Het Amerikaanse bedrijf SHINE Medical hield woensdag 22 augustus in het Margaretha Hardenberg Cultuurcentrum een bewonersavond over de komst van de isotopenfabriek naast industrieterrein Dallen II bij Veendam.
De medische isotopen worden gebruikt voor onder andere onderzoek naar kanker en hart- en vaatziekten. Een kernreactor is daarbij niet meer nodig. Daarvoor heeft SHINE heeft een revolutionaire techniek ontwikkeld. Met een deeltjesversneller is het bedrijf in staat om op een veel veiliger en duurzamer manier hetzelfde resultaat te bereiken.
De bewonersavond werd redelijk goed bezocht. Vicepresident van SHINE Harrie Buurlage beantwoordde als spreker de vragen. Onder de vraagstellers waren er naast verontruste geluiden ook bewoners die zich geen zorgen maakten.
Voor een bewoner was het niet helemaal duidelijk waarom de keuze op Veendam was gevallen. Het opkopen van grond bij de Haarlemmermeer zag hij een gunstiger optie in plaats van een akker bij Wildervank. Terwijl bij Schiphol alle bestemmingen van Europa binnen handbereik liggen. En met universiteiten heel dichtbij, in plaats van een. In het westen is er ook sneller gekwalificeerd personeel te vinden. En niet iedereen wil naar Oost Groningen verhuizen.
Het vinden van de juiste plek heeft minstens anderhalf jaar geduurd voor het bouwen van de nieuwe fabriek. Veendam was als beste alternatief uit de zoektocht gekomen. Airport Eelde is op 20 minuten afstand. De locatie van de fabriek is direct naast de N33, zonder door woonwijken te moeten rijden. Naar de stad Groningen, voor samenwerking met de Rijksuniversiteit en het Universitair Medisch Centrum Groningen, is het ook maar zo’n 20 minuten.
Er was ook bezorgdheid voor extra verkeer. Buurlage: “We gaan de N33 gebruiken voor de bouw. En voor onze werknemers. We gaan er ook op toezien zodat niemand in Wildervank en Veendam last heeft van onze logistiek. Het terrein van de isotopenfabriek komt dichtbij de N33 te liggen met een directe toegangsweg.”
Een vraagsteller vroeg hoeveel kans is er dat er stof uit de fabriek ontsnapt. Waardoor het landbouwgebied jarenlang radioactief besmet is. Het antwoord was nul. “Het is ontzettend goed uit te rekenen. Als het in Petten zou gebeuren zouden mensen een capsule met jodium moeten innemen. En moeten de koeien drie dagen in de stal blijven staan.”
Een volgende vraagsteller vroeg waar nou het gevaarlijke stuk zit. “Het is wel geen kerncentrale. Er kan geen ontploffing plaatsvinden, en er kan geen reactor smelten. Het is veel softer, veel minder heftig. Maar toch wordt er zwaar geschut ingezet. Waarom zijn er zoveel zware voorwaarden. Hoe veilig is het. En als het fout gaat, wat gebeurd er dan.”
Over de voorzieningen die horen bij de concentraties zijn afspraken gemaakt. Aan de minimale voorwaarden willen wij natuurlijk gewoon aan voldoen. De fabriek is veel veiliger dan bij onderzoeksreactoren en is er veel minder afval. Door de nieuwe SHINE-techniek zijn er honderdmaal minder uraniumsplitsingen nodig. Er zijn extra beschermingen aangebracht. Hoewel boven de grond bouwen mogelijk is, bouwt men toch liever deels onder de grond.
De medische isotopen worden gemaakt op een zeer veilige manier in een gesloten systeem. De kleine hoeveelheid radioactief afval die overblijft, wordt afgevoerd en opgeslagen volgens de strenge regels die ook in Nederland gelden. De containers zijn afgeschermd. Er komt niets van naar buiten.
“De bedoeling is om in Veendam voor 40.000 patiënten per dag isotopen te maken. De 0,1 millisievert aan stralingdoses is voor de gehele productie. Dat is de maximale waarde die toegestaan zou zijn als we er maximaal gebruik van zouden maken. We zitten daar in de praktijk nog ver onder.”
(De natuurlijke achtergrondstraling bedraagt 1,6 tot 2,2 millisievert per jaar).
De bouw zal ca. 2 jaren in beslag nemen. Hierbij zal bijvoorbeeld bouwverkeer en het heien van palen op gezette tijden overlast gaan geven. Door gebruik te maken van de N33 gaan we de overlast van het bouwverkeer sterk beperken. De fabriek zal tijdens de bedrijfsvoering geen overlast veroorzaken.
Een bewoner had bedenkingen dat de fabriek in een aardbevingsgebied wordt gebouwd. “We hebben ons goed verdiept in de omgeving en ook bijvoorbeeld goed gekeken naar de historische aardbevingen in het Noorden. De SHINE-fabriek zal aardbevingsbestendig worden gebouwd waarbij we rekening houden met zeer conservatieve scenario’s.”
Iemand vroeg of er een plan B is voor wanneer het om wat voor reden dan ook hier niet door kan gaan. “Er is geen plan B. Als het hier niet doorgaat dan geef ik de opdracht terug.” Op een vraag over de streefdatum voor de start: “In 2025, maar in werkelijkheid zal het 2026 worden.”
