ParkstadVeendam.nl

PEILING -  Zoals het er nu voor staat hebben de raden van Pekela, Stadskanaal en Veendam hun blik gericht op een gemeentelijke herindeling. Dat betekent dat de gemeente Veendam mogelijk samen gaat met beide gemeentes wat resulteert in een 'super gemeente' in onze regio van ca. 70.000 inwoners. Maar wat willen de Veendammers? De raden zijn akkoord gegaan met een 'voorverkenning' en hebben daar geld beschikbaar voor gesteld.
De vraag blijft...... Wat vinden en willen de inwoners van Veendam?'

• Naar de peiling

Goed bezet Master, 4, 6 en 8 toernooi SV Meteoor 2016

BADMINTON - In het weekend van 7 en 8 mei wordt alweer het 48e SV Meteoor toernooi gespeeld. Met maar liefst 282 deelnemers verspreid over de vier klassen weer een goed bezet toernooi. Na de terugloop vorig jaar nu dan toch weer een stijgende lijn qua aantal inschrijvingen en daarmee is het evenement in Veendam waarschijnlijk ook weer het grootste senioren badminton toernooi van Nederland.

In het mannenenkel komt Nick Fransman helaas zijn titel niet verdedigen wegens toch niet de minste badmintonverplichtingen, de competitiewedstrijd om het kampioenschap van Duitsland. Favoriet om hem op te volgen is de als eerste geplaatste Mark Caljouw. Maar Jerry Natenstedt, dit jaar als 2e geplaatst en ook de rest van de geplaatste spelers Jim Middelburg, Leon Nottelman, Joran Kweekel, Michiel Kruijt, Ralph Starren en Brent Maarsingh zullen hun uiterste best doen om de titel te pakken.

Ook in het vrouwenenkel ontbreekt de titelverdedigster, Manon Sibbald is tijdens het toernooi op stage in Indonesië, daarom is dit jaar Tamara van der Hoeven de te kloppen vrouw. Dorien Lups, die in 2014 en 2015 ook steeds de finale wist te bereiken maar beide keren het onderspit moest delven,zal er ongetwijfeld extra op gebrand zijn om dit jaar op die hoogste plek op het ereschavot te eindigen en het Tamara niet makkelijk gaan maken. Maar wie weet zorgen in Veendam de 3e en 4e geplaatste Ieva Pope of Xandra Stelling al eerder voor een verassing in het vrouwenschema.

In het mannendubbel zijn Jim Middelburg / Russel Muns en Mark Caljouw / Robin Tabeling de nummer 1 en 2 geplaatsten maar met Michiel Kruijt / Leon Nottelmans moet zeker ook rekening worden gehouden. Bij de vrouwen zou volgens de plaatsingslijst de finale gaan tussen de koppels Imke van der Aar / Myke Halkema (1) en Tamara van der Hoeven / Dorien Lups (2). Maar de koppels Lisa Bomers / Ieva Pope (3) en Gita Djajawasito / Veerle Wijers (4) zullen zich niet zo maar gewonnen geven onderweg naar het prijzengeld..

Het in de eredivisie ongeslagen koppel Jim Middelburg / Myke Halkema worden als winnaars van het gemengddubbel getipt. Zij zullen zich dan wel eerst van het koppel Leon Nottelman / Gita Djajawasito (4) moeten ontdoen en in de finale naar verwachting moeten afrekenen met het koppel Robin Tabeling / Rosalie Teuben (2). In die helft van het schema zullen Michiel Kruijt / Imke van der Aar (3) zich ook niet zomaar gewonnen geven dus ook in dit onderdeel verwachten we spectaculaire halve finales en finales op de zondag in de Parkstadhal.

Het SV Meteoor toernooi is het voorlaatste toernooi van het Carlton Master Circuit 2016. Als onderdeel van het circuit is de organisatie op allerlei vlakken aan het kijken hoe het toernooi te blijven verbeteren – een verhoging van het prijzengeld voor de Master klasse is daar dit jaar één van de zichtbare resultaten van. Naast de Masterklasse zijn ook in de andere categorieën pittige wedstrijden te verwachten met deelnemers uit binnen- en buitenland. Ook zij zullen strijden om een deel van de goed gevulde prijzenpot van ruim € 4.000,= mee naar huis te nemen.

De volledige loting en speeltijden (zaterdag 8.00-20.30 uur, zondag 9.30-17.30 uur) staan inmiddels  op toernooi.nl. Tijdens het toernooi zullen de uitslagen regelmatig op toernooi.nl worden gepubliceerd.

Het toernooi zal worden gespeeld in het Indoorcentrum Veendam, Jan Salwaplein 1, 9641 LN te Veendam. De finales staan gepland op zondag 8 mei vanaf 13:00 uur en zijn net als de andere wedstrijden kosteloos te bekijken. Kortom de gelegenheid om topbadminton te zien in Veendam.

Tekst Hans van Noort
Foto's Henk Gibcus

Ieder jaar wordt vanuit onze gemeente op of rond 4 mei een stille tocht gehouden in Ommelanderwijk. Bij die gelegenheid staan we stil bij de gevallenen in de 2e wereldoorlog en de vernietiging van onze Joodse landgenoten in de Duitse concentratiekampen. Een mooie en stijlvolle gebeurtenis waarbij tientallen - jong en oud – acte de présence geven en in lange stoet vanuit het centrum richting de Joodse begraafplaats aan de Sluisweg lopen. Op de begraafplaats verzamelen de deelnemers zich rondom het oorlogsmonument. De kinderen van de basisschool, hoogste klassen, dragen ook hun steentje bij door bijvoorbeeld een gedicht voor te lezen. Iemand van de Joodse gemeenschap Groningen houdt een toespraak en om exact 20.00 uur wordt twee minuten stilte in acht genomen. Een traditie die beslist niet verloren mag gaan. Na deze korte plechtigheid wandelt iedereen weer rustig terug. Maar… er is meer.

Begraafplaats Veendam
De Joodse begraafplaats van Veendam stamt uit 1741. Dit jaar is het dus 275 jaar geleden dat deze is gesticht. In die lange reeks van jaren zijn honderden Joodse medeburgers bijgezet en vinden hier hun laatste rustplaats. In de beginperiode plaatsten nabestaanden vermoedelijk een houten herinneringsteken bij het graf van een dierbare. Deze hebben helaas de tand des tijds niet doorstaan en zijn verdwenen. Al snel ging men over op steen, hiervan staan er nog ruim 300 op deze begraafplaats. Niet bij ieder graf is een grafzerk geplaatst!
Op het oudste gedeelte van het hof staan nog zes grafstenen, de oudste steen dateert uit 1802. Ja, het oudste gedeelte, want in 1779 volgde de eerste uitbreiding. In 1902 een tweede. Het zegt iets over de toename van de Joodse gemeenschap in Veendam, Wildervank, Muntendam en Meeden. Vanaf de weg is het ‘t achterste deel – het oudste dus, een driehoekig stuk grond. Het linker deel is de 1e uitbreiding.
De teksten op de zerken (Matseiwoth) staan veelal in het Hebreeuws, soms op de achterzijde de Nederlandse vertaling. De geboorte- en de overlijdensdatum zijn in de Joodse jaartelling gehouwen – en die begint bij de schepping zoals die in het Oude Testament (Tenach) beschreven is. Zo is bijvoorbeeld mevrouw Martha Klein – Sanders overleden op 11 Tisjrie 5642 hetgeen overeenkomt met onze jaartelling 4 oktober 1881. Op een andere grafsteen staat dat Eva Pels op 17 Tammoez 5668 dit staat voor 16 juli 1908 is overleden.
Begin jaren ’80 van de vorige eeuw zijn alle gedenkstenen genummerd en gefotografeerd, indien nodig zowel de voor- als achterzijde (vertaling op de achterkant). Ook zijn de opschriften allemaal vertaald vanuit het Hebreeuws. Op deze manier is alles voor het nageslacht vastgelegd en gearchiveerd.

Begraafplaatsen hebben een bijzondere plaats in het Joodse geloofsleven.  Met regelmaat bezoekt men de graven van de overledenen familieleden en andere dierbaren, om het z.g.n Kaddisj te zeggen . De graven mogen niet worden geruimd omdat  men gelooft in de komst van de Messias en de wederopstanding .

Naast Veendam vind je in onze provincie nog 24 andere Joodse begraafplaatsen. Hier in het Oost Groningse nog in Bellingwolde, Bourtange (+ synagoge die te bezichtigen is), De Maten, Hebrecht, Nieuwe Schans, Pekela (uit 1683!), Stadskanaal, Ter Apel, Ter Borg, Winschoten en Zuidbroek.

Symbolen en versieringen
Naast de naam plus geboorte- en overlijdensdatum prijken op verschillende grafstenen symbolen en versieringen. Zo komen we tegen op de stenen:

• Open gevouwen handen symboliseren zegening;
• Bloemmotief symbool van de ziel;
• Davidsster nationaal Joods symbool;
• Besnijdenis gereedschap symboliseert dat de overledene mohel of besnijdenis uitvoerde;
• Kroon is de kroon van de Tora. De overledene was een geleerde;
• Slang die in eigen staart bijt is het symbool voor de oneindigheid.

Er is op sommige zerken erg veel aandacht besteed aan deze versieringen. Vermoedelijk kon men het zich veroorloven zo iets fraais in steen te laten beitelen. Het zegt iets over de welstand van de overledene en zijn/haar familie.

Woning
Op de laatste uitbreiding staat een opzichterswoning. Deze is gebouwd in 1928 en komt in plaats van het oude lijkenhuisje dat uit 1875 stamde. Van buitenaf lijkt dat de woning is voorzien van een garage, doch dit is het reinigingslokaal. In het reinigingslokaal of metaheerhuisje vindt de rituele reiniging van de overledene plaats. Ook dient het als een soort kapel, waar men de grafrede en gebeden uitspreekt alvorens tot de daadwerkelijke teraardebestelling over gaat. Boven de deur staat in het Hebreeuws: “Klein en groot is daar gelijk, en de slaaf is vrij van zijn heer.” De bewoner van het huis met reinigingsruimte kon tevens dagelijks toezicht houden op de begraafplaats .

Regels
Het Nederlands Israëlisch Kerkgenootschap (NIK) geeft een aantal regel aan voor bezoekers van Joodse begraafplaatsen. Joodse begraafplaatsen hebben eenzelfde heiligheid als de synagoge. Naast het normale respect dat iedereen behoort te hebben op iedere begraafplaats zijn er ook typisch Joodse regels, bijvoorbeeld:      

• Mannen dienen een hoofddeksel te dragen;  (een voorschrift uit de Talmoed)
• Op de Sabbat en de Joodse feestdagen is de begraafplaats gesloten en niet toegankelijk, dus liever dan niet betreden
• Bij de herdenking van 4 mei reikt iemand van de Joodse gemeenschap dan ook keppeltjes uit aan de jongens en mannen, die geen hoofddeksel dragen

Oorlogsmonument
Ter nagedachtenis aan de weggevoerde en omgebrachte Joodse medeburgers is een monument opgericht en wel in 1951. Hierop staat de volgende tekst:
“Dit monument wil zijn een eeuwigdurende herinnering aan
De leden der Joodse Gemeente te Veendam-Wildervank-
Muntendam die door de vijand zijn gedeporteerd en die
Niet zijn teruggekeerd”
Het is gemaakt door fa. De Weijs te Wildervank. Het zijn twee grote granieten stenen, één liggend (grijs Noors labrador graniet), één staand (zwart graniet uit Zweden) met een Davidsster en bovengenoemde tekst in het Hebreeuws en Nederlands.

5776
We schrijven 2016. Voor het herstel van een aantal Joodse begraafplaatsen heeft de provincie geld uitgetrokken. Helaas is bedrag niet toereikend. Er moeten nog de nodige euro’s gevonden worden om definitief aan de slag te kunnen gaan. Na een bezoek aan Sluisweg 92 is de noodzaak ervan duidelijk. Er is zeker groot achterstallig onderhoud. De Joodse gemeenschap mag en kan er niet alleen voor op draaien, gezien alles wat er is gepasseerd! Hebben we niet een gezamenlijke plicht in deze???

Bronnen:
Internetsites van NIK en Groninger Archieven;
De Joodse begraafplaatsen in de provincie Groningen van Han Lettinck ISBN 978 5294 472 2;
De Joodse Gemeenschap van Veendam- Wildervank, Muntendam en Meeden van drs. R.C. Hage en mr. J.H. de Vey Mestdagh e.a. ISBN 90-800057-1-1.

EERBETOON - Vrijdagmiddag is op het Museumplein het startsein gegeven voor de Nationale Viering van de Bevrijding. Het startsein vond voor het Veenkoloniaal Museum en vanBeresteyn plaats. Elk jaar wordt de nationale viering in een andere provincie ingeluid, dit jaar viel de eer aan Groningen. In de provincie zijn diverse activiteiten gaande in het kader van de bevrijding. Waaronder Thanks.

Thanks is vooral een eerbetoon aan de Poolse bevrijders. Op het Museumplein staat een symbolische tank van plexiglas om het verhaal van de Poolse, en ook van de Canadese, bevrijders levend te houden. Door het kijken in de 3 lopen van de tank zijn korte films te zien waarmee de kijker als het ware wordt meegevoerd met de bevrijders. Daarnaast is er in de foyer van vanBeresteyn een expositie te zien over het verzet in de provincie. Dat in samenwerking is ontwikkeld met Verhalen van Groningen en met de Stichting Oorlogs- en Verzetcentrum Groningen.

Voor uw en onze vrijheid
Anastasia van der Werff-Podgórski was uitgenodigd om tijdens de opening te vertellen over haar persoonlijke link met de Poolse bevrijders. Haar vader Dominik Podgórski was een Poolse oud-strijder en een van de bevrijders van Nederland. Hij was verkenner van de Eerste Poolse Pantserdivisie, en onder leiding van generaal Maczek in Ter Apel de grens overgekomen. Daar moest hij voor generaal Maczek onderdak gaan zoeken. Tegenover de apotheek stond een woning waar Maczek zijn intrede kon nemen. Daar ontmoette Dominik Podgórski een Nederlandse vrouw. Na de oorlog was Podgórski naar Nederland teruggekeerd en met haar getrouwd. Anastasia haar ouders waren in Stadskanaal gaan wonen, waar haar vader een bekend automobielbedrijf had.

Een tweede persoonlijke link van Anastasia van der Werff is het meedragen van de erfenis van haar vader. Deze erfenis hield in hoe hij iets voor zijn Poolse wapenbroeders kon betekenen. Onder andere heeft hij dat vervuld in de gestalte van een monument, dat met behulp van de bevolking, de gemeente, en met allerlei instanties tot stand gekomen is. Daarnaast zijn de Poolse bevrijders geëerd door het geven van hun namen aan straten en pleinen. Anastasia haar vader was de initiatiefnemer, samen met mensen uit de plaatselijke bevolking. Voor Dominik Podgórski was dit hartverwarmend.

dziękujemy
Op een vraag aan Anastasia legde ze uit waarom het eren van de Poolse bevrijders zo belangrijk is. Ze hebben een tomeloze inzet betoond voor de bevrijding van Nederland. Het is uit waardering en respect voor hen, en hun gevallenen die gebleven zijn op het veld van eer. De lijfspreuk van de Polen was; Voor uw en onze vrijheid. Voor de Poolse bevrijders was vanwege het Russische regiem terugkeer naar hun eigen vaderland niet mogelijk. Er werd haar ook gevraagd wat haar vader gezegd zou hebben als hij de plexiglazen tank zou zien. Anastasia is er van overtuigd dat haar vader gezegd zou hebben, het is een stilte die spreekt. Dat in plaats van daverend geluid makend deze tank er nu staat om rustig te kunnen zijn met een educatief programma. Dominik Podgórski zou ook zijn waardering hebben uitgesproken voor de organisatie.

Compliment
Na het startsein werd in het Veenkoloniaal Museum de prijsvraag ‘Compliment voor een Oorlogsmonument’ afgerond. De prijs was op initiatief van de Provincie Groningen, het Nationaal Comité 4 en 5 mei en de Verhalen van Groningen georganiseerd in aanloop naar de nationale viering van de bevrijding op 5 mei in Groningen.

Vijf oorlogsmonumenten in de provincie waren genomineerd. Onlosmakelijk Verbonden in Uithuizen, Monument 1940-1945 in 't Zand, Monument 'Aduard herdenkt zijn gevallenden', het Bevrijdingsbos Groningen, en Het Joodsmonument bij Groot Bronswijk in Wagenborgen. Anne Koopmans van het Joodsmonument mocht van CdK René Paas het Compliment in ontvangt nemen. Vergezeld met een cheque van € 1000,- voor het organiseren van een activiteit rond het monument.

Het monument is gewijd aan joodse vrouwen die in de psychiatrische inrichting verbleven. Omdat er van Groot Bronswijk zo weinig overgebleven is vond de jury het mooi om de verhalen levend weten te houden juist op een plek waar dat nog zo weinig zichtbaar is. Hoewel er eigenlijk geen sprake van een winnaar is, want ieder monument is in zijn soort belangrijk om de verhalen. De bedoeling is om via de monumenten de verhalen in de belangstelling te houden. Van alle genomineerden zijn filmische portretjes gemaakt die het aankomende week op RTV Noord te zien zullen zijn. In de regionale bladen gaat een interview verschijnen.

In het Veenkoloniaal Museum is een expositie te zien van propaganda affiches uit de Tweede Wereldoorlog. De expositie is tot 16 mei te bezichtigen.

CENTRUM - Zaterdag 7 mei is het weer de eerste zaterdag in mei en dat betekent de Bloemen- en Tuinmarkt in het centrum van Veendam. Een groot en gevarieerd aanbod van de grootste kwekers uit het gehele land vindt u op diverse locaties in centrum Veendam.

Ruim 1000 m2 met perkplantjes, struiken, bloemen, gereedschappen, bloembollen, vetplanten, en vele andere tuinartikelen geeft de garantie dat er voor ieder wat te halen is op deze mooie Bloemenen Tuinmarkt.

Gelijktijdig met de Bloemen- en Tuinmarkt wordt er vanaf 12.00 een skeelermarathon georganiseerd rondom het Hertenkamp. De Stichting Sportpromotie Veendam heeft, na het succes van het NK s keeleren enkele jaren terug, gemeend deze mooie sport nogmaals naar Veendam te halen. Zoals u kunt lezen bevestigd het gezellige centrum van Veendam haar naam als evenementencentrum wederom met een mooie combinatie van twee activiteiten. 

Wij heten jullie van harte welkom en zien jullie graag in het centrum van Veendam.