REMEMBER THEM - In Veendam en Wildervank zijn de gevallenen van de Tweede Wereldoorlog herdacht. Het jaarthema van de 4 mei herdenking was ‘Vrijheid geef je door'.
In de Nederlands Hervormde kerk werden om 18.00 uur de belangstellenden welkom geheten door burgemeester Ab Meijerman. Met een speciale begroeting voor de Canadese gasten van The Brittisch Columbia Dragoons uit de Veendammer zusterstad Kelowna. De heer Robert Hadgraft, met zijn echtgenote Mildred, en mevrouw Eugenie Turner waren vanaf 30 april te gast in Veendam.
Dit jaar waren het geen veteranen die in Nederland bij de bevrijding actief betrokken waren, maar op een andere wijze een belangrijke rol hebben gespeeld bij de bevrijding van West-Europa. Robert (Bob) Hadgraft (87) heeft bij de Royal Canadian Navy gediend in de periode van 1940 tot en met 1946. Eugenie (Frankie) Turner (89) bij de Royal Canadian Air Force van 1940 tot en met 1945.
Er werden gedichten voorgedragen door de leerlingen Maxime Bosscher en Timen van den Berg van de OBS De Viermaster, en elk verwoorden ze hun gevoel van vrijheid.
Het Rooms Katholiek Gemengd Koor zong liederen. Er werden toespraken gehouden vanuit verschillende maatschappelijke achtergronden. De heer Percy Kulk, geestelijk verzorger van Meander, gaf zijn visie op het hoofdonderwerp. Namens de Turkse gemeenschap bracht Volkan Kaplan een herdenkingrede. Marry van Vliet las een gedicht voor over de vrede en Sjoukje Corner sprak woorden die stof gaven tot nadenken.
De Canadese gasten hadden elk hun vertaling van de toespraken en de gedichten in een boekje, maar lazen er niet in omdat ze de sfeer volledig in zich op wilden nemen.
Na de bijeenkomst in de kerk was om 19 uur de aanvang van de stille tocht. In een lange stoet ging de tocht via het Julianapark langs de vorig jaar geplante vrijheidsboom en het Kelownabruggetje, waar even halt werd gehouden en de burgemeester de plaquette liet zien aan de Canadese gasten.
Bij het naderen van het Joods monument kwamen de klanken van een klezmerorkest, in muzikaal verwoord verdriet, de gasten tegemoet. Burgemeester Ab Meijerman en de heer L. Vosdingh legden een graftak, gevolgd door een rondgang langs de namen op het monument. Namens de Raad van Kerken legde Marry van Vliet een graftak, leerlingen van de OBS Mgr. Bekkerschool en tenslotte Wethouder Klaas Steenhuis namens de Stichting Naamsvermelding Ooslogsslachtoffers WOII. Leden van het Rode Kruis en van de Scouting Veendam gaven de bloemstukken aan. Hierna was er de gelegenheid voor anderen.
Bij de kransleggingen bij de Engelse graven op de Hervormde begraafplaats waren er ten opzichte van vorige jaren nieuwe elementen toegevoegd. Voorheen was het alleen de kranslegging.
Het is een heel eind omlopen en lopend tussen de hoge coniferen klonk de muziek van een doedelzakspeler van de Clan MacBeth Pipe Band de stoet tegemoet. De locatie was nog niet in het zicht en tussen de hoge zuilen van de coniferen door werden de mensen als het ware door de doedelzakspeler geleid. Dit gaf een extra dimensie. Ook nieuw was het voorlezen van de namen.
Sergeant Lawrence Coogan (age 29), Segeant William Everest (age 21), Sergeant Jack Guest (age 24), Sergeant Frederick Harmer (age ?), Iraël Jakobovitch served as Sergeant H. Jackson (age 25), Sergeant Kenneth Lord (age 24), Sergeant John Monks (age 26), Sergeant Renssel Reynolds (age 27), Pilot Officer William Rowse (age 21), Pilot Officer Edward Vivian (age 26).
De eerste kranslegging was door burgemeester Ab Meijerman en Alma Burema van het college. In jumelage werd een krans gelegd door Hans Oterdoom en Mildred Hadcraft. Vervolgens werd door Jan Hulzebos van de Raad van kerken een krans gelegd. De kransen werden aangegeven door leden van de Scouting Veendam.
Voor aanvang van de plechtigheid bij het monument naast de NH Kerk speelde de Winkler Prins Harmonie koralen. Om 19.49 werd het signaal Taptoe gegeven, gevolgd door 2 minuten stilte. Aansluitend klonk het Wilhelmus en de volksliederen van Polen en Canada.
Het welkomstwoord werd verricht door Inge Scheper van de gemeente. Maxime Bosscher las een gedicht voor. Na een korte toespraak van burgemeester Meijerman volgde de kransleggingen. Als eerste werden de kransleggingen verricht door de burgemeester samen met Arend Castelein. De Canadese gasten Robert Hadcraft en Eugenie Turner legden de tweede krans en ze brachten een eresaluut.
Namens de Raad van kerken nam Jan Hulzebosch de kranslegging waar. Vervolgens legden de leerlingen Timen van den Berg en Melike Turhan van OBS de Viermaster een krans. Wethouder Klaas Steenhuis namens de Stichting Naamgeving Oorlogslachtoffers WO II. Voor de Turkse gemeenschap legde Volkan Kaplan een krans. Aansluitend waren anderen in de gelegenheid om bloemen te leggen. Na de kransleggingen lazen Timen van den Berg en Melike Turhan een gedicht voor.
In vanBerensteyn was er een gezamenlijke nazit. En werd er een video-interview getoond dat Inge Scheper met de Canadese gasten had. Het plan is om voortaan jaarlijks een video-interview te maken. Zolang er nog veteranen zijn is het heel bijzonder om het op te kunnen tekenen. Deze mensen zijn al bijna negentig en Inge wil het graag op beeld hebben, hun verhaal vastleggen zolang het nog kan voor latere generaties.
De verhalen zijn er dan nog waarin de vrijheid kan worden gespiegeld. En de veteranen van toen worden geëerd.
Op Memorial Day worden tijdens de plechtigheid drie regels gezegd:
At the going down of the sun
And in the morning
We shall remember them
Het is een ontroerend moment en er wordt op geantwoord:
We will remember them
Voor meer foto's, zie ons fotoalbum