DOORBREKEND - De Jacob Bruggemalaan heette in 1923 nog de Nieuwe Laan. Waar in dat jaar Hendrik Jans Eekhof en Johanna Eekhof-Wieringa een klein winkeltje waren gestart met drogisterijartikelen en verf en behang. In 1925 werd op de hoek van de Nieuwe Laan op de hoek van de Postweg (het huidige Beneden Oosterdiep) een nieuw huis met ruime winkel gebouwd waarin de drogisterij werd voortgezet. Op deze plek is na 91 jaar nog steeds de drogisterij van de familie Eekhof gevestigd.
Drop en verkering in de winkel
Hendrik Jans en Johanna hadden 3 zonen ter wereld gebracht, Harm Jan, Jacob en Johan. Zoon Johan was het die in 1958 de zaak van zijn ouders had overgenomen. Dat is nu 58 jaar geleden. Hij heeft eigenhandig de winkel vertimmerd. In 1961 trouwde Johan met Siem Siekman die in 1956 op haar zestiende al in de winkel was komen werken. Ze hebben in de winkel verkering met elkaar gekregen. Maar hij kende Siem al vanuit hun kindertijd. Zij woonde met haar ouders Ebel en Annechien Siekman in de Nieuwe Laan en is er ook geboren, het was maar paar honderd meter van de drogisterij vandaan. Zij kwam als kind vaak in de winkel voor het kopen van drop en ander snoepgoed.
De Rode Duivels op zondag
Het gezin Siekman was hervormd en Johan Eekhof komt uit een gereformeerd gezin. Johan is ook gereformeerd gebleven, maar zijn vader was al weer minder streng dan zijn ouders. Toch mocht op zondag niet naar de radio worden geluisterd. Maar vader werd door Johan betrapt op het luisteren naar een voetbalwedstrijd van Nederland tegen de ‘Rode Duivels’ met een koptelefoon op. Johan had hem op de schouder getikt, en vader vloog zowat “uut mekoar”. Maar het luisterverbod was meteen afgelopen, toch niet meer te handhaven. De televisie moest zijn intrede nog gaan doen. Het was ook niet praktisch. Autorijden was geen bezwaar, maar tanken wel. Er moest immers iemand voor werken op de zondag. Dat leidde ertoe dat de terugreis vanuit Rotterdam, na een bezoek aan Johan zijn broer, in Ruinerwold strandde. Even reserve erin, zei Johan. Maar die had vader in Rotterdam er al bijgedaan. Een clip benzine moest hen op de fiets worden gebracht. Voor Johan kwam toen de ommekeer. Zijn ouders kon hij het niet kwalijk nemen, ze waren immers zo grootgebracht.
Hun eigen dochters Agnes en José zijn wel christelijk opgevoed, maar er zat geen dwang achter. Ze mochten zelf doen en laten wat ze wilden. Ze gingen nog naar het “olle kerkie” dat er toen nog stond in de “Jacob Bruggemaloane”. Opa en oma Eekhof hebben, voor ze in een bejaardenhuis gingen wonen, nog een tijdlang bij hun ingewoond. De beide dochters hebben zelf elk twee dochters gekregen, en hun ouders met vier “magnifieke” kleindochters verblijd.
Onderwijzer en Latijnse namen
Johan en Siem zijn beiden in het bezit van hun drogistendiploma. Eigenlijk had Johan ook een middenstandsdiploma moeten hebben om zich zelfstandig te mogen vestigen, maar zijn diploma als onderwijzer kon ook daarvoor. Zo kwam deze toch nog mooi van pas. Een drogisterijdiploma was wel benodigd na de overname in 1958 van zijn ouders. Voor het examen in Utrecht behaalde hij het in één keer. De productkennis was vooral van belang om te weten wat er in de “pienstillers, zuurmiddel’n en de tandpasta zat”. Ook de Latijnse namen moest er ingestampt worden.
De etalage
Vader en moeder hebben hard moeten werken voor de drogisterij en de schilderszaak schuin aan de overkant. Na de overname van de drogisterij was Johan zijn vader de schilderszaak nog voort gaan zetten. Op zijn 65e ging hij met pensioen en was het schildersbedrijf naar zijn andere zoon Jacob overgegaan. Zelf ging vader nog af en toe in de drogisterij bij Johan en Siem meehelpen. Na de verkoop van een artikel ging vader meteen kijken of het ook in de etalage stond. Stond het er niet werd het er meteen ingezet. Zo ook een flesje Zuster Bloedwijn. Als vader “n kruke mos verkoop’n” en deze stond er niet in, ging direct ‘t deurtje open om ook “de kruke” erin te zetten. “d Etaloazie” leek soms net ’n pakhuus”.
De drogisterij heeft al die jaren een authentieke uitstraling gehouden. Wie naar binnen stapt waant zich jaren terug in het verleden. Rondom de winkel is er heel veel veranderd. De grootse verandering was het dempen van het Oosterdiep in 1967. De zaak was toen nog van zijn ouders. De Lloydsweg werd aangelegd en de drogisterij kwam aan een kruispunt te liggen. De gaper boven de entree van de winkel kreeg een wijdere uitzicht. En mocht ook veel meer klanten verwelkomen. Er kwam veel meer verkeer langs en in de winkel werd het twee keer zo druk. In 1989 werd een rotonde aangelegd.
Uitgestoken tong
Een gaperkop staat symbool voor de exotische landen waar de ingrediënten van de medicijnen vandaan kwamen. Met landen in Azië en Afrika werd veel handel gedreven en werden allerlei tot dan toe onbekende specerijen ontdekt en naar Europa meegenomen. De specerijen werden gedroogd en verkocht door een drogist. Het oosterse uiterlijk van de gaper en de tulband zou ook kunnen wijzen op de werkzaamheid van de Oosterse geneeskunst. De uitgestoken tong staat symbool voor het innemen van een medicijn. Het was goede reclame voor een drogisterij, en stond daarbij ook symbool voor kennis van zaken. Johan zijn ouders lieten een gaper maken door beeldhouwer Ter Reegen uit Veendam. Vader had de gaper mooi opgeschilderd, hij was immers ook schilder. De naam van de drogisterij werd ‘De Gaper’, en daar hoorde een mooie gaperkop bij.
Agnes en José
Op rolletjes
Naast drogisterij artikelen verkoopt Eekhof ook verf en behang. Dat was niet ongewoon. Maar tegenwoordig geen gebruikelijke combinatie, ook niet bij de drogisterijketens. Johan zijn moeder was toentertijd met behang begonnen. Het liep op rolletjes. De verfverkoop liep ook goed. Er werd Devefa kwaliteitsverf uit de toenmalige Delfzijlster Verf Fabriek verkocht. Vroeger was het meest wit dat er in de bussen zat. Later kwamen daar de andere kleuren bij. Daar waren allerlei kleurencombinaties mee te maken. Er werd veel donkergroen, of donkerrood, in combinatie met gebroken wit verkocht. En voor elke kleur een kwast erbij.
Siem met uitzicht op het Beneden Oosterdiep voor de demping
Torpedokant
De meest verkochte middelen uit de drogisterijcollectie zijn hoofdpijntabletten. Mensen hebben dat allemaal wel eens en ze gaan er niet voor naar de dokter. Aspirine wordt niet zoveel meer verkocht. Daar was eigenlijk Chefarine 4 voor in de plaats gekomen, maar dat is er niet meer. Tegenwoordig is het Neurofen, Finimal en Saridon. Paracetamol is een van de minder sterke pijnstillers. Maar teveel pijnstillers is ook niet goed. Het is nou eenmaal een klein beetje vergif, maar het werkt genezend bij de juiste dosering. Dat is de opzet van geneesmiddelen. Paracetamol heeft ook zetpillen. Eekhof dacht eerst dat de “torpedokant” naar voren moest, maar tot zijn ongeloof was het juist andersom.
Voor kinderen zijn er speciale producten, maar Eekhof merkt dat er weinig van worden verkocht. Het is net alsof de ouders het hun kinderen niet willen geven.
Homeopathisch en allopathie
Jacob en Siem hebben ook homeopathische producten. Voor heel kleine kinderen zijn er middelen van VSM met venkelwater. Bij krampen gebeurd het wel eens dat ze alles weer overgeven. Het venkelwater houdt het maagje rustig. Ook in tabletten voor bus- trein- en vliegreizen zit een stofje om de maag te kalmeren. Voor hoofdpijn worden daarentegen praktisch geen homeopathische middelen verkocht. De verhouding in de winkel is 20% homeopathie en 80% allopathie. Dr. Vogel was niet echt een dokter, waar sommige concurrenten in het begin fel tegen in gingen. Maar zo’n titel is vrij en het geeft wat cachet. Maar er zijn producten die echt goed zijn. Klanten zijn soms ook echt doorkneed in bepaalde homeopathische producten, en weten er veel van. Johan en Siem verkopen ook Dr. Vogel producten. Aanvankelijk mochten alleen apothekers dat. Dat vonden ze eigenlijk wel flauw. Drie jaar lang zijn Johan en Siem op 6 avonden naar een cursus geweest en hebben een getuigschrift ontvangen. Je steekt er wel wat van op, maar homeopathie is zeer uitgebreid. De meeste vraag is naar middelen tegen spierpijn van Dr. Vogel en VSM.
Orgelspel op tekstbriefje
Johan is jarenlang organist geweest in de Gereformeerde en in de Hervormde kerk. Dat heeft hij van zijn vader die ook organist was in de gereformeerde kerk. Als kind kreeg Johan de eerste orgellessen van de muziekleraar Venema. Later kreeg hij les op de muziekschool van directeur Antonisse. Toen de muziekleraar wegens ziekte niet op het orgel in de Hervormde kerk kon spelen, vroeg hij Johan of die het kerkorgel van hem wilde overnemen. Johan vroeg of hij het wel vertrouwde. Jawel, was het antwoord. Zo was Johan ook organist geworden in de Hervormde kerk. Waar hij drie jaar heeft gespeeld tot Antonisse het weer overnam. Tijdens het driehonderd jarig bestaan van Veendam in 1962 heeft Johan ook het orgel bespeeld.
Oprichters drogisterij Hendrik Jans en Johanna Eekhof
Tijdens zijn onderwijzersperiode in Limburg heeft Johan in de Gereformeerde kerk van Heerlen gespeeld. Graag bereidde hij zich van tevoren even voor en was dan eerder in de kerk. Maar van de predikant vond hij heel vaak geen tekstbriefje van de te spelen stukken. Het was een keer zo erg dat hij niet wist welk stuk te spelen. De predikant noemde in zijn dienst Psalm 25, vers 1 en 2. Johan deed er expres langer over met het bladeren naar psalm 25. Het was doodstil in de kerk. De predikant had het in de gaten en noemde toen Psalm 85. Hij las eerst drie verzen van deze Psalm op. Na afloop van de dienst had Johan de predikant verteld dat hij zich vooraf graag even wilde voorbereiden. De predikant vond dat een organist met zijn bekwaamheid dat niet nodig had. Johan antwoordde daarop dat een predikant die al 25 jaar voor de kerk staat zijn preek niet hoeft voor te bereiden. De predikant draaide zich om en liep weg. Maar via de kerkenraad kreeg Johan voortaan een tekstbriefje vooraf.
Siem met haar ouders Ebel en Annechien Siekman bij de fotograaf op portret
Hij speelde geestelijke stukken van Bach en van Feike Astma. Het was zijn lust en zijn leven. Als organist dacht hij er ook niet bij na in welke kerk het was. Johan speelde ook voor huwelijken en begrafenissen. Het was mooi werk om te mogen doen.
Koralen
Thuis heeft Johan een orgel met voetpedalen. Het is een orgel met een volledig pedaal, dat zijn de bassen van het orgel, eigenlijk de grondtonen. Een kerkorgel is iets heel anders. Daar worden ook andere stukken op gespeeld. Het begeleiden van de gemeente moet je ook onder de knie hebben, en het tempo bepalen. Bij het driehonderdjarig bestaan van de kerk heeft Johan op de radio zijn eigen orgelspel terug kunnen beluisteren. Hij had een koraal van Feike Astma gespeeld. Dat moet je goed doen, anders is het zenuwslopend werk. Na getroffen te zijn door een herseninfarct bespeeld Johan het orgel niet meer. Dat vindt hij heel erg jammer.
Volgende week deel drie over o.a. taboes, snurkers en wat steunkousen “veur ain bain” betekend
