Zoutproducent Nedmag mag onder het huidige winningsplan geen nieuwe putten boren en nieuwe cavernes maken bij Veendam omdat er voorspeld wordt dat de maximale bodemdaling wordt overschreden. Als gevolg van een incident in april vindt er versnelde bodemdaling plaats waardoor de verwachting is dat die bodemdaling groter wordt dan in het geldende winningsplan is toegestaan. Daarmee kan er geen extra zout meer gewonnen worden. Niet uit het grote cavernestelsel, niet uit de andere putten en niet op de geplande locatie van de putten VE-5 en VE-6. Als Nedmag deze putten toch wil boren dan is daarvoor een nieuw en goedgekeurd winningsplan nodig. Dat staat in het advies van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) van 13 juli 2018 als antwoord op een vraag om advies van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Incident
Bij de zoutwinning door Nedmag in Veendam is in een caverne in de diepe ondergrond op 20 april 2018 een scheur ontstaan in het dak van een groot cavernecluster. Daarbij is pekel en mogelijk ook diesel door het cavernedak gelekt naar de bovenliggende grondlagen. Nedmag heeft beheersmaatregelen voorgesteld en genomen om het lekken te stoppen. Door de druk in het cavernestelsel te verlagen wordt zoveel als mogelijk voorkomen dat de pekel verder weglekt. Deze drukverlaging wordt bereikt door wel pekel uit de caverne te halen, maar geen nieuw water omlaag te pompen. Het gevolg van de drukverlaging is dat de caverne zich gaat vullen met het omliggende zout en dat leidt tot – in dit geval versnelde – bodemdaling aan de oppervlakte.
Bodemdaling
De maximaal toegestane bodemdaling in het huidige winningsplan voor de locaties waar de putten VE-5 en VE-6 gepland zijn, bedraagt 7 cm. Naar verwachting wordt met het leegpompen van het grote cavernestelsel daar een bodemdaling van 10 cm bereikt, zo geeft Nedmag aan in een memo van 7 juni. Op basis van die voorspelling vindt SodM dat er daarom geen ruimte meer is om enige zoutwinning toe te staan. Daarmee moet er ook anders gekeken worden naar het besluit van SodM van 3 mei jl op het handhavingsverzoek van de gemeente Midden-Groningen toen de informatie over de te verwachten bodemdaling naar aanleiding van het incident van 20 april er nog niet was.: ‘Het eerder boren van deze putten is het nemen van een voorschot op een winningsplan dat er nog niet is’, schrijft SodM op 13 juli aan Nedmag. ‘SodM is van mening dat voor het boren van nieuwe putten Nedmag eerst een nieuw winningsplan met bijbehorend instemmingsplan dient te hebben.’
Onderzoek
De onderzoeken die Nedmag moet aanleveren aan SodM over de exacte effecten van het incident lopen nog. SodM is wel van mening, zo schrijft zij in haar advies over een studie die Nedmag heeft laten uitvoeren dat ‘de stelling dat sprake is van een verwaarloosbaar bodemrisico niet langer houdbaar is. Door de onzekerheid van de locatie van het lekpad is het treffen van beheersmaatregelen, anders dan monitoren van peilbuizen, op dit moment niet zinvol’.
Cavernestelsel
Een extra reden om niet over te gaan tot het boren van de putten VE-5 en VE-6 en het winnen van zout via deze putten is het risico op lekkages. Er is momenteel nog teveel onzekerheid over de kans dat het nieuwe cavernestelsel van VE-5 en VE-6 vastgroeit aan het grote cavernestelsel. Dit nieuwe cavernestelsel staat onder hoge druk zoals gebruikelijk is bij zoutwinning. Wanneer door de zoutwinning de scheiding tussen het oude en het nieuwe cavernestelsel doorbreekt, zal ook de druk in het oude cavernestelsel weer toenemen. Daardoor zou het opnieuw mogelijk kunnen worden voor de pekel om door de scheur in het cavernedak weg te lekken naar bovenliggende grondlagen. Dat is onwenselijk en moet dus onderzocht worden.
Hoorzitting
Op 3 mei heeft SodM een verzoek om handhaving van de gemeente Midden-Groningen afgewezen. Tegen dat besluit is bezwaar aangetekend. Om alle partijen de gelegenheid te geven hun visie te geven of er wel of niet gehandhaafd moet worden, is er op 3 september aanstaande een zogenoemde hoorzitting. Omdat SodM inmiddels de vragen van het ministerie van EZK heeft beantwoord, moet ook deze informatie in die hoorzitting kunnen worden meegenomen. De belanghebbenden kunnen deze dan meenemen en ze kunnen er eventueel op reageren tijdens de hoorzitting. Enkele weken na de hoorzitting verwacht SodM tot een Besluit op Bezwaar te komen.