Tweede van links Dieneke Boektje
Tekst Hans van Noort
Wat hebben Orvelte en Veendam met elkaar? Ogenschijnlijk niets, géén stedenband of iets dergelijks, géén gezamenlijke historie of gedeelde veldslag, neen het ligt op een geheel ander vlak. De Veendamse Dieneke Boektje runt in Orvelte een eigen galerie genaamd “Porselein achter turf.” Zij beschildert porselein thuis in haar atelier in Veendam dat “Het Porseleinen Boek” genoemd wordt en geeft daar cursussen in dit edele ambachtswerk en verkoopt het in haar eigen galerie. Zie hier de relatie.
Porselein
Bij binnenkomst word je bijna verblind door de vormenveelheid aan wit porselein. Dit is Dieneke’s basisgrondstof, zou je kunnen zeggen. Zij koopt wit porselein bij verscheidene porseleinfabrieken voornamelijk in Duitsland zoals: Friesland Porzellanfabrik in Varel (Ost-Friesland), Lindner Porzellan in Küps (Beieren) en Weimar Porzellan in Blankenhain (Thüringen). Zo nu en dan rijdt ze die kant op en haalt een auto vol porselein op. Wat voor een porselein? Ja, dat kan van alles zijn: gebruiksvoorwerpen - serviesgoed (borden, kop en schotels, mokken, eierdopjes, schalen, lepeltjes) en siervoorwerpen (sieraden, kandelaars, kerstversieringen, waxinehoudertjes, vazen), die al geglazuurd (ca. 1300 °C gebakken) zijn. Tot en met deze stap van het witte porselein is het m.i. ambachtswerk. In de volgende fase, als Dieneke haar creativiteit laat spreken wordt het kunst. Zelf ziet ze zich, in alle bescheidenheid, meer als ambachtsvrouw!
Nu gaat het beschilderen van het porselein pas écht beginnen.
Dieneke brengt met speciale verf een afbeelding aan, bijvoorbeeld een bloemmotief, op het witte porselein. Eerst de lichte kleuren! Daarna zet ze de objecten in de oven, die langzaam opwarmt tot 800 °C. Hierdoor wordt de onderliggende glazuurlaag zacht en versmelt de verf met de glazuur. Dit proces noemen we branden. Na ca. 24 uur haalt ze de oven weer leeg en gaat ze over naar volgende stap, een iets donkerder kleur aanbrengen. Dan weer de oven in en weer branden. Voor sommige producten volstaat één brandproces, voor andere kan het wel oplopen tot 7 maal! Het schilderen gebeurt met allerlei gereedschap, zoals een kunstschilder dat doet, platte penselen van heel smal tot breed, ronde heel fijn tot dik, en sponsje e.d. Ook gebruikt ze een pen om te tekenen, schrijven en/of contouren aan te geven. Dit laatste is bij Jugendstil motieven heel gebruikelijk. In verschillende (vitrine)kasten, in stellingen, op planken en hangend aan de muur vind je de mooiste kunstwerken. Je kijkt werkelijk je ogen uit! Bloemen, dieren, landschappen, abstract – alles is mogelijk.
Ontstaan/werk
Hoe kom je tot porselein beschilderen? Dieneke begon met het beschilderen van objecten in Hindelooper stijl, als hobby. Dat was toen helemaal in. Melkbussen, klerenhangers, koektrommels e.d. Haar moeder heeft wel iets met porselein en neemt haar een keer mee naar een demonstratie in Groningen. Daar slaat de vonk over. Ze volgt privélessen in Groningen, Utrecht en Doorwerth en leert zichzelf het vak aan. Ze volgt in binnen- en buitenland (Engeland en Duitsland) cursussen/seminars om zich verder te bekwamen bij porseleinschilders van naam zoals Jane Brandehof, Roger Shufflebotham en Maren Nitschke. Op een gegeven ogenblik wordt ze gevraagd om iemands lessen in Zevenhuizen over te nemen, dat doet ze. Nadien organiseert ze de lessen zelf. Inmiddels al heel wat jaartjes! Thuis, aan de Sallandlaan, geeft ze eveneens les. In het seizoen - van oktober t/m april - volgen een aantal dames, 6 tot max. 10, een ochtendje in de week haar lessen. Sommigen al verscheidene jaren!
In Leer (D) is zij zelf een buitenlandse gastdocent. Ze geeft dan workshops porselein schilderen.
In het nieuwe seizoen, oktober, staat iets buitengewoons op stapel. De beroemde Engelse porseleinschilderes Annie Stapleton komt in Veendam een aantal workshops (enkele dagen) verzorgen aan de cursisten van Dieneke en/of andere belangstellenden. Houd de site in de gaten om te zien wanneer en of er nog plaats is!
Naast het lesgeven schildert Dieneke ook in opdracht. Dit gaat vaak om een relatiegeschenk of aandenken (geboorte, huwelijk, jubileum) of gepersonaliseerd geschenk - bord met portret bijvoorbeeld. Dit is altijd erg leuk om te doen en voor degene die het cadeau ontvangt heel bijzonder én bovendien uniek. Er is nooit een tweede van!
Ook miniatuurtjes als vaasjes en serviesjes in een schaal van 1:12 neemt ze onder handen. “Ik ging nogal eens naar poppenhuizenbeurzen, maar dat neemt te veel tijd. Nu verkoop ik ze nog wel in de galerie in Orvelte,” vertelt Dieneke enthousiast. “Een ander probleem doet zich voor. Wit porseleinen miniatuurtjes zijn lastig te verkrijgen.”
Heel bijzonder zijn de iconen. Deze schildert Dieneke op porseleinen tegels. Naast de speciale verf gebruikt ze dan metaaloxyden als goud, zilver en koper om het gewenste effect te verkrijgen.
Kunstmarkten
Dieneke is met haar porseleinen schilderkunst met enige regelmaat te vinden op kunstmarkten.
- Zondag 12 augustus kunstmarkt Wezup in de kunstroute te Wezup.
Tijdens deze markten demonstreert ze de verschillende schildertechnieken op porselein. Maar… ook in Varel Ost Friesland geeft ze demonstraties op de Open Dagen van Friesland Porzellan!
Verkoop materialen
De speciale verf in poedervorm moet je zelf aanmaken met een beetje olie. Welke olie dat is maakt niet zoveel uit. Zelf gebruikt ze meestal een niet drogende olie als olijfolie, parafine of babyolie. De verfsoorten zijn bij haar te verkrijgen evenals de benodigde materialen als penselen (plat en punt), mediums, sponsjes, pennen enz. In de potjes zit “slechts” 8 gram, maar je kunt er heel lang mee doen! Als ze zelf deze verf gebruikt maakt ze verschillende kleuren aan in een afsluitbare doos. Omdat het niet droogt, kun je het de andere dag zo weer gebruiken en gooi je niets weg.
Is het handbeschilderd porselein duur? “Uren worden niet betaald,” aldus Dieneke. “Het valt dus wel mee!”
Meer informatie:
www.hetporseleinenboek.nl
of in de galerie Melkwegje 2b in Monumentendorp Orvelte
openingstijden: dinsdag t/m zondag van 11.00 – 16.00 uur (in juli en augustus ook op maandag)
(van 1 oktober – 31 maart alléén in de weekends).