Tekst Jacob Kuipers
Voormalig banketbakker Ernst Puik heeft in afgelopen week het heden voor het eeuwige geruild. Het is dus even wennen voor de Veendammers dat deze kleurrijke man er niet meer is. In 2005 had ik een interview met hem in zijn pand aan de Promenade. Een paar jaar daarna verkocht hij zijn pand aan de promenade. Maar hij wilde niet stil zitten en hij kocht de banketbakkerij annex patisserie/tearoom aan de Van Beresteynstraat. Een bekende uitspraak van hem was: "Dit werk kan ik wel tot mijn honderdste jaar volhouden". Maar het mocht helaas niet zo zijn want agenten vonden hem liggend in zijn zaak. In het harnas gestorven dus. Het zal dus even wennen zijn voor de Veendammers dat Ernst niet meer onder ons is. Hieronder volgt nog een keer het interview wat ik destijds met hem had.
Wie kent hem niet in Veendam, Ernst Puik. Maar het zal in de toekomst even wennen zijn voor de Veendammers, want de laatste der mohikanen houdt er mee op. De patisserie en grand café Pierrot is verkocht aan Harry en Judith Brouwer uit Winschoten. De 40-jarige Harry en zijn 34 jarige vrouw Judith bezitten al een banketbakkerij/konditorei aan de Torenstraat in Winschoten. Hij zelfs zegt:"Dit werk kan ik wel tot mijn honderdste jaar volhouden." Veel collega middenstanders gingen hem al voor, maar de kleurrijke brood- en banketbakker wist van geen wijken. In de toekomst dus geen smakelijke anekdotes meer, waar ´zijn´meisjes hartelijk om konden lachen. En ook geen lekkere gevulde koeken meer en de vele missen Holland die zijn zaak jarenlang opfleurden en waar de bakker regelmatig mee opteert, zijn niet meer te zien in zijn zaak aan de promenade in Veendam.
Puik was een workaholic pur sang, maar zodra de weekeinden in zicht kwamen, veranderde de bakker in een echte kroegtijger. Maar dat had hij nodig, het was als het ware een soort uitlaadklep om tot goede prestaties te komen. De geboren en getogen Hilversummer regeerde in het verleden over een aantal zaken, maar alleen zijn zaak aan de Promenade heeft het overleeft.. Zijn vrouw heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld in het geheel. "Maar goed, dat mijn vrouw er was, anders was het echt mis gegaan. Als je iemand thuis hebt, die altijd voor je klaar staat, dat scheelt toch enorm en dat wist ik dan ook wel."
Ernst Puik opende op 6 november 1968 zijn banketbakkerij in Veendam. Op de vraag of het één en al halleluja was in het zakenleven, daar is hij nog een beetje terughoudend in. Het enige wat hij hierop zegt is dat de zaak aan de promenade een goudhaantje is geweest. Verder had Puik winkels in Winschoten, Hoogezand, Haren, Emmen, Groningen en negen jaar in het Verlaatshuis in Wildervank. "In wezen is het overal goed gegaan. We hebben prima spullen geleverd, maar ik moest het allemaal met die meisjes alleen doen en dat was de moeilijkheid", is het korte commentaar, van de 72-jarige Ernst Puik.
Het Verlaatshuis in Wildervank was zijn ´pronkjewail mit golden raand´. Hoewel de huur behoorlijk hoog was en de concurrentie toenam, verliet hij pas na 9 jaar het pand. "Het was een hartstikke mooie tent". De van origine brood- en banketbakker kreeg altijd veel bestellingen van de gemeente Veendam. Maar toen Beresteyn zijn intrede deed gingen de klanten naar het cultuurcentrum. "De mensen kiezen daarvoor, daar kun je niks over zeggen", is het realistische commentaar van Puik. "Wij maakten de salade allemaal zelf. Broodjes, aardappelen, roomboter, heerlijke soep en echte bouillon, niet die nepzooi."
Dat Puik een goede smaak van koken had, heeft hij geleerd van de toenmalige chef-kok van hotel-restaurant Veenlust, de heer Bisschop. "Hij heeft mij geleerd, hoe ik bouillon moest maken en salade." En bij bakker De Jong uit Hilversum heeft Puik alles geleerd, wat je nodig hebt om een goede banketbakker te worden. "Want dat duurt jaren, voordat je het echt in de vingers hebt. Ik denk, dat ik er nu een beter kijk op heb, dan ooit. Dat komt door ervaring", aldus Puik, die uit een gezin van 12 kinderen komt.
Sinds Ernst Puik het Verlaatshuis onder zijn beheer kreeg (1997) was hij aangewezen op de fiets. Elke dag fietste hij van zijn huis naar zijn werk, aan de promenade. Ernst moest ook wel op de fiets, aangezien hij geen rijbewijs bezit. Na een paar maanden heeft Ernst een fiets geleend van Marije Koek, een meisje dat bij hem in de winkel werkte. "Daarna heb ik zelf een fiets gekocht.." De wielerfreak Puik heeft in een ver verleden tien lessen gehad, maar toen minister Tuijnman (eerste kabinet Van Agt) hoorde, dat deze ´wereldberoemde´ bakker zich in het verkeer zou storten, dreigde hij met aftreden.
"Maar Tuijnman zijn aftreden ging niet door, want ik heb me terug getrokken", zegt hij op een lachende toon. En dat was maar goed ook dat Puik zichzelf terug trok uit het verkeer, want hij hield van het uitgaansleven. "Feesten is hartstikke mooi, alleen de nadelen zijn de volgende ochtend. Niet feesten is het allerbeste, maar dat is wijsheid achteraf, daar koop ik niks voor."
Dat Puik op een zeker moment in dienst moest, was bijna niet voor te stellen. Puik onder de wapenen. Het is zoiets van als bij de televisieserie ´Daar komen de schutters.´ "Ik zat 2 jaar in Ossendrecht en 2 maanden in Leiden en in Delft zat ik bij de luchtmacht. De officieren werden allemaal overspannen. Toen konden ze nog niet naar Uruzgan gestuurd worden. Na een half jaar ben ik uit dienst gegaan. Ik viel te veel op, ik was net soldaat boem." Bent u niet bang om in de bekende zwarte gat te vallen, mocht u stoppen met werken?.
"Nee, hoor, ik koop een paar DVD´tjes van cabaretier Wim Sonneveld of van de kunstschilder Rembrand van Rijn. Maar misschien ga ik wel weer oude liedjes zingen van vroeger. Zoals: Mien waar is mijn feestneus en een beetje verliefd van Andre Hazes en ik heb ook wel eens voor de Koningklijke Nederlands Indische leger (KNIL) opgetreden. Tepdansen en zingen tegelijk. Ja, ik durf heus wel op te treden zonder drank." In hotel restaurant Veenlust in zijn woonplaats Veendam heeft Ernst ook nog een keer gezongen, maar dat liep op een fiasco uit. "Ik zong toen met een Canadese zangeres, maar die begreep me niet. Zij kon mijn Engels niet."
Het is al een paar keer gememoreerd in dit verhaal dat Puik een levensgenieter was. De ´wilde haren´ zijn er inmiddels een beetje uitgegaan, maar op zijn tijd wil hij nog wel even voor een vrolijke noot zorgen. Zo zitten ´zijn´ meisjes altijd aandachtig aan tafel te luisteren, naar zijn anekdotes. Puik heeft met het verstrijken der jaren vele meisjes zien komen en gaan.
"Verschillende meisjes komen nog wel even langs, maar de meesten zijn allemaal uitgevlogen. Ongeveer 5 meisjes zijn dokter geworden. Is er een dokter in de zaal, dat hoefde je vroeger nooit te vragen. Ook zijn er meisjes, die verder gegaan zijn in dit vak."
Begin zeventiger jaren kwam bakker Puik in de weekeinden vaak bij discotheek De Barrage in Veendam. Als het gerstenat eenmaal doorgewerkt was in zijn lichaam lichtte hij zijn (daar hebben ze nu een progamma over gemaakt) pruik even op en de jongere garde (waaronder uw verslaggever) kregen van hem een glas bier.
Want zo was Ernst ook, hij had graag wat over voor een ander. "Ik kan me nog herinneren dat er in de Barrage een soort party of bijéénkomst was. En toen hadden ze het over, het aantrekken van publiek. Weetje wat we moeten doen? We steken de Hema in de fik, dat trekt publiek. Maar dat werd niet gewaardeerd hoor." Ernst was natuurlijk ook een ´artiest´ onder de artiesten.
Zo had hij in het Sterrenbos in de stad Groningen een ontmoeting met wijlen Herman Brood, Freek de Jonge en Carry Tefsen heeft hij ontmoet in zijn winkel aan de Promenade. "Ik heb Herman Brood gezien in het Sterrenbos en hij bracht een ode aan Elvis Presley (1978, JK), die toen net overleden was. Dat deed hij zo ongekend mooi. Dat was fantastisch. Toen ben ik supporter van hem geworden. Toen was hij echt op zijn top. Dat heeft maar een paar jaar geduurd en daarna werd hij kunstschilder."
Ook de toenmalige aanvoerder van DS ´70 Willem Drees jr. is een keer in de winkel van Puik geweest en minister-president Ruud Lubbers zou ook een keer langs komen bij Puik, maar was helaas verhinderd. Puik:"Op een dinsdag het ik een brief gestuurd naar Lubbers en de vrijdag daarna schreef hij, dat hij andere verplichtingen had. Toch mooi dat Lubbers een briefje terug schreef, dat kwam waarschijnlijk, omdat Lubbers ooit een keer gevulde koeken van me gekocht heeft. Hij dacht waarschijnlijk ´laat ik maar een briefje terug schrijven.`
"Ook voetbaltrainer Ronald Koeman is een keer bij de excentrieke bakker op visite geweest, toen hij de sportzaak van Polling Sport opende en hij heeft waarschijnlijk ook het handelsmerk van Puik geproefd. Sporters ontmoeten sporters moet Puik gedacht hebben toen hij in contact kwam met de oud-voetballer van FC Groningen, Ajax, PSV, FC Barcelona en Feyenoord. De bakker/entertainer spreekt dan ook met volle bewondering over de voetbalsport.
Ooit speelde de toen 33-jarige Puik met de Promenade een voetbalwedstrijd tegen de Kerkstraat (begin jaren 70, JK). En dat is Puik slecht bekomen getuige zijn verhaal. "Ik had jaren niet gevoetbald. Vroeger voetbalde ik voor de bakkersschool en bij de Elf Makke Muizen (EMM). Sorry: Eendracht Maakt Macht uit Hilversum." Of Puik nou als voetballer, zanger, of als entertainer optrad, hij had maar één ding voor ogen: hij wilde de mensen een mooie show bezorgen.
"Ik was wel aardig in pingelen, maar ik wilde de mensen vermaken. Bij het oude politiebureau in Veendam oefende ik vaak. En toen ik echt moest voetballen had ik nog stijve kuiten. Als ik tegenwoordig zie hoe die jongens enorm hard moeten lopen, dan is het onvoorstelbaar wat voor een conditie ze moeten hebben. Vroeger ging ik wel eens naar BV Veendam en ook naar de uitwedstrijden. Nu niet meer. En dan had je Joop Oldejans, echt een klasse-man, een fantastische trainer en een echte kerel. En doelman Johann Krol met zijn klasse-uitstraling.
Puik heeft zijn vrouw ontmoet in een kroeg in Laren. "Toen bood ik haar een bessenjenever aan en op het laatst heeft ze dat zelf betaalt, want mijn geld was weer eens een keer op." Alhoewel Puik hoogstwaarschijnlijk dit jaar stopt, staan de kleinkinderen natuurlijk te springen om met opa leuke dingen te doen? Opa gaat dan lekker met de kleinkinderen op stap. En hun af en toe een beetje opvoedkunde bijbrengen. "Nee, dat motte we niet hebben", klinkt het op een felle toon.
"Als ik kinderen ga opvoeden, dan wordt het wel een beetje ingewikkeld". Maar U heeft uw dochter toch ook opgevoed? "Nee, dat heeft mevrouw Puik gedaan. Nee, opvoeden, daar ben ik niet zo sterk in." En ook niet met het opvoeden van ´zijn´ meisjes? "Ik weet niet, van wie ze dat geleerd hebben. Niet van mij, waarschijnlijk van hun ouders." Ernst Puik had de mond altijd vol van zijn gevulde koeken. ´Ik heb de lekkerste gevulde koeken´. Maar wat is nu het geheim van die gevulde koeken? "Er is niks vreemds aan. Mijn koeken hebben de duurste en beste grondstoffen."
Ernst toog in 1968, met een buurjongen en een volkswagentje, richting het Noorden des Lands. Toen het tweetal in Wildervank aan kwam roken ze een niet zo smakelijk geurtje. En Ernst, niet om een woordje verlegen zei: ´Heb jij een scheet gelaten of zo.´ Het was in de tijd, toen de boel nog niet was gesaneerd. Het duo was heel nieuwsgierig hoe de lekkernijen in Veendam er voor stonden.
Ernst en zijn vriend zijn toen aangeland bij banketbakker Kool en Knol in Veendam. "Ik heb het vergeleken met mijn gebak en toen vond ik dat tienduizend maal lekkerder." Ernst hoefde er dan ook niet lang over nadenken en éénmaal aangekomen in Hilversum hebben ze meteen het pand gehuurd. Op de schaakclub waar Ernst lid van was zeiden ze ´als jij naar het Noorden gaat worden ze allemaal overspannen.´
En in 1972 opende Puik zijn eerste filiaal. "Ik wilde toen meteen het hele Noorden veroveren, maar op het laatst gingen ze mij veroveren." Maar waarom wilde Ernst zo nodig naar Veendam? "Ik hoorde op de schaakclub, dat het allemaal betrouwbare mensen waren in Veendam."
Ernst Puik is dus geboren in Hilversum en is 72 jaar. Ernst komt uit een groot gezin van 12 kinderen. En ze zijn allemaal nog in leven. De oudste is 78 jaar en de jongste telg is 58 jaar. De ouders van Ernst hadden een transportbedrijf. Ernst heeft het vak geleerd bij de bakkerschool van De Broeders in Noord-Brabant. In en 1954 werkte hij bij bakker Ramselaar, wat later verkocht is aan bakker Kooiman. In 1959 nam Puik de bakkerij van Kooiman over.
Het verhaal van Ernst Puik is doorspekt met onderstaande opmerkingen:
"Dit werk kan ik wel tot mijn honderdste jaar volhouden"
"Maar goed dat mijn vrouw er was, want anders was het echt mis gegaan."
" Niet feestend is het allerbeste, maar dat is wijsheid achteraf, daar koop ik niks voor"
"Na een half jaar ben ik uit militaire dienst gegaan, ik viel te veel op, ik was net soldaat boem."
"Ik zong toen met een Canadese zangeres, maar die begreep me niet. Zij kon mijn Engels niet."
" Is er een dokter in de zaal, dat hoefde je vroeger nooit te vragen"
"We steken de Hema in de fik"
"En doelman Johann Krol met zijn klasse-uitstraling"
"Als ik kinderen ga opvoeden, dan wordt het wel een beetje ingewikkeld"
"Mijn koeken hebben de duurste en beste grondstoffen."
"Heb jij een scheet gelaten of zo."
"Ik wilde toen meteen het hele Noorden veroveren, maar op het laatst gingen ze mij veroveren."
)