V.l.n.r. foto inzet 1: Gerben van Dijk, Dirk Hoekstra, Joep Beijer en Henk Dijk. Foto inzet 2: Joep Beijer en Rindert Meerstra.

Onder het terrein van de Aardgasbuffer Zuidwending ligt een berg zout dat groter is dan de Mont Blanc. In de ondergrondse zoutlagen ligt een aardgasopslag in 5 holtes. Een holte wordt een caverne genoemd. Door de zoutwinning zijn deze holtes op ruim duizend meter diepte ontstaan. De cavernes hebben een doorsnede van vijftig tot tachtig meter en zijn driehonderd tot vierhonderd meter hoog. Dat is hoger dan de Eiffeltoren. Vier cavernes hebben elk een volume van ongeveer zeshonderdduizend kubieke meter, en één caverne is bijna één miljoen kubieke meter groot. Er is ruimte voor nog eens vijf cavernes op de aardgasbuffer in Zuidwending.

De cavernes zijn van EnergyStock, een 100% dochterbedrijf van Gasunie. Het aardgas in de cavernes wordt voornamelijk gebruikt om het verschil tussen vraag en aanbod op te vangen. Met name in de ochtend- en avonduren is er extra gas nodig en kan EnergyStock snel wisselen met gas uit de buffer. Bij weinig vraag, zoals ’s nachts, kan er gas in de opslag worden geïnjecteerd.

“Wij kunnen binnen een kwartier wisselen van volledig injecteren naar volledig uitzenden. Er is geen enkele gasbuffer in de wereld die dat kan”, vertelt Gasunie communicatieadviseur Gerben van Dijk.

Van Dijk, “We hebben twee cavernes overgenomen waar Akzo al zout uit gewonnen heeft, caverne A1 en A5. Caverne A1 gaan we geschikt maken voor gasopslag. We maken deze zesde caverne aan om twee redenen. Voor flexibele gasopslag zien wij een markt. Wij kunnen heel snel gas in de cavernes brengen en het er ook heel snel uithalen. Daarmee zorgen we dat de druk in het netwerk gelijk blijft. Wij doen dat op verzoek van onze klanten. Zij brengen gas in en gebruiken ons als expansie vat. Elke dag hebben ze gas uit ons netwerk nodig, en elke dag stoppen ze er ook weer gas in. Zij zijn verantwoordelijk dat het gasnetwerk in Nederland op een constante druk blijft. En ze gebruiken ons om dat te bufferen. Bij pieken hebben ze extra nodig en bij dalen kunnen ze weer gas in onze cavernes injecteren”.

“Er kan 1 miljoen kubieke meter gas in. En omdat dat onder druk kan gaat daar maximaal iets van 180 miljoen kuub gas in. De helft daarvan kunnen we voor klanten gebruiken. De andere helft moet er in blijven om de minimale druk in de caverne op minimaal 90 bar druk te houden. Anders zou die zeer traag naar binnen kunnen gaan. Gas kan voldoende tegendruk geven. Binnen de bandbreedte van 90 tot 180 bar kun je er gas uithalen en toevoegen”.

In januari was AkzoNobel met de voorbereidende werkzaamheden gestart voor het aanleggen van een tweede boorgat naar caverne A1. Vanaf 16 april verrees in een luttel aantal weken een hoge boortoren voor een tweede boorgat naar de caverne. Het opbouwen van de toren, het maken van het boorgat en het afbreken van de toren zal al met al tot eind juni in beslag gaan nemen.

Naar verwachting zal de gasopslag nog zeker vijftien tot twintig jaar in gebruik zijn. Met het steeds verder afnemen van het gas uit het Groningenveld neemt de flexibele rol die dit veld speelt in de gasvoorziening ook af. “Met Aardgasbuffer Zuidwending kunnen we helpen de pieken en dalen in de vraag op te vangen”, aldus Gerben van Dijk.

Overigens worden op het terrein twaalf tot dertien duizend zonnepanelen geplaatst. De aarden hellingen zijn inmiddels aangelegd. De zonnepanelen krijgen ook een rol in het omzetten van duurzame elektriciteit in waterstof. Waterstof kan grootschalig opgeslagen worden in speciaal voor gasopslag geschikt gemaakte zoutcavernes. Gasunie heeft het groene licht vorig jaar juni al gegeven. Met  de installatie wordt stroom in waterstof omgezet dat opgeslagen wordt. Later is het weer in elektriciteit om te zetten. Het maakt de locatie ideaal en het zal de eerste power-to-gas faciliteit zijn in Nederland met een capaciteit van 1 Megawatt.