Tekst Hans van Noort
Beneden Oosterdiep 280, je rijdt er vaak en zo voorbij. Onopvallend, maar er zit écht een museum, hetgeen weer opvallend is. Géén officieel landelijk erkend museum waarbij je je museumjaarkaart moet tonen, neen, kleinschalig. Kleinschalig in de ruimste betekenis van het woord. Het is niet al te groot én bovendien alles wat er tentoongesteld staat is klein. Het meeste op een schaal van 1:12, maar sommige dingen zijn zelfs mini-mini met een schaal van 1:144.
Dit huiskamermuseum mag best wel bijzonder genoemd worden en dat in Veendam!
Alida krijgt als jong meisje voor haar verjaardag een poppenhuis van opa. Opa heeft twee rechter handen en heeft het zelf in elkaar gezet, gebouwd en ingericht. Hij doet van alles van klokken maken tot schaatsen slijpen voor het hele dorp – Nieuw Buinen. En hoe gaat dat, je wordt ouder en kijkt niet meer om naar het poppenhuis. Het raakt in verval en verdwijnt in de afvalbak. “Gelukkig heb ik nog wel de meubeltjes van het poppenhuis bewaard,” vertelt Alida Ottjes, ”een mooie herinnering aan toen.” Je trouwt, krijgt kinderen en kom op het idee om mijn dochtertje ook voor haar verjaardag een poppenhuis te geven. Zo gezegd, zo gedaan. Ik heb voor haar een poppenhuis gekocht. Overdag speelde mijn dochter met het poppenhuis, ’s avonds haalde ik alles eruit en richtte het opnieuw in. De kinderen gaan naar school en ik heb werk gezocht en gevonden en ben bij “De Stoffenspecialist” in het Autorama terecht gekomen. Ik heb daar 16 jaar gewerkt, de zaak werd gesloten. In mijn vrije tijd heb ik een mini stoffenwinkeltje gemaakt in de kap van een naaimachine. Ik had er aardigheid aan en maakte een 2e poppenhuis - een antiekwinkeltje. Later nog een bloemenwinkeltje, zodat het samen een straatje vormde. Familie en vrienden(innen) kwamen wel eens kijken en zeiden dat ik het eens voor anderen moest openstellen. Op mijn 50e verjaardag heb ik het museum geopend – dat was januari 1999.”
Nu staan er bij Alida maar liefst 150 poppenhuizen met allemaal een eigen verhaal. De geschiedenis van het poppenhuis gaat terug naar het midden van de 17e eeuw. Rijke marktkoopvrouwen hadden het als pronkstuk in hun kamer staan. Beslist géén speelgoed! Hoe mooier het poppenhuis, hoe rijker de familie. In het Parijs van die tijd was zelfs een hele straat met winkels vol poppenhuizen met zilveren miniaturen als aankleding/inrichting! In een latere fase komen er keukentjes bij, waar de dochters des huizes de huishouding leerden regelen. Het ging spelenderwijs, dit element kwam erbij. Momenteel is het een hobby die niet aan een leeftijd gebonden is. Het poppenhuiswereldje, laten we het ook maar in de verkleinvorm zetten, is een wereld op zich. Er verschijnen periodieken als “Dolls House Nederland” en een 2e blad “Poppenhuizen & Miniaturen.” Hierin wordt de geschiedenis, de aankleding, het maken van miniaturen, inrichting van een poppenhuis, allerlei materialen en voorbeelden gegeven, aankondigingen voor beurzen en andere nieuwtjes en verschillende tentoonstellingen besproken. Er heeft eens een artikel over Alida’s Poppenhuismuseum ingestaan. Belangstellenden kwamen uit het gehele land om met eigen ogen al dat moois te aanschouwen.
Alida kan prachtig vertellen over haar unieke verzameling – neemt bij een bezoek er de tijd voor. In het verleden gaf ze lezingen aan bijvoorbeeld vrouwenverenigingen (bij Parkzicht) of in/bij verzorgingshuizen. Een paar jaar geleden is ze hiermee gestopt, vanwege het vele werk dat hiervoor komt kijken. Verschillende malen is ze uitgenodigd om met haar poppenhuizen naar het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem te komen, dit leverde veel aandacht op.
2x per jaar is er in de Rijnhal in Arnhem een grote poppenhuizen en miniaturenbeurs. Daar komen mensen vanuit de gehele wereld op af om ideeën op te doen en attributen te kopen/uit te wisselen. “Ik ga er vaak met vriendinnen heen - gezellig een dagje uit.”
Alida’s collectie zit wel zo’n beetje aan het maximum. Maar… “ik kan moeilijk nee zeggen, dus komt er met regelmaat toch nog wel eens wat bij. Mijn man en ik struinen graag vlooienmarkten, kringloopwinkels en/of rommelmarkten af om te kijken of er nog iets voor ons bij zit. We komen meestal niet met lege handen thuis!”
Thema’s
Het gehele museum is rond de decembermaand in kerstsfeer. Alida is dan een weekje met niets anders bezig. Ieder poppenhuis krijgt een kerstboompje en op de tafeltjes in de poppenhuizen staat een kerstontbijt of kerstdiner geëtaleerd. Kinderen hoeven zich tijdens het bezoek niet te vervelen. Alida heeft allerlei miniaturen klaar staan om met de kinderen af te maken. Zo maken ze van Yakultflesjes figuurtjes als een engeltje of een paashaasje of een kerstman en ga zo maar door. Het hoofdje is een bolletje van piepschuim. De knutselaars mogen dat afmaken/aankleden met van alles en nog wat. Want… je grijpt niet snel mis bij Alida. Van oosterse waaiers, veelal gemaakt van heel dun hout, maakt ze de mooiste dingen. Van een oude zonnehoed tovert ze een koffertje met echte scharnieren, handvaten en stootkussentjes. Van gedroogde meloenpitjes vormt ze tulpjes, die weer in een fraai potje gezet worden. Oude schaakstukken dienen als kandelaar en ga zo maar door. Van badminton shuttles fröbelt ze mini vliegenmeppers, alles is bijna te veel om op te noemen. De creativiteit viert hoogtij. Dit wordt nog eens versterkt door de “minilotjes.” Dit is een groepje van zeven dames, waarvan Alida er een is, die maandelijks bijeenkomen om iets creatiefs te doen. De gastvrouw (op toerbeurt) bereidt dit voor. Zo hebben ze laatst een minikookboekenstandaardje gemaakt. Ieder van de dames heeft zijn eigen specialiteit. De een doet graag iets met hout, de ander met textiele werkvormen, een volgende werkt graag met fimoklei. Op deze manier stimuleren ze elkaar. Heel bijzonder!
Verschillende poppenhuizen hebben themakamers. In een van de grotere (120 x 150 cm) is bijvoorbeeld een dameskamer, een herenkamer en een muziekkamer. Allemaal schitterend ingericht met miniaturen. De muziekinstrumenten… verbazing en verrassing zijn de woorden die hier op zijn plaats zijn. Hoe kunnen mensenhanden dit maken? Een schaal van 1: 144 is écht heel klein!
Zo is er een poppenhuis gemaakt van boomschors naar aanleiding van een boek: Pikkie Duimelot. Haar oudste poppenhuis dateert van rond de 1880. Het is een grachtenhuis van de Leidse gracht in Amsterdam.
Je raakt niet snel uitgekeken bij Alida. Heeft u wel eens van Bavelaartjes of een diorama gehoord? Ga langs bij Alida, ze weet er alles van en laat u graag alles zien.
Wilt u meer weten kijk op de site: www.alidaspoppenhuismuseum.nl
Of bel voor een afspraak: 0598-619569
Of ga op maandag- of donderdagmiddag langs, want dan staat Alida u graag te woord.
Nawoord:
Alida heeft zelf haar hobby in dichtvorm beschreven. Uiteraard willen wij dat graag met u delen.
Mijn passie voor Het poppenhuis
Nee, niet iedere avond voor de buis,
Maar werken aan een poppenhuis.
Het begon met een stoffenwinkel in het klein,
Stofjes, klosjes garen en knoopjes heel fijn.
Een strijkplank met een ijzertje,
En een klokje met een wijzertje.
Een gezellig huiskamertje heel rein,
Met een mooi bloemetjesgordijn.
Een écht lampje op het theekastje,
Een kussentje met een rood kwastje.
Nee, het bleef niet bij één winkel,
Al gauw kwam er een Winkel van Sinkel.
Oké, ik geef het eerlijk toe,
Mijn poppenhuizen ben ik nog lang niet moe.
Ook al is het een beetje uit de hand gelopen,
Dat het nog jaren duren mag, dat blijf ik hopen.
