ParkstadVeendam.nl

Zaterdag 8 januari werd een ruim honderd jaar oude wagon weer terug gebracht naar het station van de STAR. De wagon met het nummer 8681 was in 1960 bestemd om te worden gesloopt, maar werd gekocht door een boer in Musselkanaal. Hij heeft de wagon jarenlang gebruikt als hok voor zijn koe.

Tekst Hans van Noort [ hansvannoort@parkstadveendam.nl ]

Op de Brink – nabij de Ds. Sannestraat staat een bankje. Het staat er te staan, een beetje vergeten, lijkt het. Maar ja, wat wil je. Hoe lang staat het er al? Achteloos loop je eraan voorbij.

Het bankje heeft een aantal bijzonderheden/kenmerken. Er zijn 3 tegeltjes ingemetseld. Eén met het gemeentewapen van Veendam, één met die van Venlo en één met de tekst: Venlo dankt Veendam.”

De tegeltjes én het bankje zijn door de tand des tijds wat aangetast, vandaar dat we de wapens nog even hebben opgezocht en opnieuw afgedrukt.

Foto’s Wikipedia

De wapenspreuk van Venlo is pas sinds 2004 onder het wapen geplaatst. Het betekent: “Haast je langzaam, doe alles met je verstand.” Een wijze les, maar voor onze zoektocht naar de oorsprong van het bankje van minder belang. Zal er iets geweest zijn tussen beide gemeentes?

We worden getipt door Jo Strijbosch uit Venlo. Hij doet graag archiefonderzoek. Bij zijn research komt hij Veendam én het desbetreffende bankje tegen. Wat blijkt, het bankje is in 1957 geplaatst, inmiddels 65 jaar geleden. Maar waarom eigenlijk?

Een stukje geschiedenis (heel globaal)
We zitten in de 2e wereldoorlog. Het is januari 1945. De geallieerde troepen zijn in het najaar van 1944 doorgedrongen tot in Brabant en Limburg. De slag om Arnhem, Operatie Market Garden van 17 - 24 september ’44, is op een fiasco uitgelopen. Nu moeten de troepen even halt op de plaats maken om de bevoorrading, nog steeds vanuit Normandië, niet in gevaar te brengen. Antwerpen is wel in geallieerde handen, maar de Schelde nog niet!

Foto Wikipedia

Dan volgt op 16 december Hitlers Ardennenoffensief met als doel Antwerpen weer in Duitse handen te krijgen. Het is alles of niets. Felle gevechten volgen in barre winterse omstandigheden. Omdat de bezetter vermoedt dat er zware strijd zal losbarsten rond de Maasbruggen in Venlo krijgen de inwoners rond 10 januari bevel van de Duitsers om te evacueren. Het gaat om een groot gebied in Midden-Limburg. Dat is sneller gezegd dan gedaan. Een paar dagen later, zondag 14 januari, vertrekken al de eersten van de maar liefst 70.000 Limburgers uit hun woonstee om niet in het oorlogsgeweld te worden vermorzeld. De evacuatie duurt ongeveer 5 dagen en stopt daarna. Het vervoer gaat per trein, de meesten moeten eerst kilometers lopen om bij een station te komen. Dat station is Kaldenkirchen, een paar kilometer Duitsland in. Reisdoel de provincies Groningen, Friesland en/of Drenthe. Per persoon mocht je maximaal 30 kg handbagage meenemen! Allerhande “voertuigen” worden hierbij ingezet - bolderkarren, kinderwagens, handkarren, kruiwagens en sleden. Dit laatste was nog niet zo gek, want er lag een pak sneeuw. Ook als je nog een fiets had of wat daarvan over was, werd deze gebruikt. De treinreis duurt een aantal dagen en is een hel. Het is koud en in de veewagons is eten noch verwarming. Een deel van de evacués komt aan op het station van Zuidbroek. Een citaat uit het dagboek van oud-burgemeester Buurma van Zuidbroek. Hij was daar burgemeester van 1931 – 1943. Het dagboek is in bezit van de Historische Kring Menterwolde. 
“19 january 1945. Op last van de Duitsche militairen moesten ze hun plaats verlaten en werden ze veelal in beestenwagons vervoerd. Ze waren 4 dagen onderweg zonder eten – gruwelijke toneelen speelden zich af.”

Circa 2100 evacués komen in Veendam (Veendam telde toen 14.000 inwoners!) terecht en worden, voor zover mogelijk, eerst opgevangen in een school. Daar wacht gelukkig een warme maaltijd en kunnen ze op stromatrassen zich te rusten leggen. De andere dag worden de evacués verdeeld over de opvangadressen hier in Veendam en nabije omgeving.

Een reactie van een overlevende vanuit Venlo.
“Eventjes aan mijn moeder Tiny Gijsen-Camps (1936) e.e.a. gevraagd. Op zondag 14.01.1945 onder erbarmelijke omstandigheden (sneeuw/koud) vertrokken vanuit de Albertstraat 37 in Venlo, samen met mijn opa Sjraar (1906-1988), oma To (1905-1993) en zusje Truus (1938) te voet vertrokken naar Kaldenkerken. Aldaar verbleven in een grote zaal……. En toen het hun beurt was naar het station gegaan. Daar heeft opa Sjraar nog ruzie gehad met ene “Pruis” die hun verbood om een zelfgemaakte bolderwagen mee te nemen. Onderweg ergens een gedwongen stop gemaakt omdat op de trein geschoten was (of dreigde beschoten te worden). Plaats onbekend maar was in “Pruissen “. Bij die stop werd door iedereen sneeuw in meegenomen ketel e.d. gedaan om water te hebben voor drinken, verzorging etc. Op donderdag 17.1.1945 in Veendam aangekomen. Er werd veel gehuild en gejammerd onderweg door “arm en rijk“ Venlo.

Daar uiteindelijk bij de familie Edo en Tietske Wieringa (bakker in Veendam) en hun kinderen Harm-Jan en Wietie terecht gekomen op het adres Scholthuizen 19. Een aantal Venlose kinderen hebben daar de 1e Heilige Communie gedaan waaronder Truus. Op 4/5 maart 1945 zijn er een aantal Venlonaren (waaronder mijn opa) met de fiets naar Venlo gegaan. In juni 1945 is mijn moeder en de rest van het Venlose gezelschap weer in Venlo teruggekomen. Hoewel er veel in puin lag en alles leeggeplunderd was, was bij hun thuis de blijdschap en gevoel van thuiskomst onbeschrijfelijk. Veel Veendammers zijn in de jaren na de oorlog nog dikwijls in Venlo geweest. Zo ook de familie Wierenga. 

Was getekend Tiny Gijsen-Camps, Venlo op 23 oktober 2021.

Tot op de dag van vandaag is zij/zijn wij Veendam dankbaar.”

Bekend is ook dat In de Meester J.R. Moddermanstraat verschillende Venlonaren zijn ondergebracht. Op nummer 11 bij de Stichting Mulder worden Bér Bouten en Sjaan Sparidaans gehuisvest. Hun kinderen vinden onderdak bij de fam. Schuit op nr. 5 - Paul (18 jaar) en zijn zus Annie, 14 jaar, wordt opgevangen bij de fam. Meisner op nummer 9. 

Nog een reactie vanuit Venlo op Facebook van Sonja-Leo van der Wielen-Heintges. Mijn moeder, Mientje (Heintges-)Scheeres, is indertijd ook liefdevol opgevangen in Veendam door de familie Weisbeek. Dat heeft geresulteerd in een jarenlange vriendschap tussen ons gezin en Pa en Moe Weisbeek. Indertijd woonden ze aan het Boven Westerdiep en later in de Vredenrustlaan (om de hoek van het parkje waar het Venlose bankje staat). En als ik in de buurt ben van Veendam breng ik steevast een bezoek aan het bankje.

Rond juli ’45 zijn alle evacués weer thuis.

Venlo na de gevechtshandelingen

Ondertussen wordt de strijd in het zuiden voortgezet. Venlo wordt op 1 maart bevrijd, maar ligt wel voor een groot gedeelte in puin.

Foto Oorlogsbronnen

Bij thuiskomst wacht hen de volgende verschrikking. Huis en haard en stad verwoest. 
Eindelijk de bevrijding van Nederland op 5 mei 1945.
Dan volgt een tijd van terugkeer, puinruimen en wederopbouw.

Op 27 en 28 september 1947 wordt in Groningen en Leeuwarden een concert gegeven “Voor verleende gastvrijheid betoont aan de geëvacueerde Venlonaren in de barre oorlogswinter van 1945” onder het motto: Venlo dankt Groningen – Friesland – Drente. (ja, zo staat Drente op de convocatie).

Verschillende contacten tussen de bevolking van Veendam en evacués uit Venlo hebben tot een levenslange vriendschap geleid.

Terug naar het bankje aan de Brink
In november 1945 ontvangst het gemeentebestuur van Veendam, samen met het vroegere evacuatie-comité een delegatie vanuit Venlo. Namens de evacués biedt de afvaardiging een herinneringscadeau aan aan de gemeente Veendam. Het cadeau, een plaquette is helaas verloren gegaan.

Limburgs Dagblad 07-11-1945.

In 1955 wordt het 300-jarig bestaan van Veendam feestelijk gevierd. Op 2e Pinksterdag, 30 mei 1955, is een delegatie (gemeentebestuur + een groep oud-evacués) vanuit Venlo hierbij aanwezig. Tijdens deze feestelijkheden heeft het gemeentebestuur van Venlo een ontwerptekening van het bankje aangeboden aan de burgemeester van Veendam. De gemeente Venlo wil de inwoners van Veendam op deze wijze bedanken voor de gastvrije opvang in januari 1945 van de evacués uit Venlo. Ze doet dit door een blijvend aandenken in de vorm van een “bedankbankje/gedachtenisbankje.” 

Het bankje wordt in 1957 gerealiseerd op de plek waar oud- en nieuw Veendam (plan Noord) elkaar ontmoeten.

De tegeltjes in het muurtje zijn vervaardigd door de voormalige aardewerkfabriek Russel – Tiglia uit Tegelen.

Het bankje is dus niet zomaar een bankje. Gelukkig is de aanleiding hiertoe ook weer boven water. Die mag niet verloren gaan! Je loopt er nu niet meer achteloos voorbij, toch?

Deze reportage is mede mogelijk gemaakt dankzij
bereidwillige medewerking van:

• Jo Strijbosch Venlo - research
• Frans Hermans e.a. - Gemeentearchief Venlo
• Anne-Ruth Koorn - Gemeentearchief Veendam
• Willem van der Werf - fotografie/ www.parkstadveendam.nl
• En vele anderen.

Hartelijk dank.

Foto politie.nl

De politie heeft in samenwerking met de FIOD dinsdag 11 januari in een bedrijfspand in Ter Apelkanaal een volledig ingerichte sigarettenfabriek aangetroffen. Drie mannen die werkzaam waren in de sigarettenfabriek werden aangehouden

In een onderzoek van de Duitse autoriteiten kwam een van de aangehouden mannen, een 66-jarige man uit Stompwijk in beeld voor zijn betrokkenheid bij grootschalige autodiefstallen in Duitsland. Deze auto’s werden via Nederland verscheept naar Dubai. Dit met een geschatte waarde van meer dan een miljoen euro aan auto’s uit het midden en hoge segment. In dit onderzoek kwam ook zijn betrokkenheid naar voren bij de productie van onveraccijnsde sigaretten in Nederland. In het onderzoek werkten FIOD, Douane, Internationaal Rechtshulp Centrum (IRC) Den Haag en IRC Noord-Nederland en de Duitse autoriteiten nauw samen. De man uit Stompwijk zit vast met het doel hem over te leveren aan Duitsland.

1.5 miljoen sigaretten aangetroffen
Op verzoek van de Duitse autoriteiten hebben agenten en de opsporingsdienst van de FIOD een inval gedaan in een bedrijfspand in Ter Apelkanaal. Op deze locatie werd de sigarettenfabriek aangetroffen. Bij deze inval werden er drie mannen aangetroffen en aangehouden. Het betreft de eerder genoemde 66- jarige man uit Stompwijk en twee mannen uit Litouwen van 40 en 46 jaar oud. Verder werden er nog invallen gedaan bij een boerderij in Alteveer en in een bedrijfspand in Veendam. Naast de ingerichte sigarettenfabriek werden er 1.5 miljoen onveraccijnsde sigaretten en 18 dozen tabak aangetroffen deze zijn inbeslaggenomen en vernietigd. De aangehouden 66-jarige man uit Stompwijk zal worden overgeleverd aan de Duitse autoriteiten. De twee andere aangehouden mannen zitten nog steeds vast.

Ondermijning
Door de grote winsten in de handel van illegale sigaretten worden criminele vermogens opgebouwd en wordt de schatkist ernstig benadeeld. Ontduiken van accijnzen en omzetbelasting is een misdrijf en het leidt tot oneerlijke concurrentie in de Nederlandse detailhandel. Naast dat de illegale productie van sigaretten het anti-rookbeleid van de Nederlandse Staat ondermijnt, is hier sprake van ondermijnende criminaliteit. Onder ondermijnende criminaliteit verstaan we alle vormen van criminaliteit die een bedreiging vormen voor de integriteit van onze maatschappij. Oftewel: wanneer de onderwereld de bovenwereld infiltreert. Dit brede begrip manifesteert zich in verschillende vormen van criminaliteit: fraude, heling, corruptie, afpersing, drugs, mensenhandel, illegaal gokken, spookbewoning, wapenhandel, OMG's milieucriminaliteit, witwassen en belastingontduiking. Om ondermijning aan te pakken is het cruciaal om gezamenlijk op te treden als overheid. Daarom werkt de politie samen met lokale, regionale en internationale partners, zoals in dit geval de FIOD en de Belastingdienst.

Het team van Restaurant & Grand Café Java opent zaterdag van 16:00 uur t/m 22:00 uur ook de deuren. Op hun faceboopagina geven ze aan dat ze de gasten ontzettend missen.

Wegens de verwachte drukte werken ze alleen op reservering en volgens de richtlijnen van het RIVM.

Door  Sportcafé Sportplein

Aankomende zaterdagmiddag zullen wij van Sportcafé Sportplein onze deuren van 14:00 – 18:00 uur eenmalig openen. Door het aanhoudende kwakkelende beleid in Den Haag is deze landelijke protestactie opgezet. Landelijk, regionaal en lokaal steunen burgemeesters de lokale horecaondernemers en winkeliers door aandacht te vragen voor de moeilijke situatie waarin zij nu zitten. Veel ondernemers staat het water aan de lippen. Ondernemers vrezen niet alleen voor hun onderneming, maar ook voor hun gezinnen.

Zaterdagmiddag eenmalig open
Om de ernst van de situatie door te laten dringen in Den Haag zijn ook wij zaterdagmiddag geopend. Daarnaast willen we laten zien dat horecagelegenheden met in acht neming van enkele regels verantwoord open kunnen vandaag de dag. Vanaf het uitbreken van de coronapandemie in maart 2020 zitten wij als horecaondernemers al bijna twee jaar lang in lockdown, dit is niet meer houdbaar, aldus Rob van Loenen.

Verantwoord borrelen
Om klokslag 14:00 uur staan ze bij Sportcafé Sportplein klaar voor een weerzien met onze gasten. Met in achtneming van enkele regels zal deze zaterdagmiddag-borrel verantwoord plaats vinden. Hierin zullen wij als horecagelegenheid samen met onze gasten de verantwoordelijkheid in nemen, iets wat we inmiddels al bijna twee jaar gedaan hebben.

Kort maar krachtig
Zoals uitgelekt is zal er tijdens de persconferentie van vrijdag 14 januari wederom geen perspectief zijn voor de horeca. Wederom mogen we niet open, wederom staan we achteraan in de rij… Om die reden maken we er een korte maar krachtige opening van. Wij zullen zorgen dat de nodige biertjes, wijnen en overige dranken koud staan. Om er samen met jullie een gezellig weerzien van te maken.

We laten een beperkt aantal mensen toe. Kom op tijd, VOL=VOL. Tot zaterdag.

Door centrum Veendam

Net als in meerdere andere gemeentes zijn de winkels in centrum Veendam as. zaterdag ook geopend. Na wederom een lockdown vinden de winkeliers en horeca het genoeg geweest en doen, uit protest, de deuren open!

Na meerdere sluitingen, onvoldoende steunmaatregelen en het ontbreken van perspectief zien de winkeliers geen andere mogelijkheid dan over te gaan op deze actie.

De gemeente Veendam heeft aangegeven begrip te hebben voor de actie. Om die reden zal er zaterdag niet gehandhaafd worden. Wel is het zaak de bekende voorzorgsmaatregelen in acht te nemen. Verder wachten we de persconferentie af en hopen weer zo snel mogelijk ouderwets aan de slag te kunnen.

Na een extra lange kerstvakantie door de lockdown waren de leerlingen op maandagmorgen 10 januari blij elkaar weer te zien. Obs Noorderbreedte was in de week voor de kerstvakantie ook al dicht. De leerkrachten hebben de leerlingen gevraagd hoe ze het hebben ervaren. Er waren maar weinig kinderen die het prettig hebben gevonden.

Twee weken vakantie was wel leuk, maar bij een derde week sloeg toch de verveling toe. Ze hebben toch de regelmaat gemist, en waren er de beperkende maatregelen.

“De leerlingen waren blij om elkaar weer te zien, en ze hadden er echt zin in”, vertelt directeur Dino Andriol. “Niet alleen de kinderen waren blij, maar zeker ook de collega’s. Ze waren blij met het bericht van vorige week dat ze weer konden beginnen.”

“De kinderen moesten ook te lang in huis blijven. Ze hebben behoefte aan de regelmaat en de voorspelbaarheid. Er was net als na de lockdown van vorig jaar even de mogelijkheid om er even over te spreken. Tot er aan de juf werd gevraagd, “zullen we weer beginnen? Ik heb een beetje genoeg van corona.”

Met de lessen was de school aangewezen op online afstandsonderwijs. Tijdens de kerstactiviteiten, met de vakantie in zicht, hoefde dat in de laatste week niet meer.

Onder normale omstandigheden is voor de kerstvakantie het samen eten een happening. “We hebben hier vijftien culturen. De ouders bereiden allemaal wat lekkers in een soort bazaar met de lekkerste dingen. Voor het tweede jaar heeft ook deze traditie geen doorgang kunnen vinden. De viering van het Sinterklaasfeest was ook beperkter. Er is wel een Sinterklaas op bezoek geweest, waarbij de pieten een mondmasker droegen. Normaal gingen we ook altijd met het hele team eten met Sinterklaas tussen de middag. Altijd beregezellig.”

De school heeft in alle klassen CO2 meters geplaatst. Het ministerie heeft de nadruk gelegd op het goed zuiveren van de lucht. Worden de waarden in oranje weergegeven moet er extra worden geventileerd. Dan worden ‘s morgens in alle klassen direct alle ramen opengezet. Deze apparaten geven ook een beetje geruststelling.

Na een kwartiertje verliep op school alles weer als ‘normaal’. De richtlijnen zijn niet veranderd, en was er ook geen onduidelijkheid over.

In de benedenverdieping hebben de verschillende groepen allemaal een eigen voordeur. Alle groepen, met in totaal iets meer dan 140 leerlingen, hebben elk een aparte route. Zo gaat groep 8 via de brandtrap. De tochtdeuren zijn dicht, en worden de groepen gescheiden gehouden. In de gangen dragen de leerlingen mondmaskers. In de klas hoeven de kinderen geen mondmasker te dragen.

Landelijk, regionaal en lokaal willen burgemeesters de lokale winkeliers en horeca helpen door aandacht te vragen voor de moeilijke situatie waarin zij nu zitten. Dit ondersteun ik ten zeerste.

Afname draagvlak
Mijn collega burgemeesters en ik zien dat het draagvlak voor het coronabeleid afneemt. Mensen vragen zich af wat er op de korte en lange termijn gebeurt met de economie. Veel ondernemers staat het water aan de lippen. Zij vrezen niet alleen voor hun onderneming, maar ook voor hun gezinnen.

Grote gevolgen
Vrijdag 14 januari is een nieuwe persconferentie. En horen we wat het kabinet besluit over de huidige coronamaatregelen. De geluiden van de detailhandel om bij een verlenging van de lockdown toch op zaterdag 15 januari open te gaan zwellen aan. Ik steun dit eenmalige protest. Er wordt deze dag niet gehandhaafd hierop. Tijdens de opening van de winkels op zaterdag kunnen ondernemers juist aantonen dat het wel coronaproof kan, zoals het handhaven van de 1.5 meter. De huidige basismaatregelen blijven gelden, ook tijdens een protest.

Motie openen samenleving
Vandaag wordt een motie ingediend tijdens de algemene ledenvergadering van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Daarin pleiten de gemeenten ervoor dat er wordt nagegaan hoe de samenleving wel open kan. Lokale besturen zouden de ruimte moeten krijgen om samen met de rest van de samenleving te kijken wat wel veilig en mogelijk is. Bij de besluitvorming over nieuwe maatregelen moet daarnaast ook duidelijkheid verschaft worden over steunpakketten.

Perspectief
Ik hoop dat het kabinet samen met het lokale bestuur een perspectief gaat opstellen voor de lange termijn. Waarbij we leren leven met corona en waarbij de samenleving weer veilig open kan. Ik wil hier mijn steun graag aan geven.

Woensdagavond werd een Lichtjestocht gehouden in Veendam. Zo’n 250 deelnemers verzamelden zich op het Museumplein om gezamenlijk een route te lopen van 5 km door Veendam.

Initiatiefnemer Chantal Kelman merkte dat er in Veendam behoefte is aan verbinding. Mensen voelen zich momenteel erg alleen en eenzaam. Maar liepen ze ook voor de vrijheid, de toekomst van onze kinderen, en ook voor de boeren, ondernemers, horeca, zorg, democratie, grondrechten en liefde.

De eerste opzet was om de lichtjestocht met fakkels te lopen. De gemeente Veendam ging hier niet mee akkoord. Omdat de belangstelling groot was verbood de gemeente in eerste instantie de lichtjestocht. Chantal is weer in gesprek gegaan en kreeg uiteindelijk toch groenlicht van de gemeente. 

Komende woensdag wordt er weer een lichtjestocht gehouden. Voor de laatste updates zie de facebookpagina Verbind Veendam e.o.

Foto Gerard Dekens

Vanaf maandag 17 januari gaan de vrijwilligers van de Stadbus Veendam weer rijden aangezien de basisscholen en de middelbare scholen weer open zijn, zo laat publiekvervoer Groningen Drenthe weten.

Met ingang van 1 januari 2022 zijn er een paar wijzigingen in de dagelijkse route van Stadsbus Veendam.

• Nieuwe halte nabij het Jakob Bruggemacentrum. Speciaal bedoeld voor bezoekers van het Jakob Bruggemacentrum.
• Nieuwe halte nabij het appartementencomplex aan de Rietgors. zodat met name de bewoners van de Rietgors gemakkelijker van de Stadsbus gebruik kunnen maken.
• Halte A.G. Wildervanckhuis. Tot nu toe rijdt de Stadsbus twee keer in het uur langs het AGW. Vanaf 1 januari rijdt de Stadsbus op de heenreis richting Wildervank niet meer via de achterzijde van het AGW.