Oud Veendam

Zuidwending - deel 1

Door op zondag, 26 januari, 2014 - 06:00

Rink Oosting is amateurhistoricus en verzamelt oude foto´s en verhalen die de geschiedenis van Veendam vertellen. Wekelijks op parkstadveendam een nieuw verhaal, zoveel mogelijk inhakend op de actualiteit, omlijst met foto's. Mocht u zelf in het bezit zijn van oude foto's, ansichtkaarten, dia's, oude nota's, verhalen enz. U kunt Rink Oosting bereiken op telefoonnummer 06-41586400 of per e-mail: rinkoosting@online.nl

De afgelopen keren hebben we beelden gezien van Ommelanderwijk, deze week gaan we een dorp verder. Zuidwending, ook dit behoort tot de gemeente Veendam. Het dorp ligt parallel aan Ommelanderwijk.

Zowel Ommelanderwijk als Zuidwending behoren tot de zogenaamde lintdorpen waarvan we er vele in de Veenkoloniën vinden. Dit is mede te danken aan de vervening waarbij langs de langgerekte kanalen dorpen ontstonden.

Enkele groeiden uit tot grotere plaatsen andere bleven tot heden het dorpse imago gehouden. Zo ook Zuidwending dat anders dan Ommelanderwijk geen kom kent. De kanalen, in de Veenkoloniën diepen genoemd, waren de ruggengraat van de veenkoloniale dorpen.

Veel van de bedrijvigheid en uitstraling had indirect met het water te maken. Hoe jammer is het dat vele van deze kanalen gedempt zijn waardoor vele dorpen hun karakteristieke uitstraling hebben verloren. Door de demping kwamen de woningen visueel ver van elkaar te staan en werd de vrijgekomen grond meestal gebruikt als groenstrook. Zouden we met de kennis van heden de kanalen nog steeds dempen of zouden we net als de mensen in Pekela blij zijn dat het water nog door het dorp stroomt.

Waar het dorp vroeger nog een grote werkgever kende in de vorm van een aardappelmeelfabriek en een school had voor lager onderwijs bestaat het dorp nu vooral uit agrariërs en zijn vele inwoners forensen die hun werk elders hebben.

Oud Veendam

Ommelanderwijk - deel 2

Door op zondag, 12 januari, 2014 - 05:54

Dit weekend blijven we in Ommelanderwijk. Ommelanderwijk en Zuidwending twee dorpen die tot de gemeente Veendam behoren. De twee dorpen waren van oudsher verbonden door twee aders. Via het water werd het Ommelanderwijk en het Zuidwendingerdiep verbonden door het Noorderkwartier.

Via de weg door het Kerkpad waaraan tevens de kerk en de school voor christelijk onderwijs te vinden is die voor beider dorpen werd gebouwd.

Ook de molen voor beider dorpen stond ertussen in, achter de kerk. Over het Noorderkwartier kwam een brug te liggen, na de demping een viaduct, het Kerkpad werd in eerste instantie een gelijkvloerse kruising.

Visueel gezien kwamen de dorpen steeds verder van elkaar te liggen nadat de sociale huurwoningen langs het Kerkpad en het Noorderkwartier werden gesloopt en de open ruimte niet opnieuw werd ingevuld en door het verdwijnen van de gelijkvloerse kruising van het Kerkpad met de N366. Hiervoor in de plaats kwam een viaduct.

Met de komende verbreding van de N366 zullen de dorpen visueel gezien nog verder van elkaar wijken. Alleen de kerk met pastorie, de oude school en enkele woningen staan nog aan het voormalige Kerkpad dat aan beide zijden doodloopt tegen de N366.

Oud Veendam

Ommelanderwijk- deel 1

Door op zondag, 5 januari, 2014 - 05:55

Afgelopen weken heb ik beelden van Wildervank getoond maar ik verzamel nog meer. Ook Ommelanderwijk behoort tot mijn verzamelgebied en voor de verandering wil ik wat sfeerbeelden tonen van Ommelanderwijk.

De vraag die ik altijd aan mensen stel is wat behoort tot Ommelanderwijk en waar begint deze. Kadastraal bij de vroegere Giezensbrug dus is het gedeelte van de Giezensbrug richting Veendam de Molenstreek dus Veendam.

Tegenwoordig staat het bord Ommelanderwijk direct na het viaduct. Visueel is Ommelanderwijk los gemaakt van Veendam door de demping van het Ommelanderwijk, de aanleg van het AGW Kanaal en de aanleg van de N33. Door verbreding van de genoemde autoweg zal Ommelanderwijk nog verder van Veendam ‘loskomen'.

Oud Veendam

Oud Wildervank

Door op zondag, 15 december, 2013 - 06:00

Tot 1969 was Wildervank een zelfstandige gemeente en bij een gemeente hoort een gemeentehuis. In 1890 werd de eerste steen gelegd voor het gemeentehuis van Wildervank en in 1891 werd het in gebruik genomen.

Het gebouw staat strategisch tussen beide kerken, met aan de noordkant de gereformeerde kerk en aam de zuidzijde de vroegere hervormde kerk.

Er gebeurde veel op dit kleine stukje Wildervank want naast de twee kerken en het gemeentehuis stond naast het gemeentehuis het voormalige hotel Boelens dat naast een hotelfunctie ook een café, restaurant en zalenverhuur had.

Nadat de gemeente Wildervank werd opgedeeld tussen Veendam en Stadskanaal, verloor het gemeentehuis zijn oorspronkelijk functie. Jarenlang heeft het dienst gedaan als onderkomen voor de sociale dienst van de gemeente Veendam.

Nadat deze dienst een nieuw onderkomen kreeg in Veendam kwam het pand leeg te staan.

Oud Veendam

De Nederlandse Hervormde kerk Wildervank

Door op zondag, 8 december, 2013 - 06:00

De legende verteld dat op een mooie zonnige dag Margaretha Hardenberg (echtgenote van de grote vervener Adriaan Geerts Wildervanck) tijdens een rustpauze in een wandeling op de hei in slaap valt. Plotseling wordt schrikt ze wakker van een adder die rond haar arm kronkelt. Zij belooft God dat zij op die plaats een kerk zal stichten als de slang verdwijnt. De slang laat zich glijden zonder te bijten en volgens het verhaal is op die plaats de tegenwoordige Nederlands Hervormde Kerk van Wildervank gebouwd. Om de belofte gestalte te doen werd de eerste steen op 24 september 1659 gelegd door een kleinzoon van Adriaan Geerts Wildervanck.

De inwijding vond plaats op 17juli 1787. Adriaan Geerts Wildervanck heeft de kerk niet in zijn volledigheid kunnen aanschouwen daar hij op 24 november 1661 overleed. De oude opname toont ons de Nederlandse Hervormde kerk gezien vanaf de westzijde waar zich tevens de hoofdingang bevind. Van de vele grafzerken, te zien op de opname, zijn er niet veel behouden gebleven.

Twee kerken in één opname gevangen. Op de voorgrond de Nederlands Hervormde Kerk en op de achtergrond de Gereformeerde Kerk. De eerst genoemde kerk is volledig omgeven door een gracht en een strak geschoren beukenhaag. In 1857 werd de kerk aan de zuidzijde uitgebreid. Een uitbreiding aan de noordzijde had reeds in 1777 plaatsgevonden. Hierdoor ontstond een kerk in kruismodel een zogeheten kruiskerk. Deze vorm is in de Veenkoloniën uniek te noemen

Een prachtige nostalgische opname van de kerk gezien vanaf het Oosterdiep. We kijken hier dus naar de oostzijde van de kerk. In het midden bevind zich een herdenkingsplaquette ter herinnering aan de stichter en vervener Adriaan Geerts Wildervank. Dit betreft een replica van de grafsteen van Adriaan Geerts Wildervanck die zich in de kerk bevind. In de kerk bevind zich tevens een Roelf Meijerorgel. Deze Veendammer orgelbouwer bouwde het prachtige imposante orgel dat in gebruik werd genomen op 8 september 1867.

Een hedendaagse opname van de Nederlands Hervormde Kerk gezien op de westzijde. In de kerk worden sinds 31 december 2006 geen kerkdiensten meer gehouden. Door samenwerking met andere kerkgenootschappen vinden bijenkomsten nu plaats in de Grote kerk. De oude kerk heeft een andere functie verkregen. De naam werd veranderd in Margaretha Hardenbergkerk en het gebouw verkreeg een culturele functie. De kerk wordt tegenwoordig beheerd door een stichting en heeft sinds kort de naam Margaretha Hardenberg Cultuurcentrum.

Deze interieurfoto laat ons de situatie na de laatste grote restauratie. Helaas werden zoals bij vele andere kerken, de kerkbanken verwijderd en vervangen door eenvoudige stoelen. Dat hierbij de oude historische uitstraling verloren ging werd voor kennisgeving aangenomen.

Op de zeldzame opname zijn de oude kerkbanken nog zichtbaar. We zien hier het deel van de kerk aan de westzijde onder het orgel.