toonbank, en dan moet je even door de knieën”. Agnes dacht vol ongeloof, nu krijgen we het hoor. De meneer vertelde dat het in een bruin zakje zit. Agnes vond het niet meteen, en ze verontschuldigde zich met dat ze hier nog nooit van had gehoord. Maar het bleek er wel degelijk te zijn, het is een soort kruid met de naam Isola. Ze heeft er enorm om moeten lachen. De meneer vroeg ook nog om waterglas. Dat ook bij Eekhof te verkrijgen is. Bij de Kruidvat is het zeker niet te vinden. Het is een vloeibare substantie dat gebruikt wordt voor het inleggen van eieren in een kist, het is een oude manier van conserveren. De eieren worden ermee afgesloten. Voor al deze bijzondere artikelen is bij Eekhof informatie in te winnen. Op dezelfde dag nog was er een klant de winkel ingelopen die om klitwortel op alcoholbasis vroeg. Dochter Agnes vroeg weer waar het voor gebruikt wordt. Het is haarlotion waarin distelachtige stekelbollen zijn verwerkt tegen haaruitval en tegen roos.
Reis in het verleden
Doordeweeks komen er nog zo’n 40 tot 50 klanten in de winkel. Meestal zijn het oudere klanten. Kort geleden was een oud- Veendamse op leeftijd met haar dochter en schoonzoon in de winkel op bezoek. Ze hadden gedacht dat de oude drogisterij er niet meer zou zijn, maar wilden toch graag even kijken of de oude winkel er nog stond. Tot hun verrassing zagen ze dat de winkel zelfs nog open is. Allerlei herinneringen werden weer opgehaald.
Op de Facebooksite Oud Veendam werden ook herinneringen over de drogisterij opgehaald. De winkel werd een begrip in Veendam genoemd, “en dat het nog steeds bestaat...”. Ook de dropjes op de toonbank werd genoemd. Het uitdelen aan de klanten is nog steeds een traditie. Tussen de middag was het met de schoolgaande kinderen uit de Havenbuurt spitsuur. Ze kwamen zoethout halen en masséblokken. Voor 50 cent kon er snoep worden gekocht. De winkel stond vol met kinderen, nog tot in de jaren 70. Die tijden zijn voorbij. Vroeger was het met Sint Maarten lopen ook druk, maar tegenwoordig wordt zelfs met Sint Maarten de winkel voorbij gelopen.
Ouderwetse service
Johan en Siem hebben twee dochters. Agnes is de oudste, en José de jongste. Beiden hebben ze elk twee dochters. “We hebben twee prachtige dochters en vier magnifieke kleindochters”, verteld Eekhof trots. Wanneer er een klant in de winkel kwam was kleindochter Simone als zevenjarig kind wel eens eerder bij de toonband dan haar opa. Vader Eekhof keek om de hoek om toe te zien of het wel goed ging. Simone vroeg netjes, “mag ik u helpen meneer?” “Kun jij me helpen?”, vroeg de klant. “Jawel, zegt u maar wat u wilt hebben”. De klant wilde een Finimal. Simone zei, “als u mij even optilt kan ik het zo voor u pakken”. Het echtpaar Eekhof lacht er hartelijk om.
Johan en Siem zijn nu ook heel blij met haar. Simone staat regelmatig bij opa en oma in de winkel. Omdat Johan het ouder worden is gaan merken, en vanwege gezondheid van zijn vrouw. Hij heeft met elkaar 61 jaar achter de toonbank gestaan, en vindt het nu ook wel tijd om zo langzamerhand met de winkel te stoppen. De honderd jaar van de drogisterij had Johan nog wel vol willen maken. Maar daar wil hij van afzien. “Je moet ook niet meer met deze soort eenmanszaken beginnen. Ze bestaan nog per gratie Gods”, verteld Eekhof.
Volgende week zondag deel 2 uit de verhalenreeks over de drogisterijfamilie Eekhof.
